Latest
Өгүүлэл
2022 оны арван хоёрдугаар сарын 05
Е. Кана: Та нийгмийн сайн сайхны төлөө сайн дурын ажилд гар бие оролцоорой.
Дэлгэрэнгүй
Илтгэл
2022 оны арван хоёрдугаар сарын 03
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрийг тохиолдуулсан НҮБ-ын ЕНБД-ын илгээлт
Дэлгэрэнгүй
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны арван хоёрдугаар сарын 02
НҮБ-ын Удирдлагын баг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүстэй зөвлөлдөх уулзалт зохион байгуулав
Дэлгэрэнгүй
Latest
Монгол Улс дахь Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд
Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд нь дэлхий дахинаа ядуурлыг устгаж, эх дэлхий, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах, энэ дэлхийн өнцөг булан бүрт буй хүн бүр энх тайван, хөгжил цэцэглэлтэд хүрэх боломжийг олгоход дуудсан уриалга юм. Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь дараах Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд:
Өгүүлэл
2022 оны нэгдүгээр сарын 12
2021 оны тойм: НҮБ-ын онцлох 10 үйл явдал
2021 он бидний хувьд амаргүй сорилтын жил байлаа. Дэлхий нийтийг хамарсан Ковид-19 цар тахал Монгол Улсын хувьд ихээхэн хүчин чармайлт гарган байж хүрсэн хөгжлийн ололт амжилтуудад заналхийлэв. Урьд өмнө хэзээ ч тохиож байгаагүй хүндхэн сорилт бэрхшээлтэй тулгарсан ч бид хамтын хүчээр тууштай сөрөн зогсож чадлаа. Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын баг хамт олон энэ онд Монгол Улсын Засгийн газар, хамтрагч түншүүдийнхээ хамтаар Монголчуудын сайн сайхны төлөө хэрэгжүүлсэн 10 ОНЦЛОХ үйл явдлыг нэрлэж байна
1. Ковид-19-ийн эсрэг дархлаажуулалт, цар тахалтай тэмцэх чиглэлээр үзүүлсэн НҮБ-ын хамтарсан дэмжлэг
Монгол Улс хүн амаа вакцинжуулах чиглэлээр гаргууд ажиллалаа. Өнөөдрийн байдлаар зорилтот хүн амын 90 гаруй хувь нь Ковид-19-ийн эсрэг бүрэн вакцинд хамрагдсан бол бараг 50 хувь нь гурав дахь тунг хийлгээд байна. Монгол Улс дахь НҮБ нь Ковид-19 цар тахлын эсрэг нэн шаардлагатай дараах тусламж дэмжлэгийг олон талт хариу арга хэмжээгээр дамжуулан үзүүлээд байна. Үүнд:
АНУ, Япон Улсын санхүүжилтээр болон КОВАКС хөтөлбөрөөр дамжуулан Ковид-19-ийн эсрэг вакциныг худалдан авч нийлүүлэв.
Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн вакцины төв агуулахыг өргөтгөх, хүйтэн хэлхээг сайжруулах, вакцины нөөц бүрдүүлэх зэрэг чиглэлээр техник, логистик, санхүүгийн дэмжлэг үзүүллээ.
Вакцинжуулалтын үндэсний аяныг үр дүнтэй зохион байгуулах, зохицуулах, тэргүүн шугаман дахь эрүүл мэндийн ажилтнуудыг сургах, нэн шаардлагатай эмнэлгийн хэрэгслээр хангах, түүнчлэн нийгмийн эрүүл мэндийн чиглэлээрх олон нийтийн мэдлэг мэдээллийг дээшлүүлэх зэргээр олон талын дэмжлэг үзүүлэв.
2. ЕБС-ийн сургалтыг зайны болон цахим сургалтад шилжихэд дэмжлэг үзүүллээ.
Монгол Улсад хэрэгжүүлж буй НҮБ-ын хамтарсан хөтөлбөрийн хүрээнд цар тахлын улмаас бүх шатны боловсролын байгууллагууд зайн болон цахим сургалтад шилжсэнтэй холбогдуулан Монгол Улсын боловсролын талаар баримтлах бодлогыг боловсронгуй болгох, ЕБС-ын цахим сургалтын хөтөлбөрийн үндсэн агуулгад эрүүл мэндийн боловсрол зэргийг тусган өргөжүүлж, сургалтын хөтөлбөрийг шинэчлэн сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэв. Тухайлбал:
Үндэстний цөөнхийн хэлээр ашиглах боломжтой, мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд зориулсан интерактив цахим сургалтын агуулгыг хөгжүүлэв.
Цахим хөтөлбөрт хамрагдаж чадахгүй байгаа малчин өрхийн болон амьжиргааны түвшин доогуур өрхийн хүүхдүүдэд зориулсан оффлайн сургалтын агуулгыг боловсруулж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг олгов.
3. Ковид-19 цар тахлын нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөллийг бууруулах, эдийн засгийг сэргээхэд чиглэсэн НҮБ-ын хамтарсан дэмжлэг
Монгол Улс дахь НҮБ-ын дэмжлэг зөвхөн эрүүл мэндийн салбараар хязгаарлагдаагүй. Монгол Улс дахь НҮБ-ын системийн байгууллагууд хамтран Монгол Улсын Засгийн газарт Ковид-19-ийн нийгэм, эдийн засгийн нөлөөллийг арилгахад нь тус дөхөм үзүүлэх чиглэлээр дараахи дэмжлэгийг үзүүлэв. Үүнд:
Ковид-19 цар тахлын улмаас гадаадад гацсан эмзэг бүлгийн 1100 гаруй монгол иргэнийг эх орондоо буцаж ирэхэд, мөн дотооддоо зорчих хөдөлгөөний хязгаарлалтаас үүдэн орон нутагтаа буцах боломжгүй болсон 60 гаруй мянган иргэнд шаардлагатай тусламж дэмжлэг үзүүлсэн.
Ковид-19 цар тахлын үеийн "шинэ норм"-д зохицон улсын хилээ дахин нээхэд нь Засгийн газарт туслалцаа үзүүллээ.
Нийгмийн халамж үйлчилгээг цар тахлын үед хамгийн эмзэг бүлэгт цахим платформыг ашиглан хүргэх талаар нийгмийн ажилтнуудыг сургав.
Цар тахлын үед малчид, эмэгтэйчүүдийг орлоготой болгохын тулд ноолуур, сүүн бүтээгдэхүүний салбар зэрэг тасалдсан өртгийн сүлжээнд дэмжлэг үзүүллээ.
Ковид-19-ийн нийгэм, эдийн засгийн нөлөөллийн хэд хэдэн судалгааг зорилтот хүн амын дунд хийв.
Ковид-19-ийн хязгаарлалтад өртсөн гэр хорооллын 2500 гаруй эмзэг бүлгийн өрхөд хүнсний болон бусад нэн шаардлагатай тусламж үзүүлээд байна.
4. Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг ханган биелүүлэхэд НҮБ-ын оруулсан хувь нэмэр
Монгол Улс 2021 оны 10 дугаар сарын 4-нд зохион байгуулсан “Тогтвортой хөгжлийн зорилго- дээд түвшний чуулга уулзалт”-ын үеэр ТХЗ-ийн хэрэгжилтийг түргэтгэх амлалтаа дахин баталгаажуулав. Монгол Улс өнгөрсөн онд:
ТХЗ-уудын үндэсний зорилтууд, шалгуур үзүүлэлтүүдийг боловсруулсан.
Тогтвортой хөгжлийн үндэсний зөвлөлийн үйл ажиллагааг сэргээсэн.
УИХ-ын дэд хорооноос Тогтвортой хөгжлийн олон талт зөвлөлийг байгуулав.
5. Монгол Улсын хөгжлийн төлөв байдлын шинжилгээ нь НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээг тодорхойлох шавыг тавив
НҮБ-аас Монгол Улсад 2023-2027 онд хэрэгжүүлэх “Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ” (ТХХАХ) баримт бичгийн угтвар болгон, Монгол дахь НҮБ-ын баг хамт олон Засгийн газрын дээд түвшний төлөөлөл зэрэг бүх талуудын оролцоотойгоор, хөгжлийн түншүүд, иргэний нийгэм, эрдэм шинжилгээний байгууллага, хувийн хэвшил зэрэг бүх түншүүдтэй өргөн зөвлөлдсөний үндсэн дээр Монгол Улсын хөгжлийн төлөв байдлын шинжилгээг хийсэн.
Улс орны хөгжлийн төлөв байдлын шинжилгээ нь хөгжлөөс хэнийг ч орхигдуулахгүй байх, хүний эрхэд суурилсан хандлага, жендэрийн тэгш байдал, эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах зарчимд тулгуурлан үндэсний хөгжлийн төлөв байдал, ТХЗ-ын тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлохоор боловсруулдаг иж бүрэн дүн шинжилгээ юм.
ТХХА-ны хүрээнд НҮБ-ын үйл ажиллагааны цар хүрээ "хөгжлийн тусламж"-аас Засгийн газар болон түншүүдтэй хамтран хэрэгжүүлэх "хөгжлийн хамтын ажиллагаа"-нд шилжихэд анхаарна.
6. Хүнсний тогтолцооны асуудлаарх НҮБ-ын дээд хэмжээний уулзалтад Монгол Улсын оролцоо ба үүрэг амлалт
Монгол Улс үндэсний хүнсний тогтолцоогоо илүү аюулгүй, илүү бат бөх, тогтвортой болгох үүрэг амлалтаа анх удаа зохион байгуулсан “Монгол Улсын хүнсний тогтвортой тогтолцоо” сэдэвт үндэсний хэлэлцүүлгийн үеэр дахин илэрхийлэв. Улс орны өнцөг булан бүрээс ирсэн 500 гаруй бодлого боловсруулагчид, тариаланчид, залуучууд, иргэний нийгмийн бүлгүүд, хүнс үйлдвэрлэгчид, эрдэмтэн судлаачид зэрэг олон талын оролцогч талууд улсын хэмжээнд зохион байгуулагдсан нийт 12 цуврал хэлэлцүүлэгт оролцлоо.
“Хүнсний тогтвортой тогтолцоо” сэдэвт үндэсний хэлэлцүүлэгт дараахь асуудлыг нэн тэргүүнд авч үзсэн. Үүнд:
Аюулгүй, тэжээлллэг хоол хүнс хэрэглэх, тогтвортой хэрэглээг дэмжих
Тэгш амьжиргаа, өртгийн хуваарилалтыг боловсронгуй болгох
Байгальд ээлтэй үйлдвэрлэл
7. Монгол Улс бүс нутагтаа Хүний эрх хамгаалагчийг хамгаалах чиглэлээр анхдагч болов.
Монгол Улсын Их Хурал 2021 оны 4-р сард Хүний эрх хамгаалагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийг баталж, хүний эрхийн асуудал, хүний эрхийн зөрчлийн асуудлаар дуу хоолойгоо өргөж буй хүний эрх хамгаалагчийг хамгаалах тогтолцоог бүрдүүлсэн Ази тивийн анхны улс болсон.
Монгол Улс дахь НҮБ нь Монгол Улсын Засгийн газар болон ИНБ-уудыг хүний эрхийн нөхцөл байдлыг сайжруулах, хүний эрхийн талаар хүлээсэн үүргээ биелүүлэх чиглэлд алхам хийхэд нь дэмжиж хамтран ажилласан.
8. Эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийн асуудал хариуцсан НҮБ-ын Тусгай илтгэгчийн Монгол Улсад хийсэн айлчлал
Эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийн асуудлаарх НҮБ-ын Тусгай илтгэгч Монголд айлчилж, Монгол Улсад эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиудыг бодит ажил хэрэг болгох ажлыг эрчимжүүлэхийг зөвлөв. Тэрээр, айлчлалын үр дүнгийн талаарх урьдчилсан дүгнэлтдээ:
Монгол Улс гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх, жендэрийн тэгш байдлыг хангах, гэрч, хохирогчийг хамгаалах зэрэг хууль тогтоомжоор жендэрт суурилсан хүчирхийлэлтэй тэмцэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлсэн ч
Эдгээр хуулиудын хэрэгжилтэд анхаарч, үндэсний хэмжээнд илүү үр дүнтэй болгох шаардлагатай гэж онцлов.
9. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга нь хөдөлмөрийн харилцаа, хөдөлмөрийн нөхцлийг зохицуулах эрх зүйн зохицуулалтад ахиц гаргалаа
Монгол Улсын Их Хурал 2021 онд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг баталсан бөгөөд уг хуулийн хамрах хүрээг нь өргөтгөн, олон улсын хөдөлмөрийн стандартад илүүтэй нийцүүлж, зах зээлийн харилцаанд чиглүүлж, зайнаас болон ээлжээр ажиллах зэрэг шинээр үүсч буй хөдөлмөрийн харилцааг зохицуулахаар тусгав. Хөдөлмөрийн шинэ хуулиар дарамт шахалт, хүчирхийлэл, бэлгийн дарамтыг үл тэвчих хөдөлмөрийн орчныг бүрдүүлэхийг ажил олгогчдод үүрэг болгов.
НҮБ-аас хууль тогтоомжийг олон улсын хөдөлмөрийн стандарт, шилдэг туршлагад нийцүүлэх техникийн тусламж өгөх, засгийн газар, ажилтан, ажил олгогчдын гурван талт яриа хэлэлцээг зохион байгуулах, хөдөлмөрийн үндсэн зарчим, эрхийг сурталчлах, мөн төрийн албан хаагчид, бусад оролцогч талуудын чадавхыг бэхжүүлэх зэрэг чиглэлээр өргөн хүрээний дэмжлэг үзүүлээд байна.
10. Монгол Улс НҮБ-д гишүүнээр элссэний түүхт 60 жилийн ойг тэмдэглэв.
2021 онд Монгол Улс НҮБ-д гишүүнээр элссэний 60 жилийн ой тохиож, 1961 онд 101 дэх гишүүнээр элссэн түүхэн үйл явдал тохиов. Энэхүү онцгой өдрийг тохиолдуулан Монгол Улсын Гадаад харилцааны яам, Монгол Улс дахь НҮБ-ын Удирдлагын баг хамтран “НҮБ-ын долоо хоног” аяныг 2021 оны аравдугаар сард зохион байгуулав.
1 of 4
Өгүүлэл
2021 оны хоёрдугаар сарын 02
Хөл хорионы үеийн цахим сургалтын чанар хүртээмжийг сайжруулах нь
“Манай анги нийт 20 сурагчтай бөгөөд тэдний 13 нь малчин айлын хүүхдүүд” хэмээн нийслэл хотоос 1000 гаруй км-ийн алсад орших Хөвсгөл аймгийн Цагааннуур сумын дунд сургуулийн тавдугаар ангийн багш Бямбаа ярьж байв.
Малчин айлын олон мянган хүүхдүүд ойролцоох сумын төвийн сургуулийн дотуур байранд амьдарч суралцдаг билээ.
Гэвч КОВИД-19 цар тахлын аюул дэгдсэн 2020 оны нэгдүгээр сараас хойш Монгол Улсын хэмжээнд бүх шатны сургуулиуд хаалгаа барьж, 900 мянган хүүхэд зайнаас теле хичээлээр суралцах дэглэмд орсон билээ. Тэр цагаас эхлэн монгол хэл, математик, байгалийн ухааны зэрэг бүхий л хичээлийг үндэсний хэмжээний телевизийн сувгуудаар зааж эхэлсэн. Телевизийн сувгууд сурагчдын анги, насны бүлгээр ангилан холбогдох хичээлүүдийг нэвтрүүлж байна. Мөн удалгүй хичээлүүдийг цахим хэлбэрээр заах аргыг давхар ашиглах болсон.
Гэвч бүх хүүхэд теле болон цахим хичээлд бүрэн хамрагдаж чадахгүй байгааг судалгаа харуулжээ.
“Сургууль хаагдсан үед малчдын хүүхдүүд теле хичээлд бүрэн хамрагдаж чадахгүй байна” гэж Бямбаа багш хэлж байна. Тэрээр ихэнх малчдын хүүхдүүд өвлийн улиралд гэрийнхэнтэйгээ отроор өвөлждөг болохоор бүр ч илүү хүндрэлтэй болохыг дурьдлаа.
2020 оны есдүгээр сард хүүхдүүд хичээлдээ ороод удаагүй байтал дотоодод халдвар дэгдсэнээс шалтгаалан дахин хаасан билээ. Сургууль хаалттай байх тусам хичээлийн хоцрогдолтой хүүхдүүдийн тоо нэмэгдсээр байна.
Малчин айл өрхүүд нарны зай хураагуур, жижиг оврын эрчим хүчний үүсгүүрийг ашиглах нь нэмэгдсэн хэдий ч тэдгээр нь малчдын эрчим хүчний найдвартай эх үүсвэр болж төдийлэн чадахгүй байна. Цахилгаан эрчим хүчний эх үүсвэргүй байна гэдэг нь теле хичээл авах боломжгүй гэсэн үг юм. Тог цахилгаангүй өрхүүдийн хувьд интернет бол бүр ч хүртэшгүй тансаг хэрэглээ болж байна.
Тэгш бус нөхцөл
Теле хичээлийн чанар, хүртээмжийн талаар бас дутагдалтай талууд ажиглагдлаа. НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас саяхан явуулсан судалгааны дүнгээс үзэхэд уг судалгаанд хамрагдсан нийт хүүхэд, эцэг эхчүүдийн таван хувь нь теле хичээл үзэх зурагт, электрон тоног төхөөрөмжгүй байсан бол судалгаанд хамрагдсан нийт хүүхдийн арван зургаан хувь нь зурагт, тоног төхөөрөмжтэй хэдий ч теле хичээлд оролцохгүй байгаа дүн гарсан. Хүүхдүүдийнхээ сургалтад хяналт тавих боломжгүй, завгүй ажилтай эцэг эхчүүдийн, эсвэл бага орлоготой болон малчин өрхийн хүүхдүүд ихэвчлэн теле хичээлд хангалтгүй оролцож байгааг судалгаа харуулжээ.
Мөн теле хичээл нь багш хүүхдүүдтэй харилцан ярилцах боломжгүй бөгөөд хичээлийн агуулга нь бага насны хүүхдүүдийн анхаарал, сонирхлыг татах талаар дутмаг байгаад зарим эцэг эхчүүд шүүмжлэлтэй хандаж байна. Түүнчлэн, теле хичээлүүд нь тусгай хэрэгцээтэй хүүхдүүд, үндэстний цөөнхийн хүүхдүүдийн боловсролын хэрэгцээг хангаж чадахгүй байна.
Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд НҮБ нь Боловсрол, шинжлэх ухааны яамтай хамтран цахим сургалт явуулах нөхцөл боломжийг сайжруулахад чиглэсэн илүү харилцан үйлчлэл бүхий хүртээмжтэй загвар ашиглах чиглэлээр дэмжлэг үзүүлж байна.
НҮБ-ын Хүүхдийн сан, НҮБ-ын Хүн амын сан, НҮБ-ын Боловсрол, шинжлэх ухаан, соёлын байгууллагын хамтарсан төслийн хүрээнд цахим сургалтыг хүргэх эн тэргүүний хэрэгцээг тодорхойлох, цахим сургалтын хөтөлбөрийн үндсэн агуулгад эрүүл мэндийн боловсрол зэргийг тусгаж өргөжүүлэх, Монгол Улсын боловсролын талаар баримтлах бодлогыг сайжруулах зэрэг асуудлыг шийдвэрлэж, алсын зайн болон цахим сургалтын хөтөлбөрийг шинэчлэн сайжруулах талаар ажиллав.
НҮБ-ын Хүүхдийн сан нь өндөр чанар бүхий цахим сургалтын агуулгыг хөгжүүлэх, цахим сургалтын технологийг нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүллээ. Үүний үр дүнд сургуулийн өмнөх насны болон бага ангийн хүүхдүүдэд сонирхлыг нь татах интерактив цахим хичээл үзүүлэх боломжийг бүрдүүлсэн нь сайн шийдэл болсон юм. Цахим хичээлээр хүүхдүүд сурсан мэдсэнээ бататгах дасгал ажлыг бие даан хийх боломжтой.
“Хөдөө орон нутгийн дийлэнх хүүхдүүд зурагтаар бус ухаалаг гар утас болон бусад электрон тоног төхөөрөмж ашиглан хичээлдээ оролцож байна” хэмээн Монгол Улс дахь НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн Суурин төлөөлөгч Алекс Хайкенс тэмдэглэсэн. Тэрбээр цааш нь, “Энэ нь хичээлийн агуулгыг танилцуулж байгаа арга барилд ихээхэн өөрчлөлт хийх шаардлага байгааг илэрхийлж байна” гэж хэлэв.
Тоглонгоо суралцах нь
“Миний хүү бага зэргийн аутизмтай учир түүнд теле хичээл үзэх тун амаргүй байсан” гэж гуравдугаар ангийн нэгэн сурагчийн ээж Т.Одцэцэг ярьж байлаа. “Гэсэн хэдий ч цахим сургалтын платформд тавигдсан хичээлүүд нь манай хүүхдэд хичээлийн сэдвүүдийг ойлгож, бие даан ажиллахад нь илүү хялбар болгож байна” гэлээ.
“Цахим хичээлээ үзээрэй хэмээн дуудахад хүү маань маш их баярладаг” хэмээн сургуулийн өмнөх насны буюу 4 настай хүүхдийн ээж Б.Уянга ярьсан юм. “Ялангуяа миний хүүд цаасан онгоц хийх дасгал маш их таалагдсан. Сургуулийн өмнөх насны хүүхдүүд тоглонгоо суралцдаг юм байна” гэв.
Интерактив цахим сургалтын талаар багш нар ч бас ам сайтай байгаа. “Манай ангийн хүүхдүүд шинэ контентуудыг илүү их сонирхож байгаа” хэмээн Жавзандолгор багш ярьж байлаа.
НҮБ-ын хамтарсан төслийн хүрээнд боловсруулахаар төлөвлөсөн нийт 104 хичээлээс одоогоор 86 нь бэлэн болж https://econtent.edu.mn сайтад тавигдсан. Үлдсэн хичээлүүдийг тун удахгүй боловсруулж дуусна. Энэ сайтыг 11-р сарын 25-нд нээснээс хойш тус сайтад 100 гаруй мянган хүн зочилсон байна.
НҮБ-ын Хүүхдийн сан нь цаашид боловсролын агуулгыг илүү өргөн хүртээмжтэй болгохыг зорьж байна. Сургалтын агуулга хөгжүүлэгчид ч аудио хичээлүүдийг боловсруулж, сонсох төхөөрөмж байхгүй хүүхдүүдийг радио хүлээн авагчаар хангах талаар ажиллаж байна.
Тус төслийн хүрээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд зайнаас суралцах нөхцөлийг бүрдүүлэх, мөн үндэстний цөөнхийн хүүхдүүд эх хэлээрээ зайнаас суралцах боломжоор хангах зорилго тавин ажиллаж байна. Одоогоор казах, тува хүүхдүүд эх хэлээрээ хичээл үзэх боломжтой болсон төдийгүй хичээлийн бүх агуулгыг дохионы хэлээр дамжуулж эхэлсэн. Үүний зэрэгцээ, НҮБ-ын Боловсрол, шинжлэх хаан, соёлын байгууллага нь тус улсын Засгийн газартай хамтран бүх нийтээр тэгш, хүртээмжтэй суралцах боломж нөхцөлийг хангахын тулд мэдээлэл харилцааны технологийн шийдлийг ашиглахаар хамтран ажиллаж байна.
Цар тахлын дараа
“Бидний зорилго бол хэнийг ч орхигдуулахгүй байх явдал” хэмээн Монгол Улс дахь НҮБ-ын Хүн амын сангийн тэргүүн Каори Ишикава тэмдэглэв. Монгол Улс дахь НҮБ-ын Хүн амын сан нь цахим сургалтын платформоор дамжуулан хүн амын эрүүл мэнд, бэлгийн боловсролыг дэмжин ажиллаж байна.
“КОВИД-19 цар тахлын эсрэг тэмцэхэд нь Монгол Улсад НҮБ-аас үзүүлж буй дэмжлэгээ үргэлжлүүлнэ” хэмээн Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра хэллээ. Тэрбээр цааш нь, “Энэхүү санаачилга нь цар тахлын үед ч, түүнээс хойш ч Монгол Улсын боловсролын салбарт хийх шинэчлэлийн хөдөлгөгч хүч болсоор байх болно” гэв.
1 of 4
Өгүүлэл
2021 оны гуравдугаар сарын 23
Тэд бол манлайлагчид
Уянга 3 хүүхдийн ээж төдийгүй, хувиараа бизнес эрхлэгч. Тэрээр “Үр минь” брэндийн үүсгэн байгуулагч ба 2017 онд өөрийн бизнесээ 500,000 төгрөгтэйгээр эхэлж байжээ. Түүнийг бизнесээ эхлэх үед хүүхдүүд нь төрөөд удаагүй, нялх балчир байсан хэдий ч шантралгүйгээр 4 жилийн турш бизнесээ тасралтгүй үргэлжлүүлж байна.
Заримдаа хүмүүс түүнд "Бага насны 3 хүүхдийн хажуугаар, хувийн бизнес хийх нь хэцүү юм биш үү, одоохондоо больсон нь дээр юм биш үү" гэж хэлдэг ч, тэрээр "Xүүхдүүд маань миний мөрөөдлөөсөө хойш суух шалтгаан биш, харин ч урагш тэмүүлэх шалтгаан болдог" хэмээн ярьсан юм.
“Хүүхдүүд бидэнд тэвчээр хатуужлаас эхлээд бусдын төлөө байх гэх мэт маш олон зүйлийг сургадаг. Миний бодлоор эмэгтэйчүүд энэ чанараараа бизнесийн талбарт ч ялгарч чаддаг гэж боддог" хэмээн Уянга ярьж байна. Уянга бизнесээ эхлүүлснээс хойш том жижиг олон бэрхшээлтэй тулгарсан ч шантрах, орхих, болих талаар огт бодож байгаагүй гэв.
Уянга ээжтэйгээ өссөн ба өрх толгойлсон ээжүүд ямар бэрхшээл туулдгийг маш сайн мэддэг. Тиймээс ч ганц бие ээжүүд төдийгүй ямар ч насны ээжүүдтэй хамтран ажиллахдаа үргэлж баяртай байдаг. Тэдэнтэй уян хатан нөxцөлөөр хамтран ажиллахыг үргэлж хичээдэг хэмээн ярив.
Энэ жил цар тахлын хүнд үед Уянга, "Гоолингоо" бизнес групптэй хамтран гэртээ хүүхдээ харж буй 500 гаруй ээжид хувийн бизнесээ хэрхэн эхлүүлэх талаар сургалт зохион байгуулжээ. Үүний үр дүнд тус сургалтад хамрагдсан 5 оролцогч сургалтаас сурч мэдсэн зүйлээ ашиглан өөрсдийн бизнесээ эхлүүлээд байгаа аж.
Ирээдүйн төлөвлөгөөнийх нь талаар асуухад Уянга компаниа үндэсний хэмжээнд өргөжүүлэн тэлээд зогсохгүй 100 хувь дотоодын түүхий эд, материал ашигласан Монгол улсын нэр хүндрийг өргөсөн брэндийг гаднын зах зээлд экспортлохыг зорин ажиллаж байгаагаа бахархалтайгаар ярьсан юм.
МҮОНТ-ийн Гэр бүл сувагт өгсөн Уянгын ярилцлага
Дэлгэрцэцэг багаасаа л цагдаа болохыг мөрөөддөг байжээ. Учир нь түүний аав цагдаагийн байгууллагад 32 жилийн турш тасралтгүй ажилласан нэгэн эрхэм бий. Дэлгэрцэцэг бага наснаасаа аавынхаа хэрхэн ажиллаж, бусдад хэрхэн хүндлэгдэж буйг харж өссөн бөгөөд энэ нь түүний мэргэжил сонголтод нөлөөлсөн гэв.
Дэлгэрцэцэг 2008 оны намар мөрөөдлөө биелүүлж Баянзүрх дүүргийн цагдаагийн хэлтэст жижүүрийн цагдаагаар томилогдон ажлын гараагаа эхэлсэн. Түүнээс хойш 10 гаруй жилийн турш цагдаагийн албан хаагчаар ажиллаж байна. Түүнчлэн, Дэлгэрцэцэгийн гэр бүлийн хүн мөрдөн байцаагчаар Баянзүрх дүүргийн цагдаагийн 2-р хэлтэст ажиллаж байгаа бөгөөд тэд гэр бүлээрээ олон нийтийн аюулгүй байдлын төлөө зүтгэж байна.
Дэлгэрцэцэгийн сэтгэлийг хамгийн ихээр зовоодог зүйл бол Монгол улсад гэр бүлийн хүчирхийллийн тоо буурахгүй, тасралтгүй өсч байгаа явдал хэмээн тэрээр хэлсэн бөгөөд “эхнэр нөхөр хоёр бие биенээ илүү сайн ойлголцож, тэдний харилцаа хүчирхийлэл болж хувирахаас өмнө сайтар ярилцаж асуудлаа шийдвэрлэж сурах хэрэгтэй” гэж тэрээр зөвлөж байна. Гэр бүлийн уур амьсгалаа сайн сайхан байлгахыг хичээж, алхам бүрээ анхаарч чадвал гэр бүлийн хүчирхийлэл гэдэг зүйл аяндаа байхгүй болно гэдэгт Дэлгэрцэцэг итгэдэг.
Тэрээр архины хамаарал гэр бүлийн хүчирхийлэл ихсэхэд томоохон түлхэц болж байгааг бас онцлов.
Монгол Улс 2020 оны 11-р сараас эхлэн бүх нийтийн бэлэн байдалд шилжин цагдаа болон бусад төрийн албан хаагчдыг дайчлах замаар хатуу хөл хориог тогтоосон билээ. Энэ үеэс эхлэн одоог хүртэл Дэлгэрцэцэг болон түүний гэр бүлийн хүн тасралтгүй эргүүлд гарч ажилласаар байна.
Дэлгэрцэцэг болон түүний нөхрийн хувьд гэр бүлтэйгээ өнгөрүүлэх цаг, хүүхдээ асрах цаг, цар тахлын үед улам хомс болж буй. Тэд цар тахлын эсрэг олон нийтийг аюулгүй байлгахын төлөө ажиллаж байгаа олон мянган хүмүүсийн төлөөлөл билээ. Цар тахлын хүнд хэцүү үед өглөө үүрээс эхлэн, үдэш бүрий болтол Дэлгэрцэцэг нөхрийн хамт ажил үүргээ гүйцэтгэж байгаа бөгөөд энэ хооронд тэдний том охин гэрийн ажлыг хариуцан, нялх дүүгээ харж хандахад аав ээждээ тусалж байгаа аж.
Дэлгэрцэцэг болон түүний нөхөр "Залуу хосуудад бие биедээ хүндэтгэлтэй хандах харилцаа байгаа цагт гэр бүл аливаа асуудлыг даван туулж чадна" гэж үздэг ажээ. Тэд завгүй хуваарьтай ажилладаг тул тэдэнд баяр ёслол, тэмдэглэлт өдрүүдээр хамтдаа байх боломж тэр бүр байдаггүй. Гэсэн хэдий ч үүнд хэн нэгэн нь бухимдах, уурлах асуудал гаргадаггүй. Бие биенийхээ ажилд үргэлж хүндэтгэлтэй ханддаг хэмээн ярилаа.
Дэлгэрцэцэг бусад хүмүүсээс өөр ажлын санал авч байсан удаа цөөнгүй бий гэв. Гэвч тэр насан туршийн мөрөөдлөө орхихыг хүсэхгүй байгаа бөгөөд ажилдаа чин сэтгэлээсээ дуртай. Тэрээр гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртөгчдийг хамгаалахад өөрийнх нь гүйцэтгэх үүрэг маш их гэдэгт итгэдэг.
МҮОНТ-ийн Гэр бүл сувагт өгсөн Дэлгэрцэцэгийн ярилцлага
Одончимэг бусдад туслах хүслээсээ үүдэн Нийгмийн ажилтан гэх мэргэжлийг сонгон ажиллаж эхэлжээ. Тэрээр сүүлийн 14 жилийн хугацаанд Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүрэгт нийгмийн ажилтнаар ажиллаж байгаа бөгөөд өдөр бүр өөрийн хариуцдаг хорооныхоо хүнд нөхцөлд амьдарч буй эмзэг бүлгийн хүмүүст, тэр дундаа ганцаараа амьдардаг ахмад настнууд, өнчин хүүхдүүд, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүчирхийлэлд өртөгсөд болон үйлдэгчдэд туслалцаа үзүүлж байна.
Одончимэгийн өдөр тутмын ажил нь олон цагаар гадуур явах ба айлуудаар очиж эргэх, нөхцөл байдалтай танилцаж үнэлэх, шаардлагатай тусламж үзүүлдэг байгууллагуудтай иргэдийг холбох явдал юм.
Үүнээс гадна, Одончимэг гэр бүлийн хүчирхийллийн тохиолдлууд дээр ажиллахдаа тэдний амьдралын нөхцөл байдалд мэдрэмжтэй хандаж, даван туулагч болон хүчирхийлэгчийн аль алиныг ойлгон, туслахыг хичээдэг. Жил ирэх тусам хүчирхийлэлд өртсөн хүмүүс өөрсдийгөө хамгаалуулах зорилгоор дуудлага өгөх нь нэмэгдэж, энэ талын илрүүлэлт сайжирч байгааг тэр онцлов.
Гэсэн хэдий ч хүчирхийлэлд өртөгчдийн эрхийг хамгаалсан холбогдох хууль тогтоомжийн талаар олон нийтийн дунд мэдлэгийн зөрүү байсаар байгааг тэр онцлов. Нийгмийн ажилтнууд болон бусад анхан шатны албан тушаалтнууд жендэрт суурилсан хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах тал дээр шуурхай ажиллах шаардлагатай байгааг тэрээр онцлов.
Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй холбоотой дуудлага, мэдээлэл илт нэмэгдэж байгаа нь COVID-19 хөл хорионы үеэр түлхүү ажиглагдсан байна. Одончимэг тусламж хүсч буй хүчирхийллийг даван туулагч хүмүүст нийгмийн үйлчилгээ үзүүлэхээс гадна хүчирхийлэл үйлдэгчидтэй идэвхтэй хамтран ажиллахыг хичээдэг.
Тэрээр гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн зан үйлийн эмгэг болон архины хамааралтай хүмүүст хандлага, зан үйлийг нь өөрчлөхөд нь туслах, дэмжлэг үзүүлэх сургалтыг санаачлан зохион байгуулахаас гадна дэмжих бүлгийг хороондоо үүсгэн байгуулжээ. "Эхэндээ амаргүй ажил байсан хэдий ч эерэг үр дүнгүүд эхнээсээ гарч эхэлсэн" гэдгийг тэр онцлов. Ажилдаа сэтгэлээсээ хандан, санаачлага гарган ажиллаж чадвал нийгэмд сайн сайхан өөрчлөлтүүд гарсаар байх болно гэдэгт Одончимэг итгэдэг.
Тэрээр шөнийн цагаар эсвэл амралтын өдрүүдэд ажиллах тохиолдол тун элбэг. Гэвч тэр бүрт "Xэцүү байна, энэ ажлыг больё гэсэн бодол төрдөггүй, харин ч бусдын төлөө энэ ажлыг хийж байна гэж бодохоор урам зориг авдаг" хэмээн ярилаа.
Одончимэг нийгмийн ажилтан байж, хүмүүст амьдралаа сайн сайхан болгоход туслах нь түүний хувьд нэр төрийн хэрэг гэж үздэг.
МҮОНТ-ийн Гэр бүл сувагт өгсөн Одончимэгийн ярилцлага
--------
Эмэгтэйчүүдийн манлайллыг алдаршуулах, тэмдэглэх сарын аяны хүрээнд НҮБ-ын Хүн амын сангаас ХНХЯ болон МҮОНТ-ийн Гэр бүл сувагтай хамтран бэлтгэв. Энэхүү нийтлэл анх НҮБ-ын Хүн амын сангийн вэбхуудаснаа нийтлэгдсэн болно.
1 of 4
Өгүүлэл
2021 оны зургаадугаар сарын 18
Цар тахлаас чанагш: Монгол Улсын хүнсний тогтолцоог өөрчлөн сайжруулах нь
НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра, НҮБ-ын ХХААБ-ын суурин төлөөлөгч Винод Ахужа нарын хамтран туурвисан нийтлэл
Хоол хүнс бол зөвхөн иддэг зүйл төдий бус, харин бидний соёл, эдийн засаг, мөн байгаль ертөнцтэй харилцах харилцааны үндэс суурь билээ. Мэргэжилтнүүд “хүнсний тогтолцоо” гэж бүхэлд нь нэрлэдэг, бидний хоол хүнсээ үйлдвэрлэх, боловсруулах, хэрэглэх үйл ажиллагаа хүний амьдралын бүхий л хүрээнд нөлөөлж байдаг. Эдгээр үйл ажиллагаа зөв зохистой байвал хүнсний тогтолцоо нь хүнсний аюулгүй байдал, хоол хүнсийг хангаж, бидэнд өсч төлжих, идэвхтэй, эрүүл чийрэг байх нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Харин хүнсний тогтолцоо доголдох үед үүдэн гарах хямрал нь бидний боловсрол, эрүүл мэнд, эдийн засагт, мөн хүний эрх, энх тайван, аюулгүй байдалд заналхийлдэг бөгөөд хамгийн сул дорой, эмзэг хүмүүст илүүтэй нөлөөлдөг.
“Хүнсний тогтолцоо” гэж юу билээ? Энэ нэр томъёо тариалах, өсгөн үржүүлэх, хоол хүнс бэлтгэхээс эхлээд хэрэглэх хүртэлх бүхий л шатанд оролцдог хүн бүр, үйл явц бүрийг багтаадаг бөгөөд хог хаягдлаараа юу хийж байгаа маань хүртэл энд хамаатай. Энд тариаланчид, малчид, боловсруулагчаас эхлээд дэлгүүрийн кассчин хүртэл, тээрмээс хөргүүртэй ачааны машин, цаашилбал айл хөршүүдийн хүнсний хаягдлаараа бордоо хийх төхөөрөмж хүртэл багтана. Хэдэн зуун мянган монголчууд хүнсний тогтолцооны хүрээнд амьдралаа залгуулж байна. 2020 оны байдлаар хөдөө аж ахуйн салбар дангаараа ажлын байрны 24 хувийг эзэлж, Монгол Улсад үйлдвэрлэсэн нийт нэмүү өртгийн 12 орчим хувийг бүрдүүлж байв[1].
КОВИД-19 цар тахлын зүгээс хүнсний тогтолцоонд учруулж буй дарамт нь уг тогтолцооны эмзэг байдал, сорилт бэрхшээлүүд болон тэдгээрийн хүмүүс, гариг ертөнц, хөгжил цэцэглэлтэд үзүүлэх нөлөө харилцан уялдаа холбоотой болохыг бидэнд тодорхой харууллаа. КОВИД-19 цар тахлаас шалтгаалсан хүнсний тогтолцооны доголдлын улмаас олон хүн, ялангуяа цар тахлаас өмнө ч хүнд байдалд байсан хүмүүс ажилгүйдэл, өлсгөлөн, хоол тэжээлийн дутагдалд нэрвэгдлээ. НҮБ-ийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллагаын судалгаанаас үзэхэд, КОВИД-19-ийн хямралын үеэр Монгол Улсын нийт өрхийн 72 хувь нь хоол хүнсээ танахад хүрсэн байна.
Үүнээс ч олон хүний хоол хүнс, шим тэжээлийн аюулгүй байдал алдагдахад КОВИД-19 түлхэц өгсөн байж болох ч энэ нь асуудлын суурь шалтгаан биш юм. Монгол Улсын хүнсний тогтолцоо КОВИД-19 цар тахлаас ч өмнө хэдийн доголдсон байсан. 2018 оны байдлаар нийт хүн амын 28.4 хувь нь ядуу амьдарч, бараг дөрвөн монгол хүн тутмын нэгийнх нь хүнсний баталгаагүй байдал дунд буюу ноцтой түвшинд хүрсэн байв. Гэтэл үүний зэрэгцээ таргалалттай, эсвэл хоол хүнстэй холбоотой өвчнөөр шаналж буй хүмүүсийн тоо нэмэгдсээр байна. Монголчуудын 55 хувь нь илүүдэл жинтэй, 20 хувь нь таргалалттай байна. Монгол Улсад цагаас эрт нас баралт 32 хувь байгаа нь бага орлоготой орнуудын дунд хоёрдугаарт орох үзүүлэлт юм. Үүний зэрэгцээ бид хоол хүнсний нэлээд хэсгийг хаягдал болгон хаяж байна. Зуны улиралд Улаанбаатар хотын хатуу хог хаягдлын 36 хувийг хүнсний хаягдал эзэлдэг[2].
Уур амьсгалын өөрчлөлт хүнсний тогтолцоонд ихээхэн нөлөөлж, зуд, ган, үер, салхи шуурганы давтамж нэмэгдэж, улам ширүүсч байна. Жишээлбэл, Монгол Улсад хамгийн хүнд өвлийн нэг 2021 онд тохиож, 1.5 сая толгой мал хорогдлоо. Гэхдээ өнөөгийн хүнсний тогтолцоо асуудлын бас нэг хэсэг юм. Монголын Улсад хүлэмжийн хийн 49 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар дангаараа ялгаруулж байна.
2019 оны 10 дугаар сарын 16-нд Дэлхийн хүнсний өдрөөр НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Хүнсний тогтолцооны асуудлаар дээд хэмжээний чуулга уулзалтыг 2021 онд хуралдуулахаар зарлалаа. Хүнсний тогтолцоог сайжруулан хөгжүүлэх асуудал улс орнуудын Тогтвортой хөгжлийн зорилт 2030-ыг хэрэгжүүлэх хүчин чармайлтын төвд байх ёстойг улам бүр хүлээн зөвшөөрснөөр энэхүү шийдвэр гарсан билээ. Жишээлбэл, 2019 оны Дэлхийн Тогтвортой Хөгжлийн Тайланд хүнсний тогтолцоо, хооллолтын хэв маяг бол дэлхий даяар илүү тогтвортой замналд шилжин орохыг түргэтгэх эхлэлийн гол цэг гэж тодорхойлсон байна[3]. Түүнчлэн Тогтвортой Хөгжлийн Улс төрийн өндөр түвшний 2018 оны Чуулга уулзалтаас гарсан Сайд нарын тунхаглал[4] нь НҮБ-ын гишүүн орнууд болон оролцогч бүх талуудад хүнсний тогтвортой тогтолцооны хандлагыг хэрэгжүүлэхийг уриалсан билээ.
Монгол Улс үлдсэн хугацаанд Тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хэрэгжүүлье гэвэл хүнсний тогтолцоогоо өөрчлөх ёстой. Хоол хүнсээ хэрхэн үйлдвэрлэж, боловсруулж, зах зээлд нийлүүлж, хэрэглэж, хог хаягдлаа хэрхэн устгаж байгаагаа бид нэн даруй эргэн харах шаардлагатай болжээ. Бид КОВИД-19-ийн хямралыг Монгол Улсын хүнсний тогтолцоог илүү хүртээмжтэй, тогтвортой, тэсвэртэй болгож тэнцвэржүүлэх, өөрчлөн сайжруулах боломж болгон хувиргах хэрэгтэй байна.
Хүнсний тогтвортой тогтолцоонд шилжих бага бус, хэдийнээ хэрэгжээд эхэлсэн нөөц боломж Монгол Улсад бий. Энд технологийн шинэчлэл, эдийн засгийн урамшууллын стратеги, хэрэглээ уялдаа холбоотой бөгөөд оролцоотой засаглал, мөн зан үйлийн өөрчлөлт шаардагдана. Хөдөө аж ахуйг тогтвортой эрчимжүүлж, хөдөө аж ахуйн үнэ цэнийн сүлжээг бэхжүүлснээр нэмүү өртөг шингэсэн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжин, импортын хүнсний бүтээгдэхүүнээс хамааралтай байдлыг бууруулж, улмаар өсөн нэмэгдэж буй хүн амын хүнсний хэрэгцээг хангах, хөдөөгийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжихэд туслах болно. Хүнсний тогтолцоо, уур амьсгалын өөрчлөлт болон байгалийн нөөцийн менежментийн асуудлыг харилцан уялдаатай шийдвэрлэхэд бодлого, институцийн уялдаа холбоо амин чухал үүрэгтэй. Монгол Улсын Засгийн газраас эдгээр нөхцөл байдал, сорилтыг харгалзан үзэж, иргэдийг эрүүл, аюулгүй хоол хүнсээр хангах зорилго бүхий ‘Эрүүл хүнс-Эрүүл монгол хүн’ үндэсний хөтөлбөрийг 2019 онд баталсан билээ. Хүнсний тогтвортой тогтолцооны талаар үндэсний хөгжлийн бодлогод, түүний дотор Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлэх үүднээс Монгол Улсын “Алсын хараа-2050” болон дунд хугацааны хөгжлийн хөтөлбөрүүдэд тусгаад байна.
Мөн салбар бүрт оролцогч талууд хүнсний тогтвортой тогтолцоог дэмжих чиглэлээр ажиллаж, зан үйлээ өөрчилж эхэлсэн нь сайшаалтай. Хүнсний тогтолцоо бол хүмүүсийг гариг ертөнцтэй холбох хамгийн хүчтэй холбоосын нэг мөн гэдгийг Засгийн газар болон бусад оролцогч талууд улам ихээр ойлгох болж, эдийн засгийн хүртээмжтэй өсөлтийг бий болгохын зэрэгцээ байгаль орчныг хамгаалсан арга барилаар нөхцөл байдлыг өөрчлөхийг хүсч байна. Монгол Улсын Засгийн газар бүсийн түвшинд болон хувийн хэвшлийн хүрээнд хүнсний тогтолцооны талаарх хэлэлцүүлгүүд зохион байгуулсан бөгөөд залуустай болон иргэний нийгэмтэй хийсэн бие даасан хэлэлцүүлгүүдэд олон тал идэвхтэй оролцож байгаа нь ч үүнийг нотлон харууллаа.
2021 оны 7 дугаар сарын 6-наас 8-ны өдрүүдэд Монгол Улсад зохион байгуулж буй үндэсний хүнсний тогтолцооны талаарх хэлэлцүүлгүүд нь энэхүү өргөжин тэлж буй хөдөлгөөнд тулгуурлан Тогтвортой Хөгжлийн Зорилт 2030-ийн хэрэгжилтийг түргэтгэхэд олон нийтийн хүчийг дайчлах болон хариуцлагатай үүрэг амлалт авах таатай боломж бүрдүүлж байна. Монгол Улсын үндэсний хүнсний тогтолцооны талаарх хэлэлцүүлгээс гарсан баримт нотолгоо, санаа бодол, үүрэг амлалтууд нь НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын 2021 оны 9 дүгээр сард зарлан хуралдуулах Дэлхийн хүнсний тогтолцооны асуудлаарх дээд хэмжээний Чуулга уулзалтад хувь нэмэр оруулах болно. Мөн хамгийн чухал нь Монгол Улсын хувьд үндэсний хүнсний тогтолцоогоо өөрчлөн сайжруулах, Тогтвортой хөгжлийн бүх зорилтыг хангахад ахиц дэвшил гаргах хөшүүрэг болохуйц шинэлэг арга хэмжээ, шийдэл, стратегийг олох, хэрэгжүүлэхэд нь туслах болно.
[1] Why Food Systems Matter https://summitdialogues.org/overview/dialogues-and-the-food-systems-summit/why-food-systems-matter/
[2] ADB, Mongolia: Ulaanbaatar Community Food Waste Recycling Project https://www.adb.org/sites/default/files/project-documents/51102/51102-001-pam-en.pdf
[3] Independent Group of Scientists appointed by the Secretary-General, Global Sustainable Development Report 2019: The Future is Now – Science for Achieving Sustainable Development, (United Nations, New York, 2019). https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/24797GSDR_report_2019.pdf
[4] Ministerial declaration of the 2018 high-level political forum on sustainable development, convened under the auspices of the Economic and Social Council, on the theme “Transformation towards sustainable and resilient societies” https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=E/HLS/2018/1&Lang=E
1 of 4
Өгүүлэл
2022 оны арван хоёрдугаар сарын 06
Е. Кана: Та нийгмийн сайн сайхны төлөө сайн дурын ажилд гар бие оролцоорой.
Сайн байна уу. Намайг Кана Эндо гэдэг. Би Япон Улсын иргэн бөгөөд Монгол дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газарт 2022 оны 09 дүгээр сараас 2023 оны 2 дугаар сар хүртэл мэдээлэл харилцаа, олон нийттэй харилцах олон улсын сайн дурын ажилтнаар ажиллаж байна.
Олон улсын сайн дурын ажилтны өдрийг тохиолдуулан Монгол дахь НҮБ-д сайн дурын ажил хийж буй өөрийн туршлага, сэтгэгдлээсээ хуваалцаж байна. Надаас гадна 3 сайн дурын ажилтан НҮБ-д ажиллаж байгаагийн хоёр нь гадаад, нэг нь Монгол.
Би багадаа шинэ зүйл сурах эрмэлзэлтэй ч дотогшоо, нээлттэй бус хүүхэд байсан. Гэвч би англи хэл болон олон улс орны соёлын талаар суралцах хүсэлтэй байсан. Хэзээ нэгэн цагт гадаад улс оронд суралцана гэж мөрөөдөж байлаа.
Миний энэ мөрөөдөл 2019 онд биеллээ олж, АНУ-ын Ореган мужийн Лэйн Коммунити коллежид суралцах болсноор миний амьдралд цоо шинэ хуудас нээгдсэн юм.
Харамсалтай нь КОВИД-19 цар тахал олон хүний амьдралд нөлөөлсний адил миний хувьд АНУ-д суралцах боломж хязгаарлагдсан.
КОВИД-19 цар тахлаас болж АНУ-д Ази гаралтай иргэдийг арьс, үндсээр ялгарлан гадуурхах хандлага илт нэмэгдэх болсон нь миний хувьд ирээдүйн төлөвлөгөөг эргэн харахад хүргэж би Япон улсдаа эргэж ирсэн. Ингээд, би Мэйжи Гкауин Их сургуульд шилжин суралцаж байгаа бөгөөд одоо олон улсын харилцааны төгсөх курсын оюутан.
Амьдралын туршлага, боломжууд миний ертөнцийг үзэх үзэл, амьдралыг үнэ цэнийг харахад нөлөө үзүүлсэн гэж би боддог. Бидний амьдарч буй дэлхий ертөнцөд тулгарч буй аливаа асуудалд анхаарал хангдуулж өөрийн чадах чинээгээр хувь нэмрээ оруулахыг эрмэлзэж эхэлсэн.
Тиймээс ч өөрийн зүгээс хувь нэмрээ оруулж болох сайхан боломжийг олгож буй НҮБ-ын Сайн дурын хөтөлбөрт хамрагдахаар зориглон шийдсэн.
Өмнө дурьдсанчлан би одоо ч гэсэн шинэ, танил бус орчинд чимээгүй, нээлттэй байхдаа сул. Гэхдээ үнэхээр нийгмийн сайн сайхан үйл хэрэгт хувь нэмрээ оруулахыг хүсэхэд таны чимээгүй, сул байх нь тийм ч чухал биш. Өөрийгөө хөгжүүлэх цорын ганц хүн нь би өөрөө. Тийм болохоор би байнга өөртэйгээ ажиллаж, өөрийгөө хөгжүүлэхийн тулд ямагт шинэ боломжийг эрэлхийлж байна.
Би одоо Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газрын хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах ажилд дэмжлэг үзүүлж байна. Миний гол үүрэг дижитал орчинд хөгжлийн асуудлыг хөндсөн контент хийж бэлтгэхээс гадна НҮБ-аас Монгол улсад хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааг олон нийтэд танилцуулах зэрэг ажилд гар бие оролцож байна.
НҮБ-аас олон улсын түвшинд дэвшүүлж буй асуудлуудыг Монгол улсын хувьд хэрхэн нөлөөлж болох талаар мэдээллийг нутагшуулж хүргэх нь миний хувьд хамгийн том сорилт болж байна. Гэхдээ энэ ажлыг хийх явцдаа би маш их суралцаж байна.
Дэлхийн хамгийн том байгууллага болох НҮБ-д ажиллаж буй энэ завшаан дэлхий нийтэд тохиож буй аливаа асуудлыг шинэ өнцгөөс харах боломж өгч байна. Сайн сайхан ирээдүйг бүтээх, өөрчлөлт шинэчлэлийг авчрах асар хүч залуучуудад байна гэдгийг би илүү ихээр ухаарч байна.
Монгол дахь НҮБ-ын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцогч залуучуудтай танилцсандаа маш их баяртай байгаа. НҮБ-ын Залуучуудын зөвлөлдөх хороо, НҮБ-ын Нийгэмлэгийн Залуу төлөөлөгч хөтөлбөр, МУИС-ийн дэргэдэн Загвар НҮБ хурал зэрэг хөтөлбөрүүдэд оролцож байна, монгол залуус нийгмийнхээ сайн сайхны төлөө үе тэнгийнхний манлайлан оролцож буйг хараад бахархаж байна.
НҮБ-ын сайн дурын ажилтнаар ажиллах нь миний хувь маш үр өгөөжтэй хэрэг юм. Монгол, Япон Улсын хооронд таван цагийн зайтай нислэгтэй боловч үнэнийг хэлэхэд НҮБ-д ажиллахаас өмнө би хэзээ ч Монгол Улсад ажиллаж амьдарна гэж огтхон ч төсөөлж байгаагүй.
Эцэст нь, та ч гэсэн бусдын сайн сайхны төлөө хувь нэмрээ оруулахад хэзээ ч оройтохгүй гэж хэлмээр байна. Хамгийн хүнд сорилт, шийдвэр заримдаа танд хэзээ ч байгаагүй шинэ боломжийг нээж өгдгийг бүү мартаарай. Өөртөө итгэлтэй байж, шинэ зүйлд өөрийгөө сориорой. Таны амьдралыг харах өнцөг өөрчлөгдөх болно.
НҮБ-ын сайн дурын хөтөлбөрөөр дамжуулж өөрийн хүсэл тэмүүллийг олж, ур чадвар, авъяасаа хөгжлүүлэх боломж танд ч бас нээлттэй.
Та хүсвэл өөрийгөө сориод үзээрэй.
1 of 5
Өгүүлэл
2022 оны есдүгээр сарын 26
Монгол дахь НҮБ-ын хамт олон “Нэг тэрбум мод” хөдөлгөөнд хувь нэмрээ орууллаа
2021 онд тохиосон Монгол Улс НҮБ-д элссэний 60 жилийн ойн хүрээнд НҮБ-ын системийн байгууллагуудын хамт олон 2500 орчим мод тарьсан бөгөөд энэ жил дахин нэг га газарт 2500 мод тарихаар боллоо.
НҮБ-ын хамт олон Баянзүрх ууланд шинээр мод тарихаас гадна өнгөрсөн жил тарьсан модоо усалж, арчиллаа. Өнгөрсөн жил тарьсан суулгацууд сайн ургаж буйг харах тун таатай байлаа.
Устаж, доройтсон ойг нөхөн сэргээж мод тарьсан энэхүү үйлсээрээ НҮБ нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан 1 тэрбумаар тоологдох мод тарих үндэсний хөдөлгөөнд зохих хувь нэмрээ оруулж байгаадаа баяртай байна.
Зургийн цомог:
https://www.facebook.com/media/set/?vanity=unmongolia&set=a.5478929055535109
1 of 5
Өгүүлэл
2022 оны зургаадугаар сарын 16
Энхийн төлөө зүтгэгчид: Монголын анхны эмэгтэй генерал, бригадын генерал Г. Болор
НҮБ-ын энхийг сахиулагчид өдөр бүр дэлхийн улс төр, аюулгүй байдлын хамгийн эмзэг орчинд амьдарч буй олон зуун мянган эмзэг бүлгийн хүмүүсийг хамгаалахаар ажилладаг. Энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож буй энгийн болон цэргийн дүрэмт хувцастай бие бүрэлдэхүүн гал зогсоох, хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах, хүний эрхийн зөрчил, хүчирхийллийг мөрдөн шалгах, мөргөлдөөнд нэрвэгдсэн олон оронд энх тайван, сэргэн мандалт, хөгжлийг бий болгоход хувь нэмрээ оруулж байна. Монгол Улс энэ жил НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэж эхэлсний 20 жилийн ойгоо тэмдэглэж байгаа бөгөөд 2022 оны 6 дугаар сарын 16-18-ны өдрүүдэд Энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүдийн олон улсын бага хурлыг эх орондоо зохион байгуулж буйтай холбогдуулан тус улсын анхны эмэгтэй генерал, Цэнхэр дуулгатан асан, бригадын генера Г. Болортой ярилцлаа.
Монгол Улсын бригадын генерал Г. Болор өдгөө Зэвсэгт хүчний жанжин штабын Цэргийн сургалт, соёл хүмүүжлийн газрын даргаар ажиллаж байна. 2010 онд Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс, Чад Улс дахь НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаа (MINURCAT), 2013 онд Өмнөд Судан дахь НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаа (UNMISS)-нд тус тус үүрэг гүйцэтгэсэн. Тэрээр мөн энхийг сахиулах ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэснийхээ дараа Нью-Йорк хот дахь НҮБ-ын Энхийг сахиулах ажиллагааны албанд Энхийг сахиулах ажиллагааны офицероор ажилласан. Тухайн үеийн хурандаа Г. Болорт гуравдугаар сарын 18-нд тохиодог Монгол цэргийн баярын өдрөөр Бригадын генерал цол олгосноор тэрээр тус улсын анхны эмэгтэй генерал цолтон болсон юм.
“Намайг залуу байхад миний үеийн ихэнх залуучууд сургууль соёлоо төгсөөд өөрсдийн хүссэн мэргэжлээ сонгох боломжгүй, ихэнхдээ эцэг эхийн зөвлөж, зааварласнаар явдаг байв. Тэр л уламжлалын дагуу би ээжийнхээ зөвлөснөөр цэргийн сургуулийг сонгосон. Азаар намайг ахлах сургуулиа төгсөхөд Цэргийн их сургууль анх удаа эмэгтэй оюутнуудыг элсүүлж эхэлсэн.
Залуу эмэгтэйчүүдийн хүсэл тэмүүлэл
Би 2010 онд Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс, Чад Улс дахь энхийг сахиулах ажиллагаанд анхны Монгол эмэгтэй алба хаагч-аар томилогдон ажилласан. 2022 оны 3-р сард Монгол Улсынхаа анхны эмэгтэй генерал болсон. Би өөрөөрөө бахархаж байсан хэдий ч надад нэлээд ахадсан мэт санагдаж ихээхэн эмээж байв. Энэ бол манай улсын олон мянган дүрэмт хувцастай эмэгтэй алба хаагчдын хүсэл тэмүүлэл юм. Ийнхүү миний тушаал ахисан явдал олон эмэгтэй алба хаагч урам зориг өгч, ийм амжилтанд хүрч чадна гэж итгэхэд хүргэж байгаа нь надад маш их үнэ цэнэтэй санагддаг.
Эрэгтэйчүүд давамгайлсан орчинд энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүд зөрчил, мөргөлдөөнийг багасгах, урьдчилан сэргийлэхэд тусалдаг ба мөргөлдөөний үеэр болон дараа нь олон нийтийн, тэр дундаа эмэгтэйчүүд, охидын хэрэгцээг үр дүнтэй шийдвэрлэх эерэг хандлагыг бий болгодог.
Эмэгтэйчүүдийн оролцоог зөвтгөх үндэслэл хайх шаардлагагүй
Гэсэн хэдий ч Монголын эмэгтэй энхийг сахиулагчид энхийг сахиулах чадавхиа бүрэн дүүрэн хөгжүүлэхэд саад учруулдаг янз бүрийн сорилт бэрхшээлтэй тулгардгийг би анх үүрэг гүйцэтгэж байх үедээ ажигласан. Жишээлбэл, эмэгтэй энхийг сахиулагчдад, ялангуяа цэргийн ангиудад тулгардаг томоохон бэрхшээлүүдийн нэг нь тэднийг баазыг орхин орон нутгийн иргэдтэй харилцах боломж олгох нь ховор байдаг явдал байв. Хүлээн авагч улс орны нутгийн иргэдтэй харилцах нь зарчмын хувьд онцгой ач холбогдолтой боловч бодит байдал дээр энэ нь энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож буй эмэгтэйчүүдийн хувьд цэргийн анги дээрээ эмэгтэйчүүдтэй уулзан тэдэнд урам зориг өгөх, туслах, тэдэнтэй харилцах зэргээр хязгаарлагддаг. Иймд энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүдэд эрэгтэйчүүдийн хийдэг үүрэг даалгаврыг гүйцэтгэх боломжийг олгох, нэмэгдүүлэх явдал чухал байна.
Эрт дээр үеэс эрэлхэг дайчин эмэгтэйчүүд олон байсныг түүх гэрчилдэг бөгөөд одоо цагт ч зөрчил, мөргөлдөөнтэй бүс нутагт эмэгтэйчүүд олноор үүрэг гүйцэтгэж байна. Гэсэн хэдий ч эрэгтэйчүүд зэвсэгт хүчинд эмэгтэйчүүдээс илүүрхсэн хэвээр, эмэгтэйчүүд байлдааны үүрэг гэхээсээ илүүтэй туслах үүрэг гүйцэтгэдэг хэвээрээ л байна. Энэхүү уламжлалт жендэрийн үүргийн хамаарал нь эмэгтэйчүүдийн албан тушаал ахих, аюулгүй байдлын салбарт карьер, зэрэг дэвшихэд саад тогтгор учруулдаг.
Энхийг сахиулах ажиллагаанд эмэгтэйчүүдийн оролцоог цаашид зөвтгөх үндэслэл хайх шаардлагагүй."
Редакторын тэмдэглэл: Энэ цаг мөчид Монгол Улсаас НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд 890 орчим цэргийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэж байгаа бөгөөд Монгол Улсын энх тайван, аюулгүй байдлыг хамгаалах үйлсэд эмэгтэйчүүдийн тоог нэмэгдүүлэх амлалтын дагуу нийт энхийг сахиулагчдын 21.43%, цэргийн албан хаагчдын 7.77%-ийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна.
энэхүү нийтлэл нь анх НҮБ-ын Энхийг сахиулах ажиллагааны блогт нийтлэгдсэн болно.
1 of 5
Өгүүлэл
2022 оны гуравдугаар сарын 07
Эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тууштай зогсох цаг
Дэлхий нийтээрээ Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тэмдэглэх гэж буй энэ цаг үед эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр өмнө хүрсэн амжилтаасаа ухарч байгаад миний бие харамсаж байна. Үүний хохирлыг бид бүгдээрээ амсаж байна.
Сүүлийн жилүүдэд тохиосон шил шилээ дарсан хямралууд нь эмэгтэйчүүдийн манлайлал хэзээ хэзээнээс илүү чухал болохыг илтгэн харуулав.
Эмч, сувилагч, нийгмийн эрүүл мэндийн болон нийгмийн халамжийн ажилтнууд Ковид-19 цар тахлын эсрэг баатарлагаар тэмцэж байна.
Гэтэл, үүний зэрэгцээ, эмэгтэйчүүд, охид хамгийн түрүүнд ажлын байраа алдаж, сургуулиа орхиж, цалингүй гэр орны болон үр хүүхэд, дүү нараа асран халамжлах ажил хийхээс өөр аргагүй нөхцөлд үлдэж байна. Мөн охид эмэгтэйчүүдийн эсрэг гэр бүлийн болон цахим хүчирхийлэл огцом нэмэгдсэний зэрэгцээ олон охид хүүхэд насандаа гэрлэх сорилттой тулгарч байна.
Цар тахал нь эцгийн эрхт ёс амь бөхтэй оршиж буй гашуун үнэнийг дахин нотолж харууллаа. Бид эрчүүд давамгайлсан соёлтой, эрэгтэйчүүдийн нөлөө бүхий ертөнцөд амьдарч байна.
Үүнээс улбаалан, эмэгтэйчүүд цагийн сайханд ч, хүнд хэцүү үед ч ялгаагүй ядууралд нэрвэгдэх магадлал өндөр байна. Тэд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ авч чадахгүйд хүрч, тэдний боловсрол эзэмших, өсч дэвжих боломж хязгаарлагдаж байна.
Этиопоос Афганистан болон өнөөдрийн халуун бүс болоод буй Украйн гээд зөрчил мөргөлдөөнтэй бүс нутагт охид эмэгтэйчүүд хамгийн эмзэг байдалд байгаа ч тэдний энхийн төлөөх дуу хоолой хамгаас илүү чанга, хүчтэй сонсогдож байна.
Иймд бид охид, эмэгтэйчүүдийн тэгш эрхийг хангах асуудлыг анхаарлынхаа төвд тавьсан феминист сэтгэлгээг сэргээж байж гэмээнэ ирээдүйд бүх нийтийн тогтвортой, эрх тэгш сэргэлтийг авчрах боломжтой.
Бидэнд эмэгтэйчүүдийн боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт, сургалт, зохистой хөдөлмөр эрхлэлтэд чиглэсэн зорилтот хөрөнгө оруулалтаар дамжуулж бий болгосон эдийн засгийн ахиц дэвшил хэрэгтэй. 2030 он гэхэд 400 сая ажлын байр шинээр бий болгох зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ эмэгтэйчүүдийг нэн тэргүүнд тавих ёстой.
Бид нийгмийн хамгааллын тогтолцоо, халамжийн эдийн засагт хөрөнгө оруулалт хийх замаар нийгмийн дэвшлийг хурдасгах хэрэгтэй. Ийм хөрөнгө оруулалт нь тусламж хэрэгтэй байгаа тэр л хүмүүс, тэр дундаа хүүхэд, ахмад настан, өвчин зовлонд нэрвэгдсэн хүмүүст тусламж үзүүлэхийн зэрэгцээ асар их ногдол ашиг авчирч, ногоон, тогтвортой ажлын байрыг бий болгоно.
Дэлхий дахинаа ноёрхоод буй ёс суртахууны хувьд дампуурсан санхүүгийн тогтолцоог шинэчлэхэд бидэнд санхүүгийн дэвшил хэрэгтэй. Ингэснээр бүх улс орнууд эмэгтэйчүүд төвтэй эдийн засгийг сэргээхэд хөрөнгө оруулах боломжтой болно. Үүний тулд дэлхий дахинд буй асар их баялгийн зарим хэсгийг тусламж дэмжлэг нэн шаардлагатай тэдгээр хүмүүст чиглүүлдэг өр чөлөөлөх болон татварын илүү шударга тогтолцоог бий болгох шаардлагатай.
Бид, эмэгтэйчүүд, охидыг харьцангуй эмзэг болгож буй хүлэмжийн хий ялгаруулдаг бодлогогүй өсөлт, жендэрийн тэгш бус байдлыг арилгахад чиглэсэн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг зайлшгүй шаардлагатай өөрчлөлт шинэчлэлийг эрчимтэй эхлүүлэх хэрэгтэй. Дэлхий нийтээрээ чулуужсан түлшнээс шийдэмгий шилжилт хийхийн тулд хөгжингүй улс орнууд санхүүгийн болон техникийн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх амлалтаа нэн даруй биелүүлэх хэрэгтэй. Ингэж хэмээнэ ирээдүйн эдийн засгийн тогтвортой хөгжил дэвшил нь жендэрийн мэдрэмжтэй, ногоон, тогтвортой болгох боломжтой.
Сангийн сайд, гүйцэтгэх захирал зэрэг албан тушаал хашиж, төрийн болон бизнесийн салбарыг манлайлдаг, бүх нийтэд ашиг тусаа өгөх ногоон, нийгмийн дэвшилтэт бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлдэг илүү олон эмэгтэйчүүд бидэнд хэрэгтэй байна.
Тухайлбал, парламентад эмэгтэйчүүд илүү олон байснаар, уур амьсгалын өөрчлөлтийн чиглэлээр илүү эрүүл амлалт авах, эрүүл мэнд, боловсролын салбарт илүүтэй хөрөнгө оруулалт хийгдэх асуудал шийдэгддэг гэдгийг бид мэднэ.
Жендэрийн квотыг зоригтойгоор тогтоон, эмэгтэйчүүдийн тэгш манлайлал, төлөөллийг хангахад чиглэсэн зорилтот арга хэмжээ авах замаар улс төрийн дэвшилд хүрэх хэрэгтэй байна.
Жендэрийн тэгш бус байдал нь үндсэндээ эрх мэдлийн тухай асуудал юм. Зуу зуун жилээр ноёрхсон эцгийн эрхт ёсыг үндсээр нь халахын тулд эрх мэдлийг аливаа байгууллагын бүх түвшинд тэгш хуваарилах хэрэгтэй болно.
Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага гэхэд, байгуулагынхаа түүхэнд анх удаа төв оффисын удирдах албан тушаалтнуудын түвшинд болон дэлхий даяарх салбарууддаа жендэрийн тэгш байдлыг хангаад байна. Энэ нь, бидний дэмжиж туслахаар зорьж буй зорилтот бүлгийг илүү өргөнөөр төлөөлж, тэдэнд хүрэх үйл ажиллагааг маань ч мөн эрчимтэй сайжруулсан юм.
Бид алхам тутамдаа, дэлхийн өнцөг булан бүрт, бүхий л салбарт ахиц дэвшил рүү тэмүүлж буй эмэгтэйчүүд, охидоос урам зориг авах болно.
Уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцэгч залуу эмэгтэйчүүд засгийн газруудад амлалтаа биелүүлэх шахалт үзүүлэх дэлхийн хүчин чармайлтыг манлайлж байна.
Эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тэмцэгчид эрх тэгш байдал, шударга ёсыг зоригтойгоор шаардаж, энхийг сахиулагч, энх тайвныг тогтоогч, хүмүүнлэгийн үйлстэний хувиар дэлхийн зарим нэгэн зөрчилдөөнтэй бүс нутагт амар амгалан нийгмийг цогцлоохоор ажиллаж байна.
Эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах хөдөлгөөн идэвхтэй өрнөдөг нийгэмд ардчилал илүү хүчтэй байдаг.
Дэлхий нийтээрээ эмэгтэйчүүд, охидод илүү боломж олгоход чиглэсэн хөрөнгө оруулалт хийснээр бүх хүн төрөлхтөн үүний ашиг тусыг хүртдэг.
Энэ нь шударга ёс, тэгш эрх, зан суртахуун, эрүүл саруул ухааны асуудал учраас бид эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах цагийн зүүг урагшлуулах хэрэгтэй.
Бидэнд эмэгтэйчүүд, охидын манлайлалд тулгуурласан тогтвортой, феминист төвтэй сэргэлтийг хийх хэрэгтэй байна.
1 of 5
Өгүүлэл
2022 оны гуравдугаар сарын 07
НҮБ-ын зүгээс Монгол Улсад жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах, эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах чиглэлээр хийсэн үр дүнтэй 10 ажил
Монгол Улс дахь НҮБ нь охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг үйлдэгдэж буй жигшүүрт гэмт хэрэг болох жендэрт суурилсан хүчирхийлэл (ЖСХ) болон гэр бүлийн хүчирхийлэл (ГБХ)-тэй тэмцэхэд чиглэгдсэн хамтын тэмцлийг манлайлан ажиллаж ирсэн. НҮБ-ын Хүн амын сан нь ЖСХ-тэй тэмцэх хууль эрх зүйн болон бодлогын орчныг бүрдүүлж, энэхүү тулгамдсан асуудлыг олон нийтийн анхаарлын төвд авчрах зэргээр Монгол Улсад гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох талаар сурталчлан таниулах ажлыг тэргүүлж ажиллав. Эдгээр хамтын хүчин чармайлтын үр дүнд бүртгэгдсэн гэр бүлийн хүчирхийллийн тохиолдол 2016-2019 онд 32 хувиар буурсан. Харамсалтай нь, Ковид-19 цар тахал энэхүү хүрсэн ахиц дэвшлийг ухраахад хүргэв. Нийт 17 Нэг цэгийн үйлчилгээний төв (НЦҮТ) болон жэндерт суурилсан хүчирхийллийн хохирогчдод зориулсан 14 түр хамгаалах байр орон даяар үйл ажиллагаа явуулж, эрүүл мэнд, сэтгэл зүй, хууль эрх зүйн зөвлөгөө өгөх, хамгаалах үйлчилгээг үзүүлж байна. Эдгээр НЦҮТ болон түр хамгаалах байрууд нь байгуулагдсан цагаасаа хойш нийт 17,957 иргэнд үйлчилж, 5,136 тохиолдыг олон салбарын төлөөллөөс бүрдсэн хамтарсан баг хянан шийдвэрлэжээ. Дэлгэрэнгүйг: НҮБ-ын Хүн амын сан
Түүнчлэн, НҮБ-ын Хүн амын сан нь Монгол Улсад эхийн эрүүл мэнд, гэр бүл төлөвлөлт, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн боловсролыг сайжруулахад чиглэсэн үндэсний чадавхыг бэхжүүлэхэд бодит дэмжлэг үзүүлсэн. Эхийн эндэгдлийг бууруулахад томоохон хувь нэмэр оруулсан телемедицин буюу дэвшилтэт технологид тулгуурлан алсын зайнаас тусламж үйлчилгээ үзүүлэх төслийн үр дүнд Монгол Улс Мянганы хөгжлийн 5 дахь зорилтыг хэрэгжүүлсэн дэлхийн есөн орны нэг болж чадсан юм. Монгол Улс дахь НҮБ нь түнш байгууллагуудтайгаа хамтран эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охид жирэмслэлтээс хамгаалах эм худалдаж авахад нь төрөөс олгох санхүүжилтийг нэмэгдүүлэхийг Засгийн газарт уриалсны үр дүнд, 2019 оноос хойш жил бүр энэ зорилгоор 1.8 тэрбум төгрөг төсөвлөдөг болсон нь гэр бүл төлөвлөлтийн үйлчилгээний хүртээмжийг эрс нэмэгдүүлэхэд тус дөхөм үзүүлсэн юм. НҮБ-ын Хүн амын сан 2016 оноос эхлэн эх баригчдын чадавхыг дээшлүүлж, олон улсын жишигт хүргэх зорилт тавин ажиллаж байна. Монгол Улсын өсвөр насныханд бэлгийн болон нөхөн үржихүйн цогц боловсрол олгох хөтөлбөрийг ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрийн нэгэн хэсэг болгоод байна. ДЭМБ-ын зүгээс эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийг дэмжихэд шаардлагатай хөрөнгө санхүүжилтыг дайчлах чиглэлээр ажиллаж, сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд нэг тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт татан төвлөрүүлж чадсан бөгөөд уг хөрөнгийг нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд, тэр дундаа хөгжлийн бэрхшээлтэй эмэгтэйчүүдэд үзүүлэх эхийн эрүүл мэндийн нэн шаардлагатай үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад зориулсан юм. ДЭМБ нь мөн бүх нийтийг эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тэгш байдлыг улс орон даяар сурталчлан таниулах ажлыг тэргүүлэн ажиллаж байна. Эмэгтэйчүүдэд зонхилон тохиолддог эрүүл мэндийн асуудлыг шийдвэрлэх санаачилгыг тэргүүлж, “Хөхний хорт хавдар” зэрэг эрүүл мэндийн тусгай аян өрнүүлсэний үр дүнд хорт хавдрын өсөн нэмэгдэж буй тархалтын талаарх олон нийтийн мэдлэгийг дээшлүүлж, зорилтот бүлгийн хүн амыг эрт илрүүлэгт хамруулах, улмаар үүнээс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдүүллээ. Дэлгэрэнгүйг: ДЭМБ Монгол Улс дахь НҮБ нь төрийн болон хувийн хэвшилд жендэрт суурилсан хүчирхийлэл, түүний дотор ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын бүх хэлбэрийг устгах чиглэлээр хамтран ажиллаж байна. Монгол Улсын Их Хурал 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөж буй 2021 оны 7-р сард батлагдсан Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад хүчирхийлэл, дарамт, тэр дундаа ажлын байран дахь бэлгийн дарамтыг үл тэвчих талаар тусгасан. ОУ-ын Хөдөлмөрийн байгууллагын зүгээс 2021-2022 онд хувийн болон төрийн байгууллагуудын нийт 4000 ажилтныг хамруулж хийсэн ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын талаарх судалгааны ажлыг удирдав. Судалгааны үр дүн нь Монгол Улсын Засгийн газраас энэ чиглэлээрх үндэсний хууль тогтоомжийг улам боловсронгуй болгох, нотолгоонд тулгуурласан зохистой арга хэмжээ авах боломж бүрдүүлээд байна. Түүнчлэн, ОУХБ нь эдүгээ Дарамт хүчирхийллийг устгах тухай ОУХБ-ын 190-р конвенцийг соёрхон батлах замаар хөдөлмөрийн ертөнц дөх хүчирхийлэл, дарамтыг зогсоохын тулд Засгийн газар, ажилтан, ажил олгогчид хүчээ нэгтгэхийг уриалж байна. Дэлгэрэнгүйг: ОУХБ-ааc
ОУ-ын Шилжилт хөдөлгөөний байгууллага (ОУШХБ) нь хөдөлмөр эрхлэлт, шилжилт хөдөлгөөний тэгш эрхийг хангах, шилжин суурьшилттай холбоотой алагчилал, ялгаварлан гадуурхалттай тэмцэх, шилжилт хөдөлгөөний жендэрийн харилцааны эрсдэл, эмзэг байдлыг шийдвэрлэх чиглэлээр ажилладаг. Өнөөдрийн байдлаар гэхэд, ОУШХБ-аас 23,000 гаруй монгол шилжин суурьшигч эмэгтэйчүүд өөрсдийн хэрэгцээ, нөхцөл байдалд тохирсон тусламж авсаны дотор сэтгэлзүй, хөдөлмөр эрхлэлт, бичиг баримт бүрдүүлэх, бизнесийн удирдлага болон ур чадвараа хөгжүүлэх чиглэлээр туслалцаа аваад байна. ОУШХБ нь хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогч болсон 155 орчим хүнийг иргэнийг эх оронд нь авчирч, 600 гаруй хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогчдод шууд болон нийгэмшүүлэх чиглэлээр туслалцаа дэмжлэг үзүүлсэний сацуу мөн, гадаадад оршин сууж байсан 4000 гаруй монгол эмэгтэйг эх орондоо эсэн мэнд эргэн ирж, нийгэмшихэд нь тусалсан юм. Дэлгэрэнгүйг: ОУШХБ НҮБ-ын сайн дурынханы асуудал эрхэлсэн байгууллага нь Монгол Улс дахь НҮБ-ын үйл ажиллагааг олон чиглэлээр дэмжиж, охид, эмэгтэйчүүд, түүнчлэн жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангахад шаардлагатай олон нийтийн чадавхыг бэхжүүлэхэд үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулж ажилласан. Тухайлбал, Монголын эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охидод цаг зав, зүрх сэтгэлээ зориулан ажилласан Швейцарийн иргэн хатагтай Клеменс Галлопиныг онцолж байна. Клеменс нь Ковид-19 цар тахлын үед Монголд бэлгийн хүчирхийллийн тохиолдол нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор, тэрээр Нэг цэгийн үйлчилгээний төвүүдэд алсын зайнаас үйлчилгээ үзүүлэх зааварчилгааг гаргаж, хөл хорио тогтоон, хөдөлгөөнийг хязгаарласан үед жендэрт суурилсан хүчирхийлэлд өртөгсдөд туслалцаа үзүүлсэн юм. Дэлгэрэнгүйг: UNV Эмэгтэйчүүд өндөр боловсролтой, бүхий л салбарт ажиллаж буй хэдий ч, шийдвэр гаргах түвшинд хараахан хангалттай биш байна. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр (НҮБХХ) нь эмэгтэй улс төрчид, улс төр сонирхогч эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах, тэднийг дэмжих сүлжээг бэхжүүлэх чиглэлээр өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. НҮБХХ-ийн зүгээс шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, түүнчлэн төрийн албаны удирдах албан тушаалд ажиллаж, мэргэжлээрээ өсч дэвжихэд нь эмэгтэйчүүдэд тулгардаг бүтцийн болон бусад саад бэрхшээлийг даван туулахад дэмжлэг үзүүлэх механизмыг бий болгон, бэхжүүлэх чиглэлээр ажиллаж байна. НҮБХХ-ийн дэмжлэгтэйгээр төрийн албаны удирдах албан тушаалд улам илүү олон эмэгтэйчүүд ажиллах болсон. НҮБХХ нь хувийн хэвшилд жендэрийн мэдрэмжтэй төсөв, санхүүжилтийг бий болгоход чухал үүрэг гүйцэтгэж байна. Дэлгэрэнгүйг: НҮБХХ НҮБ нь хөдөөгийн эмэгтэйчүүдийн орлогыг нэмэгдүүлэх, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулах боломж олгох чиглэлээр орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. Үүний нэг тод жишээ нь хөдөлмөр эрхлэх боломжийг өргөжүүлж, хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн орон нутаг дахь өртгийн сүлжээний шинэ арга болох “гэр” гал тогоо санаачилга юм. НҮБ-ын ХХААБ-ын санаачилгын хүрээнд, Сэлэнгэ, Ховд, Хөвсгөл, Дорнод аймгийн зургаан сумын 120 эмэгтэй хамтран өдөрт 500 литр сүү боловсруулах хүчин чадалтай жижиг сүүний үйлдвэр байгуулсан. Тэдгээрийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг сургууль, цэцэрлэгийн үдийн хоолонд нийлүүлж буй бөгөөд ингэснээр сурагчид, хүүхдүүд эрүүл хооллолтын үр шимийг хүртдэг болсон байна. Дэлгэрэнгүйг: ХХААБ НҮБ-Хабитат буюу НҮБ-ын хүн амын нутагшил, суурьшлын асуудал эрхэлсэн байгууллага нь хотын захын дүүргүүдийн үерт автах аюулыг бууруулахад тухайн дүүрэгт оршин суугч эмэгтэйчүүдийг манлайлал, оролцоог дэмжиж байна. Энэ хүрээнд, 1176 гишүүдээс бүрдсэн иргэдийн бүлгүүдийг 130 гаруй эмэгтэйчүүд удирдаж ажиллав. Мөн нийт 5933 иргэдэд манлайлал, иргэдийн оролцоотой үйл ажиллагааны төлөвлөлт, олон нийтийн хяналт, гамшгийн бэлэн байдлыг хангах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох чадавхыг бэхжүүлэх зэрэг чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан бөгөөд нийт оролцогчдын 64 хувь нь эмэгтэйчүүд байв. Дэлгэрэнгүйг: UN-Habitat НҮБ-ын Хүүхдийн сан нь хүүхдийн эрхийг бүх хэлбэрээр хамгаалах өргөн хүрээг хамарсан үйл ажиллагаа явуулдаг. Монгол улсад хувьд томоохон сорил болж буй агаарын бохирдлыг бууруулах туршилтын санаачилга нь эмэгтэйчүүд, тэдний сайн сайхан байдалд чухал нөлөө үзүүлсэн. 2019 оноос хойш нүүрсээр галладаг зуухыг солих гэрийн халаалт, дулаалгын CHIP багцыг 1000 гаруй өрхөд олгосноор эдгээр өрхийн гэр нь дулаан, тав тухтай амьдрах нөхцөл бүрдсэн төдийгүй хог хаягдлыг бууруулах, улмаар өрхийн гишүүдийн эрүүл мэнд сайнаар нөлөөлөв. CHIP багцын ачаар эмэгтэйчүүд өдөрт гал түлэхэд зориулдаг цагаа 40 минутаар богиносгосноор хүүхдүүдтэйгээ тоглох юмуу өөртөө зарцуулах цаг нь нэмэгджээ. Дэлгэрэнгүйг: НҮБ-ын Хүүхдийн Сан
Түүнчлэн, НҮБ-ын Хүн амын сан нь Монгол Улсад эхийн эрүүл мэнд, гэр бүл төлөвлөлт, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн боловсролыг сайжруулахад чиглэсэн үндэсний чадавхыг бэхжүүлэхэд бодит дэмжлэг үзүүлсэн. Эхийн эндэгдлийг бууруулахад томоохон хувь нэмэр оруулсан телемедицин буюу дэвшилтэт технологид тулгуурлан алсын зайнаас тусламж үйлчилгээ үзүүлэх төслийн үр дүнд Монгол Улс Мянганы хөгжлийн 5 дахь зорилтыг хэрэгжүүлсэн дэлхийн есөн орны нэг болж чадсан юм. Монгол Улс дахь НҮБ нь түнш байгууллагуудтайгаа хамтран эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охид жирэмслэлтээс хамгаалах эм худалдаж авахад нь төрөөс олгох санхүүжилтийг нэмэгдүүлэхийг Засгийн газарт уриалсны үр дүнд, 2019 оноос хойш жил бүр энэ зорилгоор 1.8 тэрбум төгрөг төсөвлөдөг болсон нь гэр бүл төлөвлөлтийн үйлчилгээний хүртээмжийг эрс нэмэгдүүлэхэд тус дөхөм үзүүлсэн юм. НҮБ-ын Хүн амын сан 2016 оноос эхлэн эх баригчдын чадавхыг дээшлүүлж, олон улсын жишигт хүргэх зорилт тавин ажиллаж байна. Монгол Улсын өсвөр насныханд бэлгийн болон нөхөн үржихүйн цогц боловсрол олгох хөтөлбөрийг ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрийн нэгэн хэсэг болгоод байна. ДЭМБ-ын зүгээс эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийг дэмжихэд шаардлагатай хөрөнгө санхүүжилтыг дайчлах чиглэлээр ажиллаж, сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд нэг тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт татан төвлөрүүлж чадсан бөгөөд уг хөрөнгийг нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд, тэр дундаа хөгжлийн бэрхшээлтэй эмэгтэйчүүдэд үзүүлэх эхийн эрүүл мэндийн нэн шаардлагатай үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад зориулсан юм. ДЭМБ нь мөн бүх нийтийг эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тэгш байдлыг улс орон даяар сурталчлан таниулах ажлыг тэргүүлэн ажиллаж байна. Эмэгтэйчүүдэд зонхилон тохиолддог эрүүл мэндийн асуудлыг шийдвэрлэх санаачилгыг тэргүүлж, “Хөхний хорт хавдар” зэрэг эрүүл мэндийн тусгай аян өрнүүлсэний үр дүнд хорт хавдрын өсөн нэмэгдэж буй тархалтын талаарх олон нийтийн мэдлэгийг дээшлүүлж, зорилтот бүлгийн хүн амыг эрт илрүүлэгт хамруулах, улмаар үүнээс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдүүллээ. Дэлгэрэнгүйг: ДЭМБ Монгол Улс дахь НҮБ нь төрийн болон хувийн хэвшилд жендэрт суурилсан хүчирхийлэл, түүний дотор ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын бүх хэлбэрийг устгах чиглэлээр хамтран ажиллаж байна. Монгол Улсын Их Хурал 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөж буй 2021 оны 7-р сард батлагдсан Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад хүчирхийлэл, дарамт, тэр дундаа ажлын байран дахь бэлгийн дарамтыг үл тэвчих талаар тусгасан. ОУ-ын Хөдөлмөрийн байгууллагын зүгээс 2021-2022 онд хувийн болон төрийн байгууллагуудын нийт 4000 ажилтныг хамруулж хийсэн ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын талаарх судалгааны ажлыг удирдав. Судалгааны үр дүн нь Монгол Улсын Засгийн газраас энэ чиглэлээрх үндэсний хууль тогтоомжийг улам боловсронгуй болгох, нотолгоонд тулгуурласан зохистой арга хэмжээ авах боломж бүрдүүлээд байна. Түүнчлэн, ОУХБ нь эдүгээ Дарамт хүчирхийллийг устгах тухай ОУХБ-ын 190-р конвенцийг соёрхон батлах замаар хөдөлмөрийн ертөнц дөх хүчирхийлэл, дарамтыг зогсоохын тулд Засгийн газар, ажилтан, ажил олгогчид хүчээ нэгтгэхийг уриалж байна. Дэлгэрэнгүйг: ОУХБ-ааc
ОУ-ын Шилжилт хөдөлгөөний байгууллага (ОУШХБ) нь хөдөлмөр эрхлэлт, шилжилт хөдөлгөөний тэгш эрхийг хангах, шилжин суурьшилттай холбоотой алагчилал, ялгаварлан гадуурхалттай тэмцэх, шилжилт хөдөлгөөний жендэрийн харилцааны эрсдэл, эмзэг байдлыг шийдвэрлэх чиглэлээр ажилладаг. Өнөөдрийн байдлаар гэхэд, ОУШХБ-аас 23,000 гаруй монгол шилжин суурьшигч эмэгтэйчүүд өөрсдийн хэрэгцээ, нөхцөл байдалд тохирсон тусламж авсаны дотор сэтгэлзүй, хөдөлмөр эрхлэлт, бичиг баримт бүрдүүлэх, бизнесийн удирдлага болон ур чадвараа хөгжүүлэх чиглэлээр туслалцаа аваад байна. ОУШХБ нь хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогч болсон 155 орчим хүнийг иргэнийг эх оронд нь авчирч, 600 гаруй хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогчдод шууд болон нийгэмшүүлэх чиглэлээр туслалцаа дэмжлэг үзүүлсэний сацуу мөн, гадаадад оршин сууж байсан 4000 гаруй монгол эмэгтэйг эх орондоо эсэн мэнд эргэн ирж, нийгэмшихэд нь тусалсан юм. Дэлгэрэнгүйг: ОУШХБ НҮБ-ын сайн дурынханы асуудал эрхэлсэн байгууллага нь Монгол Улс дахь НҮБ-ын үйл ажиллагааг олон чиглэлээр дэмжиж, охид, эмэгтэйчүүд, түүнчлэн жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангахад шаардлагатай олон нийтийн чадавхыг бэхжүүлэхэд үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулж ажилласан. Тухайлбал, Монголын эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охидод цаг зав, зүрх сэтгэлээ зориулан ажилласан Швейцарийн иргэн хатагтай Клеменс Галлопиныг онцолж байна. Клеменс нь Ковид-19 цар тахлын үед Монголд бэлгийн хүчирхийллийн тохиолдол нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор, тэрээр Нэг цэгийн үйлчилгээний төвүүдэд алсын зайнаас үйлчилгээ үзүүлэх зааварчилгааг гаргаж, хөл хорио тогтоон, хөдөлгөөнийг хязгаарласан үед жендэрт суурилсан хүчирхийлэлд өртөгсдөд туслалцаа үзүүлсэн юм. Дэлгэрэнгүйг: UNV Эмэгтэйчүүд өндөр боловсролтой, бүхий л салбарт ажиллаж буй хэдий ч, шийдвэр гаргах түвшинд хараахан хангалттай биш байна. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр (НҮБХХ) нь эмэгтэй улс төрчид, улс төр сонирхогч эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах, тэднийг дэмжих сүлжээг бэхжүүлэх чиглэлээр өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. НҮБХХ-ийн зүгээс шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, түүнчлэн төрийн албаны удирдах албан тушаалд ажиллаж, мэргэжлээрээ өсч дэвжихэд нь эмэгтэйчүүдэд тулгардаг бүтцийн болон бусад саад бэрхшээлийг даван туулахад дэмжлэг үзүүлэх механизмыг бий болгон, бэхжүүлэх чиглэлээр ажиллаж байна. НҮБХХ-ийн дэмжлэгтэйгээр төрийн албаны удирдах албан тушаалд улам илүү олон эмэгтэйчүүд ажиллах болсон. НҮБХХ нь хувийн хэвшилд жендэрийн мэдрэмжтэй төсөв, санхүүжилтийг бий болгоход чухал үүрэг гүйцэтгэж байна. Дэлгэрэнгүйг: НҮБХХ НҮБ нь хөдөөгийн эмэгтэйчүүдийн орлогыг нэмэгдүүлэх, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулах боломж олгох чиглэлээр орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. Үүний нэг тод жишээ нь хөдөлмөр эрхлэх боломжийг өргөжүүлж, хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн орон нутаг дахь өртгийн сүлжээний шинэ арга болох “гэр” гал тогоо санаачилга юм. НҮБ-ын ХХААБ-ын санаачилгын хүрээнд, Сэлэнгэ, Ховд, Хөвсгөл, Дорнод аймгийн зургаан сумын 120 эмэгтэй хамтран өдөрт 500 литр сүү боловсруулах хүчин чадалтай жижиг сүүний үйлдвэр байгуулсан. Тэдгээрийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг сургууль, цэцэрлэгийн үдийн хоолонд нийлүүлж буй бөгөөд ингэснээр сурагчид, хүүхдүүд эрүүл хооллолтын үр шимийг хүртдэг болсон байна. Дэлгэрэнгүйг: ХХААБ НҮБ-Хабитат буюу НҮБ-ын хүн амын нутагшил, суурьшлын асуудал эрхэлсэн байгууллага нь хотын захын дүүргүүдийн үерт автах аюулыг бууруулахад тухайн дүүрэгт оршин суугч эмэгтэйчүүдийг манлайлал, оролцоог дэмжиж байна. Энэ хүрээнд, 1176 гишүүдээс бүрдсэн иргэдийн бүлгүүдийг 130 гаруй эмэгтэйчүүд удирдаж ажиллав. Мөн нийт 5933 иргэдэд манлайлал, иргэдийн оролцоотой үйл ажиллагааны төлөвлөлт, олон нийтийн хяналт, гамшгийн бэлэн байдлыг хангах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох чадавхыг бэхжүүлэх зэрэг чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан бөгөөд нийт оролцогчдын 64 хувь нь эмэгтэйчүүд байв. Дэлгэрэнгүйг: UN-Habitat НҮБ-ын Хүүхдийн сан нь хүүхдийн эрхийг бүх хэлбэрээр хамгаалах өргөн хүрээг хамарсан үйл ажиллагаа явуулдаг. Монгол улсад хувьд томоохон сорил болж буй агаарын бохирдлыг бууруулах туршилтын санаачилга нь эмэгтэйчүүд, тэдний сайн сайхан байдалд чухал нөлөө үзүүлсэн. 2019 оноос хойш нүүрсээр галладаг зуухыг солих гэрийн халаалт, дулаалгын CHIP багцыг 1000 гаруй өрхөд олгосноор эдгээр өрхийн гэр нь дулаан, тав тухтай амьдрах нөхцөл бүрдсэн төдийгүй хог хаягдлыг бууруулах, улмаар өрхийн гишүүдийн эрүүл мэнд сайнаар нөлөөлөв. CHIP багцын ачаар эмэгтэйчүүд өдөрт гал түлэхэд зориулдаг цагаа 40 минутаар богиносгосноор хүүхдүүдтэйгээ тоглох юмуу өөртөө зарцуулах цаг нь нэмэгджээ. Дэлгэрэнгүйг: НҮБ-ын Хүүхдийн Сан
1 of 5
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны арван хоёрдугаар сарын 02
НҮБ-ын Удирдлагын баг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүстэй зөвлөлдөх уулзалт зохион байгуулав
Монгол дахь НҮБ нь 2023 оноос эхлэн “НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ” стратегийн баримт бичгийг хэрэгжүүлэх тул энэхүү зөвлөлдөх уулзалт цаг үеэ олсон чухал үйл явдал болохыг НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра нээлтийн үгэндээ онцоллоо.
НҮБ-ын төрөлжсөн агентлагийн удирдлагууд нь цаашид ХБХ-ийн төлөөллийн байгууллагуудтай үр дүнтэй хамтран ажиллах, түншлэлийг бэхжүүлэх, тэдгээр хүмүүсийн эрхийг хангах, хамгаалах, тэдэнд тулгамдаж буй бэрхшээл, сорилтуудыг даван туулахад үр дүнтэй дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор харилцан санал солилцож, мэдээлэл хуваалцлаа.
Энэхүү уулзалтад Ерөнхий сайдын Нийгмийн бодлогын зөвлөх Ч. Ундрахбаяр, НХХЯ-ны Хүн амын хөгжлийн газрын дарга С. Тунгалагтамир болон холбогдох яамд, албаны хүмүүс оролцож, ХБХ-ийн эрхийг хангах талаар Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй бодлого, тэдгээрийн хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл өглөө.
Тухайлбал, Ч. Ундрахбаяр Засгийн газрын Шинэ сэргэлтийн бодлогын хүрээнд ХБХ-ийн эрхийг хангахад чиглэсэн тодорхой бодлого, шийдвэрүүдийг танилцуулав. Тэрээр, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр дамжуулж тусгай хэрэгцээт хүмүүсийн нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх нь чухал болохыг онцлов.
ХБХ-ийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрийг энэ жил “Инновацын шийдлээр хүртээмжтэй, оролцоотой хөгжлийн шийдлийг бий болгох нь” уриан дор тэмдэглэж байгаа юм. Энэ хүрээнд, Ерөнхий сайдын зөвлөх Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй инновац, хөгжлийн шинэ санаачлагуудын нэг болох e-Mongolia цахим системээр дамжуулж төрийн үйлчилгээг тусгай хэрэгцээтэй хүмүүст илүү хялбар, хүртээмжтэй болгох талаар авч хэрэгжүүлж буй зарим арга хэмжээг онцлон дурдав
Түгээмэл хөгжил ТББ-ын тэргүүн Я. Авирмэд НҮБ-ын санаачлагаар 2022 онд Монгол дахь ХБХ-ийн орон сууцаар хангагдах эрхийг хэрэгжилтэд мониторинг хийсэн судалгааны урьдчилсан дүгнэлтийг танилцууллаа.
ХБХ-ийн дийлэнх нь төвийн төвлөрсөн халаалт, дулаанд холбогдоогүй, зөөврийн устай, стандартад нийцээгүй ариун цэврийн байгууламж бүхий орон байранд гэр хороололд амьдарч байгаа нь тэдэнд хямд өртөгтэй орон сууцанд амьдрах нөхцөл хязгаарлагдмал байгааг харуулж байна.
Тэдний нэг төлөөлөл болох Н. Тамирхүү эмзэг бүлгийн иргэдэд ипотекийн орон сууцны хангамж, зээлд хамрагдах болон урьдчилгаа төлбөрийн нөхцөл нь тусгай хэрэгцээт хүмүүст хүртээмжгүй байна гэж онцлов. Орон сууцаар хангагдах эрхийн хэрэгжилт хангалтгүйгээс гадна ХБХ-ийн хөдөлмөр эрхлэх, боловсрол эзэмших боломж хязгаарлагдмал төдийгүй зам тээвэр зэрэг дэд бүтэц тэднийг нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцоход саад учруулж буйг оролцогчид онцоллоо. Тэд, ипотекийн зээлийн хүүг тэглэх, эсвэл 3-4 хувь болгож бууруулах замаар төрийн хэрэгжүүлжбуй бодлогын үр нөлөөг илүү олон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд хүргэх зэрэг шийдлийг хөндөн олон тооны санал гаргалаа.
НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагуудын удирдлага ийнхүү ХБХ-тэй уулзаж, зөвлөлдсөнөөр цаашид хэрэгжүүлэх төсөл хөтөлбөртөө тэдний эрхийг хамгаалах, илүү таатай, хүртээмжтэй хөгжлийг дэмжих үйл ажиллагааг тусгах боломжтой болох юм.
Тэдний нэг төлөөлөл болох Н. Тамирхүү эмзэг бүлгийн иргэдэд ипотекийн орон сууцны хангамж, зээлд хамрагдах болон урьдчилгаа төлбөрийн нөхцөл нь тусгай хэрэгцээт хүмүүст хүртээмжгүй байна гэж онцлов. Орон сууцаар хангагдах эрхийн хэрэгжилт хангалтгүйгээс гадна ХБХ-ийн хөдөлмөр эрхлэх, боловсрол эзэмших боломж хязгаарлагдмал төдийгүй зам тээвэр зэрэг дэд бүтэц тэднийг нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцоход саад учруулж буйг оролцогчид онцоллоо. Тэд, ипотекийн зээлийн хүүг тэглэх, эсвэл 3-4 хувь болгож бууруулах замаар төрийн хэрэгжүүлжбуй бодлогын үр нөлөөг илүү олон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд хүргэх зэрэг шийдлийг хөндөн олон тооны санал гаргалаа.
НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагуудын удирдлага ийнхүү ХБХ-тэй уулзаж, зөвлөлдсөнөөр цаашид хэрэгжүүлэх төсөл хөтөлбөртөө тэдний эрхийг хамгаалах, илүү таатай, хүртээмжтэй хөгжлийг дэмжих үйл ажиллагааг тусгах боломжтой болох юм.
1 of 5
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны арван нэгдүгээр сарын 22
Жендэрт суурилсан хүчирхийлэлтэй тэмцэх 16 хоногийн аяныг тохиолдуулан Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын төрөлжсөн агентлагуудаас гаргаж буй хамтарсан мэдэгдэл
Жендэрт суурилсан хүчирхийллийн бодит байдлын талаарх мэдлэг, ойлголтыг дээшлүүлж, улмаар хүчирхийллийн суурь шалтгаан болдог жендэрийн ялгавартай хэм хэмжээ болон хэвшмэл ойлголтуудыг таслан зогсоох чиглэлд олон нийтийг идэвхитэй оролцохыг уриалдаг энэхүү хөдөлгөөнд Монгол Улс нэгдээд 25 жил болжээ.
Жендэрт суурилсан хүчирхийллийн үндэсний хэмжээний судалгаанаас үзэхэд, хоёр монгол эмэгтэй тутмын нэг нь амьдралдаа дор хаяж нэг удаа дотны хамтрагчийн зүгээс үйлдсэн хүчирхийллийн аль нэг хэлбэрт өртөж байсан байна. Харамсалтай нь, бие махбодын болон бэлгийн хүчирхийлэлд өртөж байсан гурван эмэгтэй тутмын нэг нь эрэгтэй хүн тодорхой шалтгаанаар хамтрагчаа цохих нь зөв гэж үзсэн байдаг.
Харин 10 эмэгтэй тутмын нэг нь (10.7 хувь) 15 нас хүрээгүй байхдаа бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн гэж мэдэгджээ. Хамгийн түгээмэл хүчирхийлэл үйлдэгчид нь гэр бүлийн гишүүд (29.5 хувь) байдаг.
Харилцаа холбооны зохицуулах хороо болон Эм Эм Си Жи компанийн 2021 онд хийсэн судалгаагаар хүүхдүүдийн 33 хувь нь онлайн орчинд хүүхдийн бэлгийн хүчирхийллийн агуулгатай материалтай тааралддаг гэдгийг илрүүлжээ.
Түүнчлэн, Монгол Улсын Хүний Эрхийн Үндэсний Комисс болон Олон Улсын Хөдөлмөрийн Байгууллагаас хийсэн ажлын байран дээрх хүчирхийлэл болон дарамтын талаарх судалгаанаас үзэхэд, эмэгтэйчүүдийн 10 хувь нь ажлын байран дээрээ ямар нэгэн төрлийн бэлгийн дарамтад өртөж байсан гэсэн байна.
Бид бие махбодын, бэлгийн, сэтгэл зүйн болон эдийн засгийн гээд хүчирхийллийн бүх хэлбэрийг үл тэвчиж, охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийг эцэс болгохын төлөө хамтдаа зогсож байна.
Жендэрт суурилсан хүчирхийллийн талаарх мэдлэг, ойлголтыг дээшлүүлж, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ болон хүчирхийллийн даван туулагчдыг дэмжих үйлчилгээнд анхаарлаа хандуулан ажиллах шаардлагатай байна. Монгол Улс КОВИД-19 цар тахлын үр дагавар болон эдийн засгийн хүндрэлтэй тэмцэж байгаа энэ цаг үед энэхүү шаардлага илүү хурцаар тавигдаж байна. КОВИД-19 цар тахлын эхэн үед Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэр бүлийн хүчирхийллийн тохиолдлын огцом өсөлт буураагүй бөгөөд одоо ч сэтгэл түгшээсэн хэвээр байна.
2022 оны эхний 7 сарын байдлаар цагдаагийн байгууллагад гэр бүлийн хүчирхийллийн 6,263 дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 19 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгчдийн 95 гаруй хувь нь эрэгтэйчүүд байгаа нь эрэгтэйчүүдийн талаарх эерэг ойлголтыг илүү дэмжиж, жендэрт суурилсан хүчирхийлэлтэй тэмцэхэд эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүдэд ижил тэгш дэмжлэг үзүүлж байх шаардлагатайг илтгэж байна.
Охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийг таслан зогсоох нь бидний хамтын хариуцлага юм. Бид хохирогчид шаардлагатай дэмжлэг туслалцааг үзүүлж, хамгаалахаас гадна хүчирхийлэл үйлдэгчдэд зохих арга хэмжээг авах тасралтгүй хүчин чармайлтаа үргэлжлүүлж, даван туулагч төвтэй бөгөөд олон салбарын үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, мөн охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийн суурь шалтгааны эсрэг арга хэмжээ авахын тулд иргэд, олон нийттэй нягт хамтран ажиллах замаар жендэрт суурилсан хүчирхийллийн уг шалтгаануудыг арилгах зэргээр урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд зохих анхаарал хандуулах шаардлагатай байна.
Бид жендэрт суурилсан хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, түүний эрсдэлийг бууруулах, мэдээлэл авах болон аюулгүй холбон зуучлах цогц арга барилыг хэвшүүлэх чиглэлийн сургалтаар дамжуулж төрийн болон төрийн бус байгууллагын чадавхыг бэхжүүлэхэд үргэлжлүүлэн дэмжлэг үзүүлэн ажиллах болно.
Бид хүн нэг бүрийг хүчирхийллийг эцэс болгохын төлөө дорвитой арга хэмжээ авахын тулд охид, эмэгтэйчүүдтэй хамт зогсоход уриалж байна. НҮБ-аас Монгол эрэгтэй, эмэгтэй хүн бүрийг Эмэгтэйчүүд, охидын эсрэг хүчирхийллийг таслан зогсоох олон улсын “НЭГДЭЕ!” уриан доор нэгдэж, НАНДИН БҮХНЭЭ ХАМГААЛЖ, жендэрт суурилсан хүчирхийллийг таслан зогсооход өөрсдийн үүрэг оролцоог ухамсарлан, гар бие, дуу хоолойгоо өргөн оролцохыг уриалж байна.
Олон нийтийн газар, орон гэр болон ажлын байран дээрх охид, эмэгтэйчүүдийн эрхийг хүн бүр өнөөдөр, өдөр бүр, хаана ч хүндэтгэж, хамгаалдаг хүчирхийллээс ангид нийгмийг бүтээхэд дэмжлэг үзүүлнэ гэдгээ бид үүгээр дахин илэрхийлж байна.
1 of 5
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны арван нэгдүгээр сарын 22
Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийн Үндэсний сайн дурын илтгэлийг боловсруулж эхэллээ
Зөвлөгөөнийг нээж хэлсэн үгэндээ, НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра энэхүү хоёрдугаар илтгэл нь 2019 онд танилцуулсан анхдагч илтгэлээс хойших гаргасан ахиц, үр дүнг тод харуулна гэдэгт найдаж буйгаа онцлов.
Ковид-19 цар тахал Монгол улсын нийгэм эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж, ялангуяа хөгжлийн үр шимээс хоцрогдох эрсдэл бүхий хүн амын эмзэг бүлэгт ихээхэн хүндээр туссан.
Үүний зэрэгцээ, дэлхий дахинаа нүүрлээд буй хямрал ч мөн Монгол улсын эдийн засаг, иргэдийн амьжиргаанд ихээхэн нөлөөлснийг НҮБ-аас хийсэн саяхны судалгаа нотоллоо.
Иймд, сүүлийн жилүүдэд тохиосон олон тооны хямрал тус улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудын хэрэгжилтэд хэрхэн нөлөөлснийг энэ тайланд тусгана. Монгол Улс хямралыг даван туулж, эдийн засгаа тогтвортой сэргээхэд бүхий л талуудтай хамтран ажиллаж, ихээхэн хүчин зүтгэл гаргах шаардлагатай тулгарч байна.
ТХЗ-ын хэрэгжилтийг үнэлэх Үндэсний сайн дурын илтгэл нь Монгол улсын Засгийн газрын Шинэ сэргэлтийг бодлогод тусгагдсан хүртээмжтэй, тогтвортой хөгжилд хүрэхэд чиглэсэн ахиц дэвшил, хүндрэл бэрхшээлийг бүрэн зургаар харуулсан баримт бичиг болох юм.
1 of 5
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны аравдугаар сарын 14
Монгол Улс дур зоргоор саатуулахаас хамгаалах талаар дорвитой арга хэмжээ авсан бөгөөд цаашид энэхүү арга хэмжээг үргэлжүүлэх шаардлагатай гэж НҮБ-ын шинжээчид үзэж байна.
НҮБ-ын дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан Ажлын хэсгийн төлөөлөгчид сүүлийн таван жилийн хугацаанд Монгол Улсын Засгийн газар олон шинэчлэл хийснийг сайшаахын зэрэгцээ шүүхийн шийдвэргүйгээр цагдан хорих явдал онцгой тохиолдол гэхээсээ илүү жирийн үзэгдэл хэвээр байгаа, мөн иргэдийг цагдаагийн байгууллагад хуульч байлцуулахгүйгээр байцаалт авдаг байдал
хэвшмэл байгааг хэлэв. Ажлын хэсэг тус улсад хийсэн албан ёсны айлчлалынхаа төгсгөлд гаргасан албан мэдэгдэлдээ “Эрүүгийн мөрдөн байцаагч, прокурорууд асар их, хяналтгүй эрх мэдэл эдэлж байхад талуудын эрх тэгш байдлыг үл тоомсорлон шүүгдэгчдэд зохих эрх зүйн журмын бүхий л баталгааг хангаж өгөхгүй байгаа нь санаа зовоож байна” хэмээн тэмдэглэв. Цаашид энэ байдлыг хэрхэн өөрчлөн бэхжүүлэх талаар санал зөвлөмжийг Засгийн газарт уламжлав. “Эрүүгийн хууль тогтоомжийн шинэчлэл, хүний эрхийг хамгаалагчдын тухай хууль батлагдсан, түүнчлэн урьдчилан сэргийлэх үндэсний механизм бий болж байгааг бид сайшааж байна. Гэсэн хэдий ч эдгээр стратегийн шинж чанартай шийдвэрийг үр дүнтэйгээр амьдралд хэрэгжүүлэх шаардлагатай, учир нь хуулийг зохих ёсоор хэрэгжүүлэхэд ихээхэн хүчин чармайлт гаргах ёстой байдаг” гэв. Шинэ болон дагнасан шүүхүүд байхгүй, боловсон хүчний хомсдол, ажлын хэт их ачаалал зэргээс үүдэн шүүхийн тогтолцоо асар их дарамтад орж байгааг шинжээчид хэлж байв. “Энэ байдал нь шүүгчид хэрэг тус бүрийг нарийвчлан авч үзэж хангалттай цаг зориулж өмгөөлөгчийн гаргасан үндэслэл, нотлох баримтад зохих ёсоор анхаарал хандуулах боломжийг хомсдуулж прокурорын хүсэлтийг л хүлээн авах сонголт хийхэд хүргэдэг байж болзошгүй юм”. Зарим гэмт хэрэг нь хууль тогтоомжид, тэр дундаа Ковид-19-ийн тархалттай тэмцэхэд ашиглагдаж байсан заалтуудыг оновчтой бус тайлбарласан эсвэл зохих ёсоор тодорхойлогдоогүй байна. "Эдгээр нь хүний эрхийг хамгаалагчдын хууль ёсны ажилд саад учруулах, ялангуяа тэдний стратегийн хөгжлийн төслүүдийг эсэргүүцэж, тайван замаар үзэл бодлоо илэрхийлэх, цуглаан, эвлэлдэн нэгдэх эрх чөлөөг хязгаарлахад ашиглагдаж болзошгүйд анхаарал хандуулж байна" гэж шинжээчид хэлэв. Ажлын хэсэг Монгол Улс архи, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх өргөн хүрээтэй асуудалтай тэмцэж байгааг дурдаад энэ асуудалд эрүүл мэнд, нийгмийн үүднээс, тухайлбал, олон нийтэд суурилсан эмчилгээ хийх замаар хандахыг Засгийн газарт зөвлөжээ. Эрх чөлөөг нь хасч албадах, аюулгүй байдал, хууль сахиулах байгууллага, албан тушаалтнуудад гол хариуцлагыг хүлээлгэх нь учир дутагдалтай гэв. Айлчлалын хүрээнд 10-р сарын 3-наас 14-ний хооронд Ажлын хэсгийн гишүүн Элина Штайнерте, Мэттью Гиллетт нар төрийн албан хаагчид, шүүгч, прокурор, хуульчид, иргэний нийгмийн төлөөлөгчид болон бусад оролцогч талуудтай уулзав. Тэд 21 байгууламжид очиж, эрх чөлөөгөө хасуулсан 65 орчим хүнтэй ярилцлага хийсэн байна. Ажлын айлчлалын эцэслэсэн тайланг 2023 оны есдүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөлд танилцуулна. Төгсөв. Дур зоргоор сатуулах асуудал хариуцсан Ажлын ажлын хэсгийг 1991 онд хуучнаар Хүний эрхийн комиссоос дур зоргоор эрх чөлөөг хасах хэргийг шалгах зорилгоор байгуулсан. Орогнол хүсэгчид болон цагаачдыг захиргааны журмаар саатуулан хорих асуудлыг хариуцуулах зорилгоор Ажлын хэсгийн бүрэн эрхийг Комисс тодруулж, өргөжүүлсэн. 2019 оны есдүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөлөөс Ажлын хэсгийн бүрэн эрхийн хүрээг баталгаажуулж, дахин гурван жилээр сунгасан. Ажлын хэсэг нь дэлхийн янз бүрийн бүс нутгийг төлөөлсөн хараат бус таван шинжээчийн бүрэлдэхүүнтэй:
Хатагтай Мириам Эстрада-Кастило (Эквадор; Тэргүүн-Илтгэгч), ноён Мумба Малила (Замби; Дэд дарга); Хатагтай Элина Штайнерте (Латви); Хатагтай Прия Гопалан (Малайз); болон ноён Мэттью Гиллетт (Шинэ Зеланд). Дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан Ажлын хэсгийн мэдээллийн сан. Ажлын хэсэг нь Хүний эрхийн зөвлөлийн Тусгай журам гэж нэрлэгддэг ажлын хэсэг юм. НҮБ-ын Хүний эрхийн тогтолцооны бие даасан шинжээчдийн хамгийн том байгууллага болох Тусгай журам нь Хүний Эрхийн Зөвлөлийн дэлхийн өнцөг булан бүрийн сэдэвчилсэн асуудлууд эсвэл тухайн улс орны тодорхой нөхцөл байдлыг шийдвэрлэхийн тулд бие даасан баримт илрүүлэх, хянах механизмын ерөнхий нэр юм. Тусгай журмын мэргэжилтнүүд сайн дурын үндсэн дээр ажилладаг; Тэд НҮБ-ын ажилтан биш бөгөөд ажлынхаа төлөө цалин авдаггүй. Тэд ямар ч төр, байгууллагаас хараат бус, бие даасан байдлаар ажилладаг. НҮБ-ын Хүний эрх, Улсын танилцуулах хуудас — Монгол Улс Ажлын хэсэгтэй холбоотой хэвлэл мэдээллийн талаарх лавлагаа авахыг хүсвэл Хатагтай Люси Виерсматай (lucie.viersma@un.org); Хатагтай Маргарита Нечаева (margarita.nechaeva@un.org); Ноён Франциско Альфонзо (francisco.alfonzo@un.org) холбогдоно уу. Эсвэл hrc-wg-ad@un.org хаягаар бичнэ үү. НҮБ-ын бусад бие даасан шинжээчидтэй холбоотой хэвлэл мэдээллийн талаарх лавлагаа авахыг хүсвэл дараах хаягаар холбогдоно уу: Жереми Лоренс (jeremy.laurence@un.org); Ренато де Соуза (renato.rosariodesouza@un.org) эсвэл Дариша Индрагуптха (dharisha.indraguptha@un.org) НҮБ-ын хүний эрхийн хараат бус шинжээчидтэй холбоотой мэдээг Twitter @UN_SPExperts хуудаснаас дагаж мөрдөөрэй. Та нийгмийнхээ сайн сайхны төлөө санаа зовж байна уу? Тэгвэл өнөөдөр хэн нэгний эрхийн төлөө ТУУШТАЙ ТЭМЦЭЭРЭЙ.
#Standup4humanrights болон http://www.standup4humanrights.org вэб хуудсаар зочилно уу. Ажлын хэсэг тус улсад хийсэн албан ёсны айлчлалынхаа төгсгөлд гаргасан албан мэдэгдлийг бүрэн эхээр нь татах линк
хэвшмэл байгааг хэлэв. Ажлын хэсэг тус улсад хийсэн албан ёсны айлчлалынхаа төгсгөлд гаргасан албан мэдэгдэлдээ “Эрүүгийн мөрдөн байцаагч, прокурорууд асар их, хяналтгүй эрх мэдэл эдэлж байхад талуудын эрх тэгш байдлыг үл тоомсорлон шүүгдэгчдэд зохих эрх зүйн журмын бүхий л баталгааг хангаж өгөхгүй байгаа нь санаа зовоож байна” хэмээн тэмдэглэв. Цаашид энэ байдлыг хэрхэн өөрчлөн бэхжүүлэх талаар санал зөвлөмжийг Засгийн газарт уламжлав. “Эрүүгийн хууль тогтоомжийн шинэчлэл, хүний эрхийг хамгаалагчдын тухай хууль батлагдсан, түүнчлэн урьдчилан сэргийлэх үндэсний механизм бий болж байгааг бид сайшааж байна. Гэсэн хэдий ч эдгээр стратегийн шинж чанартай шийдвэрийг үр дүнтэйгээр амьдралд хэрэгжүүлэх шаардлагатай, учир нь хуулийг зохих ёсоор хэрэгжүүлэхэд ихээхэн хүчин чармайлт гаргах ёстой байдаг” гэв. Шинэ болон дагнасан шүүхүүд байхгүй, боловсон хүчний хомсдол, ажлын хэт их ачаалал зэргээс үүдэн шүүхийн тогтолцоо асар их дарамтад орж байгааг шинжээчид хэлж байв. “Энэ байдал нь шүүгчид хэрэг тус бүрийг нарийвчлан авч үзэж хангалттай цаг зориулж өмгөөлөгчийн гаргасан үндэслэл, нотлох баримтад зохих ёсоор анхаарал хандуулах боломжийг хомсдуулж прокурорын хүсэлтийг л хүлээн авах сонголт хийхэд хүргэдэг байж болзошгүй юм”. Зарим гэмт хэрэг нь хууль тогтоомжид, тэр дундаа Ковид-19-ийн тархалттай тэмцэхэд ашиглагдаж байсан заалтуудыг оновчтой бус тайлбарласан эсвэл зохих ёсоор тодорхойлогдоогүй байна. "Эдгээр нь хүний эрхийг хамгаалагчдын хууль ёсны ажилд саад учруулах, ялангуяа тэдний стратегийн хөгжлийн төслүүдийг эсэргүүцэж, тайван замаар үзэл бодлоо илэрхийлэх, цуглаан, эвлэлдэн нэгдэх эрх чөлөөг хязгаарлахад ашиглагдаж болзошгүйд анхаарал хандуулж байна" гэж шинжээчид хэлэв. Ажлын хэсэг Монгол Улс архи, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх өргөн хүрээтэй асуудалтай тэмцэж байгааг дурдаад энэ асуудалд эрүүл мэнд, нийгмийн үүднээс, тухайлбал, олон нийтэд суурилсан эмчилгээ хийх замаар хандахыг Засгийн газарт зөвлөжээ. Эрх чөлөөг нь хасч албадах, аюулгүй байдал, хууль сахиулах байгууллага, албан тушаалтнуудад гол хариуцлагыг хүлээлгэх нь учир дутагдалтай гэв. Айлчлалын хүрээнд 10-р сарын 3-наас 14-ний хооронд Ажлын хэсгийн гишүүн Элина Штайнерте, Мэттью Гиллетт нар төрийн албан хаагчид, шүүгч, прокурор, хуульчид, иргэний нийгмийн төлөөлөгчид болон бусад оролцогч талуудтай уулзав. Тэд 21 байгууламжид очиж, эрх чөлөөгөө хасуулсан 65 орчим хүнтэй ярилцлага хийсэн байна. Ажлын айлчлалын эцэслэсэн тайланг 2023 оны есдүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөлд танилцуулна. Төгсөв. Дур зоргоор сатуулах асуудал хариуцсан Ажлын ажлын хэсгийг 1991 онд хуучнаар Хүний эрхийн комиссоос дур зоргоор эрх чөлөөг хасах хэргийг шалгах зорилгоор байгуулсан. Орогнол хүсэгчид болон цагаачдыг захиргааны журмаар саатуулан хорих асуудлыг хариуцуулах зорилгоор Ажлын хэсгийн бүрэн эрхийг Комисс тодруулж, өргөжүүлсэн. 2019 оны есдүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөлөөс Ажлын хэсгийн бүрэн эрхийн хүрээг баталгаажуулж, дахин гурван жилээр сунгасан. Ажлын хэсэг нь дэлхийн янз бүрийн бүс нутгийг төлөөлсөн хараат бус таван шинжээчийн бүрэлдэхүүнтэй:
Хатагтай Мириам Эстрада-Кастило (Эквадор; Тэргүүн-Илтгэгч), ноён Мумба Малила (Замби; Дэд дарга); Хатагтай Элина Штайнерте (Латви); Хатагтай Прия Гопалан (Малайз); болон ноён Мэттью Гиллетт (Шинэ Зеланд). Дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан Ажлын хэсгийн мэдээллийн сан. Ажлын хэсэг нь Хүний эрхийн зөвлөлийн Тусгай журам гэж нэрлэгддэг ажлын хэсэг юм. НҮБ-ын Хүний эрхийн тогтолцооны бие даасан шинжээчдийн хамгийн том байгууллага болох Тусгай журам нь Хүний Эрхийн Зөвлөлийн дэлхийн өнцөг булан бүрийн сэдэвчилсэн асуудлууд эсвэл тухайн улс орны тодорхой нөхцөл байдлыг шийдвэрлэхийн тулд бие даасан баримт илрүүлэх, хянах механизмын ерөнхий нэр юм. Тусгай журмын мэргэжилтнүүд сайн дурын үндсэн дээр ажилладаг; Тэд НҮБ-ын ажилтан биш бөгөөд ажлынхаа төлөө цалин авдаггүй. Тэд ямар ч төр, байгууллагаас хараат бус, бие даасан байдлаар ажилладаг. НҮБ-ын Хүний эрх, Улсын танилцуулах хуудас — Монгол Улс Ажлын хэсэгтэй холбоотой хэвлэл мэдээллийн талаарх лавлагаа авахыг хүсвэл Хатагтай Люси Виерсматай (lucie.viersma@un.org); Хатагтай Маргарита Нечаева (margarita.nechaeva@un.org); Ноён Франциско Альфонзо (francisco.alfonzo@un.org) холбогдоно уу. Эсвэл hrc-wg-ad@un.org хаягаар бичнэ үү. НҮБ-ын бусад бие даасан шинжээчидтэй холбоотой хэвлэл мэдээллийн талаарх лавлагаа авахыг хүсвэл дараах хаягаар холбогдоно уу: Жереми Лоренс (jeremy.laurence@un.org); Ренато де Соуза (renato.rosariodesouza@un.org) эсвэл Дариша Индрагуптха (dharisha.indraguptha@un.org) НҮБ-ын хүний эрхийн хараат бус шинжээчидтэй холбоотой мэдээг Twitter @UN_SPExperts хуудаснаас дагаж мөрдөөрэй. Та нийгмийнхээ сайн сайхны төлөө санаа зовж байна уу? Тэгвэл өнөөдөр хэн нэгний эрхийн төлөө ТУУШТАЙ ТЭМЦЭЭРЭЙ.
#Standup4humanrights болон http://www.standup4humanrights.org вэб хуудсаар зочилно уу. Ажлын хэсэг тус улсад хийсэн албан ёсны айлчлалынхаа төгсгөлд гаргасан албан мэдэгдлийг бүрэн эхээр нь татах линк
1 of 5
Хэвлэлийн мэдээ
2022 оны аравдугаар сарын 03
Монгол Улс: Дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан НҮБ-ын шинжээчид Монгол Улсад ажиллана.
Хатагтай Элина Штайнерте, ноён Мэттью Жиллет нарын бүрэлдэхүүнтэй Ажлын хэсэг Улаанбаатар хот болон зарим аймгуудад ажиллана. Айлчлалын үеэр тус ажлын хэсгийн гишүүд төрийн албан хаагчид, иргэний нийгмийн төлөөлөгчид болон бусад холбогдох талуудтай уулзалтууд зохион байгуулна.
Шинжээчид хорих анги, цагдаагийн газар, хүүхэд асрах газар, шилжин суурьшигчид, оюуны бэрхшээлтэй иргэдийн байгууллага зэрэг хүний эрх, эрх чөлөөг хязгаарлаж болзошгүй газруудад ажиллаж, үнэлгээ хийхэд шаардлагатай мэдээлэл цуглуулна.
Ажлын хэсэг нь 2022 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн 12:00 цагаас НҮБ-ын Хурлын танхимд Хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулж, Ажлын хэсгийн урьдчилсан ажиглалт, дүгнэлтийг хуваалцана.
Хэвлэлийн бага хуралд зөвхөн урьдчилан бүртгүүлсэн сэтгүүлчид оролцох боломжтойг анхаарна уу.
Ажлын хэсэг Монгол Улсад хийсэн айлчлалын үр дүнгийн тайлангаа 2023 оны 9 дүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөлийн хуралдаанд танилцуулна.
НҮБ-ын хаяг: Монгол Улс, Улаанбаатар хот, НҮБ-ын гудамж-14 (ХБНГУ-ын ЭСЯ-ны баруун талд)
Хэвлэлийн бага хуралд оролцохыг хүсвэл НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газрын Мэдээлэл харилцааны ажилтан Д.Соёлмаатай дараах цахим хаягаар (soyolmaa.dolgor@un.org) холбогдож бүртгүүлнэ үү.
Дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан Ажлын хэсэг-ийг бусдын эрх чөлөөг үндэслэлгүй, дур зоргын үндсэн дээр хассан гэх хэрэг маргааныг шалгах зорилгоор Хүний эрхийн комисс (хуучин нэрээр)-ын шийдвэрээр 1991 онд байгуулжээ. Улмаар Комиссын зүгээс орогнол хүсэгчид, цагаачдыг захиргааны журмаар саатуулах асуудлыг хамруулан Ажлын хэсгийн эрх хэмжээг тодорхойлж өргөтгөсөн байна. 2019 оны 9 дүгээр сард Хүний эрхийн зөвлөл нь тус Ажлын хэсгийн бүрэн эрхийн хүрээг баталгаажуулж, дахин гурван жилээр сунгажээ. Ажлын хэсэг нь дэлхийн бүс нутгийн төлөөллийг хангасан бие даасан таван шинжээчийн бүрэлдэхүүнтэй. Үүнд: Хатагтай Мириам Эстрада-Кастило (Эквадор; Ажлын хэсгийн дарга), ноён Мумба Малила (Замби; Дэд дарга); Хатагтай Элина Штайнерте (Латви); Хатагтай Прия Гопалан (Малайз); ноён Мэттью Жиллет (Шинэ Зеланд).
Дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан Ажлын хэсгийн мэдээллийн сан.
Ажлын хэсэг нь Хүний эрхийн зөвлөлийн Тусгай журам /Special Procedures/ хэмээн нэрлэгддэг механизмд хамаардаг. НҮБ-ын Хүний эрхийн тогтолцооны хамгийн олон хараат бус шинжээчдийг хамарсан тогтолцоо болох Тусгай журам нь дэлхийн өнцөг булан бүрт улс орнуудын тодорхой нөхцөл байдал эсхүл сэдэвчилсэн асуудлын талаар хараат бусаар баримт цуглуулах, хяналт үнэлгээ хийх Зөвлөлийн механизмын ерөнхий нэр юм. Тусгай журмын шинжээчид сайн дурын үндсэн дээр ажилладаг. Тэд НҮБ-ын ажилтан биш бөгөөд тухайн ажлын төлөө цалин хөлс авдаггүй. Шинжээчид аливаа Засгийн газар, байгууллагаас хараат бус бөгөөд бие даасан байдлаар үйл ажиллагаа явуулдаг.
НҮБ-ын Хүний эрхийн тухай мэдээлэл, Гишүүн улсын хуудас — Монгол Улс
Ажлын хэсэгтэй холбоотой мэдээлэл лавлагаа авахыг хүсвэл хатагтай Люси Виерсма (lucie.viersma@un.org), Хатагтай Маргарита Нечаева (margarita.nechaeva@un.org); Ноён Франциско Альфонзо (francisco.alfonzo@un.org) нартай эсхүл hrc-wg-ad@un.org хаягаар холбогдоно уу.
НҮБ-ын хараат бус мэргэжилтнүүдтэй холбоотой мэдээлэл лавлагаа авахыг хүсвэл Ренато де Соуза (renato.rosariodesouza@un.org) эсхүл Дариша Индрагупта (dharisha.indraguptha@un.org) нартай холбогдоно уу.
НҮБ-ын хүний эрхийн хараат бус шинжээчидтэй холбоотой мэдээллийг Tвиттер дэх @UN_SPExperts хаягаас авна уу.
Бидний амьдарч буй дэлхий ертөнц таны санааг зовоож байна уу?
Тэгвэл бусдын эрх, эрх чөлөөний төлөө ТЭМЦ.
#Standup4humanrights болон дараах цахим хуудсаар зочилно уу
http://www.standup4humanrights.org
1 of 5
Latest Resources
1 / 11
Мэдээлэл
2022 оны зургаадугаар сарын 05
Мэдээлэл
2022 оны зургаадугаар сарын 05
Мэдээлэл
2022 оны зургаадугаар сарын 05
Мэдээлэл
2022 оны зургаадугаар сарын 05
Мэдээлэл
2022 оны гуравдугаар сарын 10
Мэдээлэл
2021 оны тавдугаар сарын 19
Мэдээлэл
2019 оны арван хоёрдугаар сарын 05
1 / 11