Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага

Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд нь дэлхий дахинаа ядуурлыг устгаж, эх дэлхий, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах, энэ дэлхийн өнцөг булан бүрт буй хүн бүр энх тайван, хөгжил цэцэглэлтэд хүрэх боломжийг олгоход дуудсан уриалга юм. Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь дараах Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд:

Баталгаат ундны ус, ариун цэврийн байгууламжаар хангах

Эдийн засгийн өсөлт, баталгаат ажлын байрыг бий болгох

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөг бууруулах

Дэлгэрэнгүй

Видео

2024 оны зургаадугаар сарын 11

Supporting Herders in Crisis: Humanitarian Aid for Mongolia's Dzud-Affected Communities

Mongolia experienced one of the most extreme winters in 2023-2024, resulting in the death of over 7.4 million animals and leaving thousands of herders impoverished. The Humanitarian Country Team in Mongolia, led by the UN Resident Coordinator, responded to the dzud-affected herders. A total of USD 10.6 million was raised and is being distributed to the most affected areas and populations to address urgent needs.A team led by Tapan Mishra, UN Resident Coordinator, visited Sukhbaatar and Khentii provinces—areas hit hardest by the dzud. They observed the aftermath and its impacts on the herders, and discussed ways to support and build resilience among herders facing future climatic hardships.Here is a brief video report showcasing the harsh reality faced by these vulnerable herders.

Видеог үзэх

1 of 5

Өгүүлэл

2023 оны зургаадугаар сарын 21

Монгол Улсын худалдаа давамгайлсан хөгжлийн хоцрогдлыг багасгаж, экспортын төрөлжилтийг нэмэгдүүлэх нь

Далайд гарцгүй орны хувьд Монгол Улс худалдаа болон экспортын асар олон сорилттой тулгардаг. Тус улсын экспорт ашигт малтмалаас ихээхэн хамааралтай байдаг бөгөөд голчлон түүхий эдээс бүрдэж байна. Гэлээ ч бид нэмүү өртөг шингээх боловсруулалтын нөөц боломжоо ашиглан дижиталчлалын дэвшилд тулгуурлаж худалдаа болон экспортын чадавх боломжоо нэмэгдүүлснээр эдийн засгийн төрөлжилтийг эрчимжүүлж, эрдэс баялгийн салбараас хараат байдлаа багасгах асар их боломжийг олж харж байна. Монгол Улсын эдийн засаг өнгөрсөн жилүүдэд тохиосон КОВИД-19 цар тахлын улмаас хэдэн жил дараалан хумигдаж, Орос-Украйны хямралын нөлөөлөлд ихээхэн өртсөн хэдий ч 2022 оноос эргэн сэргэх шинжтэй болж эхэллээ. 2022 оны худалдааны эргэлт 2021 оныхтой харьцуулахад 32 хувиар өсөж, Монголын Улсын эдийн засгийг 2022 онд 4.8 хувийн өсөлттэй гарахад нөлөөлжээ. Гэвч энэхүү сэргэлт нь ашигт малтмалын салбар гэсэн ганцхан салбар, БНХАУ гэсэн ганцхан түнштэй хийсэн худалдаанаас хамаарч байгаа юм. Монгол Улсын экспортын бараа бүтээгдэхүүний 90 гаруй хувь нь ашигт малтмал бөгөөд нийт экспортын 80 гаруй хувийг Хятад Улс руу гаргадаг. Энэ нь Монгол Улсын худалдааны бүтэц, суурь муутай явж ирснийг харуулж байгаа бөгөөд эдийн засгийг гадаад цочролд эмзэг болгож байна. Түүнчлэн, Монгол Улс далайд гарцгүй газар зүйн сул талынхаа улмаас бараа бүтээгдэхүүнээ хилээр гаргахад тээвэр, худалдааны логистикийн өндөр зардал гаргах, хугацаа алдах зэрэг хохирол хүлээдэг. Худалдааны олон талт сорилтод өртдөг Монгол Улсын хувьд худалдааны асар их чадавх боломжтой хэдий ч дэлхийн зах зээл дээр гүйцэтгэл муутай байна. НҮБ-аас Дижитал болон тогтвортой худалдааг хөнгөвчлөх талаар дэлхийн хэмжээнд явуулсан судалгаанаас үзэхэд Монгол Улсын үзүүлэлт Ази, Номхон далайн бүсийн болон дэлхийн дунджаас хол доогуур байна. Монгол Улсын худалдаа дэлхийн худалдааны интеграцид хамгийн бага хэмжээгээр нэгдсэн орны нэг. Хэдийгээр Монгол Улс ДХБ-ын гишүүн орон боловч, бүс нутгийн худалдааны хоёрхон гэрээ хэлэлцээрт нэгдсэн буюу Япон Улстай Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулж, Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт (АНДХХ) нэгджээ. Монгол Улсын худалдаа, логистикийн сүлжээнд холбогдсон байдал ихэд хязгаарлагдмал байна. Дэлхийн Банкнаас хамгийн сүүлд нийтэлсэн Логистикийн гүйцэтгэлийн индексээр Монгол Улс дэлхийд 97-д эрэмбэлэгджээ. НҮБ-ын Худалдаа Хөгжлийн Бага хурал (НҮБХХБХ)-ын Бүтээмжийн чадавхын индекс буюу улс орны бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үйлдвэрлэж, түүнийгээ өсөж, хөгжих боломжоор хангах чадавхын хувьд Монгол Улс дэлхийд 94-т эрэмбэлэгдсэн байна. Олон улсын худалдаа нь Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийн гол тулгуур байж ирсэн юм. Монгол Улсын худалдаа болон ДНБ-ий харьцаа үргэлж 100 хувиас дээш байж иржээ. Дотоодын зах зээлийг тэлэх нь улсын эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх нэг арга боловч, энэ нь өргөн уудам газар нутагт тархан суурьшсан харьцангуй цөөн хүн амтай Монголын хувьд төдийлөн хялбар сонголт биш юм. Дотоодын зах зээл нь хязгаарлагдмал бөгөөд дэлхийн зах зээлд нийлүүлэх асар их байгалийн баялагтай Монгол Улсын хувьд худалдаанд тулгуурласан эдийн засгийн өсөлтийг гол гарц гэж үзэх нь ойлгомжтой. Худалдаанд суурилсан эдийн засгийн хөгжлийг эрчимжүүлэхийн тулд Монгол Улс худалдааны чадавхаа дөрвөн хэмжээст үзүүлэлтээр нэмэгдүүлэх нэгдмэл арга барилыг ашиглах хэрэгтэй. Уг дөрвөн хэмжээс нь: Худалдааны өртгийг бууруулах горим, журмуудыг хэвшүүлэхийг дэмжих; Монгол Улсын дэлхийн зах зээлд нэвтрэхийг нь хурдасгаж, улмаар гуравдагч хөршийн бодлогыг нь дэмжих интеграцид нэгдэх; Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнийхээ урсгалыг хялбаршуулахын төлөө дэлхийн биет болон дижитал сүлжээнүүдэд холбогдох; Монгол Улсад экспортын зах зээлээ хөгжүүлж, хөрөнгө оруулалт татаж, үйлдвэрлэлээ төрөлжүүлэх зэрэг юм. Эдгээр аргуудыг нэгдмэл байдлаар ашигласнаар Монгол Улс сорилтуудаа даван туулж, ашиглагдахгүй байгаа чадавх боломжоо үр нөлөөтэй ашиглаж чадна. Монгол Улсын худалдааны чадавхыг дээрх дөрвөн чиглэлээр бэхжүүлэхийн тулд салбар дамнасан таван идэвхжүүлэгч хүчин зүйлс болох бодлого/засаглал, хүний болон санхүүгийн нөөц, дэд бүтэц, дижиталчлал болон хамтын ажиллагааг өндөр түвшинд гаргаж, чадавхын сайжруулж, үр өгөөжтэй худалдааны экосистемийг бий болгох хэрэгтэй. Тодруулбал: Тодорхой бодлого нь худалдааны экосистемийг бий болгох суурийг тавьдаг бол засаглал нь түүнийг тогтвортой байдлаар хангаж өгдөг. Хүний болон санхүүгийн нөөц нь худалдааны экосистемийг ашиглалтад оруулж, байнгын ажиллагаатай байлгах хөдөлгүүр болдог. Зөөлөн болон хатуу дэд бүтэц нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний урсгалыг тасалдуулахгүй байх гол тулгуур болдог. Дижиталчлал нь бидний бизнес хийх арга замыг хэвшүүлж, шинэ дижитал үйлчилгээ болон бизнесийг тэтгэн дэмждэг. Хамтын ажиллагаа нь Монгол Улсын худалдааны экосистемийн хилийн чанад дахь худалдааны түншүүдтэй үүсгэсэн холбоог бэхжүүлж, зах зээлийг тэлдэг. Монгол Улсад 2023-2027 онд хэрэгжүүлэх НҮБ-ын Тогтвортой Хөгжлийн Хамтын Ажиллагааны Хүрээ (НҮБТХХАХ) стратегид тодорхойлсон хөгжлийн гурван тэргүүлэх зорилгын нэг болох ногоон, хүртээмжтэй, тогтвортой өсөлтийг дэмжихэд олон улсын худалдааг хөгжүүлэх нэн чухал гэж НҮБ нь үзэж байна. Монгол Улсын Засгийн Газар болон НҮБ-ын хоорондын хамтын ажиллагааг нэгдсэн байдлаар удирдан чиглүүлэх энэхүү стратегийн баримт бичиг нь Монгол Улсын дунд хугацааны хөгжлийн бодлого болох Шинэ сэргэлтийн бодлого болон Алсын Хараа-2050 урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тусгасан үндэсний тогтвортой хөгжлийн тэргүүлэх зорилгуудтай нягт уялдсан байдаг. Худалдааг хөгжүүлэх нь Шинэ сэргэлтийн бодлогын Боомтын сэргэлт болон Аж үйлдвэржилтийн сэргэлт гэсэн хоёр багц асуудлыг шийдвэрлэх, мөн Алсын Хараа-2050 бодлогын дөрөвдүгээр зорилго буюу эдийн засгийн тогтвортой өсөлттэй улс болох зорилгыг биелүүлэх чухал хэрэгсэл юм. Монгол Улс дахь НҮБ нь Монгол Улсын Засгийн Газрын худалдааны хөгжлийн хоцрогдлыг багасгаж, худалдааны экосистемээ тогтвортой хөгжилд нийцүүлэн бэхжүүлэх, өөрөөр хэлбэл экспортын зах зээл болон бүтээгдэхүүнийг төрөлжүүлэхийн сацуу худалдааны үр ашгаа тасралтгүй сайжруулах хүчин зүтгэлд дэмжлэг үзүүлэхийг зорьж байна. 2023 оны байдлаар Монгол Улс дахь НҮБ-ын системийн байгууллагууд энэ чиглэлээр нэлээдгүй дэмжлэг үзүүлж ирлээ. Монгол Улсын цахим худалдааны ерөнхий орчныг сайжруулах зорилготой Цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээний тайлангийн танилцууллаа. Мөн Монгол Улсын уул уурхайд төвлөрсөн эдийн засгаас оюуны уурхайд тулгуурласан эдийн засаг руу шилжих шилжилтийг хурдасгах зорилго бүхий ICT Expo 2023: Mindgolia буюу Мэдээлэл, Харилцаа Холбооны Технологийн Экспо 2023 үзэсгэлэнг энэ зургадугаар сард зохион байгууллахад дэмжлэг үзүүлэв. Мөн энэ хүрээнд Цахим худалдаа, арилжааг хөгжүүлэх чиглэлээр олон улсын Глобал цахим яриа хэлэлцээг хоёр дахь жилдээ зохион байгууллаа. Өнөөг хүртэл бүрэн дүүрэн ашиглаж чадахгүй байгаа экспортыг хөгжүүлэх асар нөөц боломжийг нээхэд туслах зорилгоор Дэлхийн экспортыг дэмжих чуулга уулзалт (ДЭДЧУ) 2023-ыг зургадугаар сарын сүүлийн долоо хоногт Улаанбаатар зохион байгуулна. Энэ бүх арга хэмжээг Монгол Улсын Засгийн Газрын манлайллаар НҮБ-ын ХХБХ болон Олон Улсын Худалдааны Төв (ОУХТ) зэрэг худалдааны чиглэлээр мэргэшсэн НҮБ-ын төрөлжсөн агентлагуудтай хамтран, хэрэгжүүлж байна. Монгол Улс дахь НҮБ нь системийн хүрээн дэх төрөлжсөн агентлагууд, бусад хөгжлийн түнш олон улсын байгууллагууд зэрэг холбогдох бүх оролцогч талуудтай нягт хамтран ажиллах замаар Монгол Улсын худалдааны хөгжлийн замналд хүчирхэг түнш нь байх болно.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2023 оны дөрөвдүгээр сарын 18

Монгол дахь Хүмүүнлэгийн баг зудад нэрвэгдсэн малчдад тусламж үзүүллээ

НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра Монгол Улсын Шадар сайд С. Амарсайханы хамт хаваржилт хүндэрсэн, малын зүй бус хорогдол ихтэй Өгийнуур, Төвшрүүлэх сумдад ажиллаж, малчдын амьдрал ахуй, хаваржилтын нөхцөл байдалтай танилцлаа. Өнгөрсөн зун тус аймгийн ихэнх сумдаар зуншлага муу, мал сүрэг тараг тэвээрэг муу авсан, мөн бэлчээрийн гарц муу байсны улмаас малчид хангалттай хадлан тэжээл бэлтгэж чадаагүй. Улмаар, өвөлжилт, хаваржилт хүндэрч малын зүй бус хорогдол ихтэй байна. Өвөлжилт хүндэрсэн 21 аймгийн 240 сумд болзошгүй эрсдэл, хямралаас урьдчилан сэргийлэхээр НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн удирдлага дор Монгол дахь олон улсын байгууллагуудаас бүрдсэн Хүмүүнлэгийн баг малчдад нэн шаардлагатай тусламж дэмжлэг үзүүлж ажилласан юм. Улсын Онцгой комиссын нөөцөөс малын тэжээлийг хямдралтай олгосноос гадна хүмүүнлэгийн байгууллагууд бэлэн мөнгөн болон эд материалын дэмжлэг олгосон цагийн хүндрэлийг хохирол багатай даван туулахад дэмжлэг болсныг орон нутгийн удирдлага дурьдаж байв. Урьдчилан сэргийлэх, эрт сэрэмжлүүлэгт тулгуурлан эрт арга хэмжээ авсны үр дүнд 2 сая хүртэл малын хорогдох тооцоолол байсан бол одоогоор 1 сая орчим мал хорогдсон байгаа нь эрт хариу арга хэмжээ авсан нь тодорхой хэмжээгээр үр дүнгээ өгсөн гэж үзэж байна. Малчид хэдий өөрсдийн нөөц бололцоогоор хадлан тэжээл бэлтгэх зэргээр хичээсэн ч цагийн хатууд байгалийн бэрхшээлийг даван туулахад хүч мөхөсдөж буйгаа ярьж байлаа. Тухайлбал, Өгийнуур сумын Дойт багийн малчин Х. Төмөрбаатарынх 200 толгой малынхаа 50 гаруйг нь алдаад байна. Мөн 1000 гаруй толгой малтай байсан малчин Мягмарын нийт малынхаа 70 гаруй хувийг зудын улмаас алджээ. "Зудын улмаас малчид амьжиргааныхаа эх үүсвэр болсон малаа ихээр хорогдуулсныг хараад сэтгэл өвдөж байна" гэж Тапан Мишра хэлэв. Цаашид аливаа гамшиг бэрхшээлийг даван туулах, сөрөн зогсохын тулд малчдын аливаа цочролд бэлэн байдлыг нэмэгдүүлэх, гамшгаас урьдчилан сэргийлэхэд анхаарах нь чухал болохыг тэрбээр онцлов. Малын арьс шир, түүхий эд үнэгүйдэж, эдийн засгийн эргэлтэд оруулж чадахгүйгээс малчдын амьжиргаа улам доройтож байна. Малын ашиг шим муугаас малчид малын тоог өсгөж, улмаар бэлчээр ихээхэн доройтож байна. Уламжлалт мал аж ахуй, нүүдлийн соёлыг хадгалахын зэрэгцээ уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, бэлчээрийг сэргээх, малаас авах ашиг шимийг нэмэгдүүлэхийн чанарыг сайжруулах, түүхий эд боловсруулах, ногоон тэжээл тариалах зэргээр малчдын амьжиргааг дэмжихэд шинэ арга барил, инновац технологийн давуу талыг аль болох ашиглахад бодлогын дэмжлэг, бүх талын хамтын ажиллагаа чухал гэж үзэж буйгаа Тапан Мишра орон нутгийн удирдлагатай уулзаж ярилцахдаа онцоллоо.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2023 оны есдүгээр сарын 07

Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Үндэсний чуулган амжилттай зохион байгуулагдлаа

Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол дахь НҮБ хамтран 220 гаруй хөгжлийн олон талын түнш байгууллагуудын төлөөлөл хуран цугласан Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Үндэсний чуулганыг 9 сарын 7-ны өдөр зохион байгууллаа. Энэхүү чуулганаар Монгол Улс 9 дүгээр сарын 18-19-нд АНУ-ын Нью-Йорк хотноо зохион байгуулагдах “Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Дээд түвшний уулзалт”-д танилцуулах Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийг хурдасгах тэргүүлэх чиглэл, Үндэсний үүрэг амлалтын талаар хэлэлцэж, нэгдсэн ойлголтод хүрлээ. Чуулганы үндсэн илтгэгч, ЭЗХЯ-ны Нэгдсэн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Л. Балчинлувсан Монгол улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг эрчимжүүлэх хурдасгуур, Үндэсний үүрэг амлалтын төслийг танилцууллаа. Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхэд бүхий л талын оролцоо чухал. Тэр тусмаа, улс орны эдийн засгийн хөгжлийг тэргүүлэгч хувийн хэвшлийн үүрэг оролцоо чухал. Энэхүү чуулганаар тогтвортой хөгжлийн төлөө манлайлж буй үндэсний зарим томоохон компаниуд тогтвортой хөгжлийн зорилгын төлөө оруулсан хувь нэмэр, хэрэгжүүлсэн сайн туршлагаасаа хуваалцлаа. Чуулганы хэвлэл мэдээллийн хамтрагчаар ажилласан Монцамэ агентлагийн мэдээнээс дэлгэрэнгүй мэдээллийг хүлээн авна уу. Чуулганы товч тойм (видео) Хүн амын хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл хүнсний үйлдвэрлэлд тэргүүлэгч АПУ Дэйри компаний танилцуулга Тогтвортой хөгжилд манлайлагч ХААН банкны танилцуулга Нийгмийн сайн сайхны төлөө хөрөнгө оруулагчт, тогтвортой хөгжилд тэргүүлэгч Голомт банкны танилцуулга Жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжигч Инвескор ББСБ-ын танилцуулга Хуванцаргүй дэлхий санаачилгыг амжилттай хэрэгжүүлж буй MCS Coca-Cola компаний танилцуулга Тогтвортой хөгжлийн төлөө хувь хүн, хамт олон, албан байгууллагыг ҮЙЛДЛЭЭРЭЭ нэгдэж, сайн туршлагаасаа хуваалцахыг уриалж байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2025 оны арван нэгдүгээр сарын 19

Яап ван Хиердэн: Хариуцлагатай аялал жуулчлалыг бодлоготой хэрэгжүүлвэл экосистемд ирэх дарамт буурна

-Энэ өдрүүдэд Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага 80 жилийн түүхэн ойгоо тэмдэглэж байна. Тогтвортой хөгжлийн зорилтын хэрэгжилт, цаашдын үйл ажиллагааны чиглэлээр НҮБ-ын Ерөнхий ассемблэйгээс гаргасан шийдвэрүүдийн талаар та манай уншигчдад товч мэдээлэл өгнө үү? Тогтвортой хөгжлийн зорилт, ногоон хөгжлийн асуудлууд бол төрийн ажил гэсэн түлхүү ойлголт манайханд байдаг. Та энэ талаар ямар байр суурьтай байна вэ?-НҮБ-ын 80 жилийн ой бол Монгол Улс болон НҮБ-ын хоорондох хамтын хөгжил дэвшил болон бат бөх хамтын ажиллагааг дүгнэх түүхэн мөч юм. Энэхүү хамтын ажиллагаа маань олон арван жилийн хугацаанд институцүүдийг бэхжүүлж, хүний хөгжлийг урагшлуулж, хүн төрөлхтөн болон дэлхий гарагийн тогтвортой байдлыг нэмэгдүүлэхэд хувь нэмрээ оруулжээ. 2030 он ойртож буй энэ үед Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг (ТХЗ) улам шуурхай хэрэгжүүлэх хүсэл эрмэлзлээ НҮБ-ын Ерөнхий ассемблей саяхан дахин нотолсон.Үүнтэй холбоотой нэн чухал шийдвэрүүдийн тоонд хөгжлийн санхүүжилт, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг үйл ажиллагааг сайжруулах, салбар болон улс хоорондын хүртээмжтэй хамтралыг нэмэгдүүлэх багтаж байна. Гол нь ТХЗ-ыг хэрэгжүүлэх нь зөвхөн засгийн газрын үүрэг хариуцлага биш юм. Үүнд бүхий л талуудын хүчин чармайлт хэрэгтэй бөгөөд иргэд, иргэний байгууллага, боловсролын байгууллага, хувийн хэвшил ихээхэн үүрэг гүйцэтгэнэ. Бизнесийн байгууллагууд нь инновац, хөрөнгө оруулалт, ажил эрхлэлтийг дэмждэг. Тэд бол ногоон технологи нэвтрүүлэх, хүртээмжтэй өсөлтийг дэмжих, хариуцлагатай аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх зэргээр тогтвортой хөгжлийн зорилгуудтай нийцсэн өөрчлөлтийг авчрах хүчирхэг үндэс суурь юм. ТХЗ бол зөвхөн хяналтын хуудас бөглөх үйл хэрэг биш. Энэ бол илүү сайхан ирээдүйг бүтээх гарын авлага мөн. Гэхдээ тэрхүү ирээдүйд хүрэх эсэх нь хамтын үүрэг хариуцлага, үйлдлээс шалтгаална.-Монгол Улсын Засгийн газраас уул уурхайгаас хэт хамааралтай эдийн засгийг төрөлжүүлэх, экспортыг нэмэгдүүлэх хүрээнд аялал жуулчлалыг тэргүүлэх салбар гэж үзэж, бодлого хөтөлбөрөө чиглүүлж байгаа. Та үүнтэй санал нэгдэх үү?-Тийм ээ, санал нийлж байна. ДНБ-ий 30 орчим хувь, экспортын 94 хувь, улсын төсвийн 33 хувь, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 79 хувийг бүрдүүлдэг уул уурхайн салбараас Монголын эдийн засаг ихээхэн хамаардаг. Тиймээс урт хугацаанд тогтвортой хөгжихийн тулд эдийн засгаа төрөлжүүлэх нь нэн чухал юм. Үйлчилгээний салбар, нэн ялангуяа аялал жуулчлал ихээхэн ирээдүйтэй харагдаж байна. Монголын өвөрмөц байгаль, нүүдэлчин өв уламжлал, биологийн баялаг төрөл зүйл нь эко аялал жуулчлал, соёлын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх нэн таатай суурь болж чадна. Гадаадын жуулчдыг татсанаар Монгол Улс үйлчилгээний салбараа өргөжүүлэн тэлэхээс гадна хөдөө орон нутагт, тэр дундаа уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилтөд өртсөн нутгуудад тогтвортой амьжиргааг бий болгох боломжтой юм.-Энэ жилийн “ITM Mongolia 2025” олон улсын аялал жуулчлалын үзэсгэлэн “Тогтвортой аялал жуулчлал-Төв Ази” сэдвийн дор зохион байгуулж байгаа. Аялал жуулчлалын салбарын тогтвортой хөгжлийг хангах, бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Монголын аялал жуулчлалын холбоо санаачилга гаргаж энэхүү үзэсгэлэнг зохион байгуулж байна. Хувийн хэвшлийн энэхүү санаачилгыг та бүхэн хэрхэн хүлээн авч байгаа вэ?-“Тогтвортой аялал жуулчлал-Төв Ази” сэдвийн хүрээнд ITM Mongolia 2025 арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа Монголын Аялал жуулчлалын холбоонд баяр хүргэе. Тогтвортой хөгжлийг бий болгоход хувийн хэвшил тэргүүлэгч үүрэг гүйцэтгэж буйн нэг тод жишээ нь энэхүү арга хэмжээ болж байна. НҮБ-ын Даян дэлхийн гэрээ, НҮБ-ын Бизнес ба Хүний Эрхийн Удирдах Зарчмууд зэрэг санаачилгаар дамжуулж НҮБ бизнесүүдтэй идэвхтэй хамтран ажилладаг юм. Жишээлбэл, байнгын ажлын байраар хангах, хүртээмжтэй бизнесийн арга барил хэрэгжүүлэх зэргээр ядуурлыг устгах ТХЗ 1-ийг хэрэгжүүлэхэд хувийн хэвшлийн үүрэг роль нэн чухал. Хариуцлагатай аялал жуулчлалыг бодлоготой хэрэгжүүлвэл экосистемд ирэх дарамт буурч, орон нутгийн эдийн засгийг дэмжиж, байгаль орчны хамгааллыг сайжруулах бүрэн боломжтой. Энэ нь хүн төрөлхтөн, байгалийн аль алинд ач тустай гэдэг нь гарцаагүй.-Хөгжлийн стратеги, бодлогоо бид зөв төлөвлөж, удирдахгүй бол хог хаягдал, орчны бохирдол зэрэг сөрөг асуудал гардаг. Тиймээс байгальд ээлтэй тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд гол анхаарах асуудлуудыг юу гэж үзэж байна вэ? Энэ чиглэлд НҮБ хэрхэн хамтран ажиллах боломжтой вэ?-Хог хаягдал, бохирдол, экосистемийн доройтол зэрэг таагүй үр дагавараас зайлсхийхийн тулд тогтвортой аялал жуулчлалыг маш зөв төлөвлөж, хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. Эдгээрээс хамгийн чухал нь:Байгаль орчныг хамгаалах: бүсчлэл, хог хаягдлын менежмент, нөлөөлөл багатай дэд бүтэц зэргээр дамжуулж эмзэг байгаль орчин, биологийн олон янз байдлыг хамгаалах.Иргэдийн оролцоо: аялал жуулчлалаас орон нутгийн иргэд эдийн засаг болон соёлын хувьд ашиг шим хүртдэг байх.Мэдлэгжүүлэх: хариуцлагатай аялах зан үйл болон байгаль орчинд бага нөлөө үзүүлэх соёлыг дэмжин сурталчлах. НҮБ техникийн тусламж, бодлогын зөвлөгөө, чадавхыг сайжруулах замаар Монгол Улсыг дэмжиж ажилладаг. Аялал жуулчлалын төлөвлөлтөд тогтвортой хөгжлийг багтаах, эко аялал жуулчлал, орон нутагт тулгуурласан аялал жуулчлал зэрэг загварыг хөгжүүлэхэд туслахын тулд бид үндэсний болон орон нутгийн хэмжээний оролцогч талуудтай нягт хамтран ажиллаж байна.-Байгальд ээлтэй, ногоон технологийг нэвтрүүлэх нь аж ахуйн нэгжүүдэд өндөр өртөгтэй тусдаг. Нөгөө талдаа санхүүгийн зах зээл дээр ногоон санхүүжилтийн хэмжээ ихсэж байна. Тэгвэл санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, ногоон хөрөнгө оруулалтыг дэмжих олон улсын сайн жишиг, оновчтой механизм юу байна вэ? Монголд нэвтрүүлэх боломж бий юу?-Ногоон технологийг ашиглахад эхэндээ хөрөнгө оруулалт, зардал их шаарддаг ч олон улсын туршлагаас харахад санхүүгийн зорилтот механизмууд нь хөрөнгө оруулалтын шинэ боломжуудыг нээж, санхүүгийн хүртээмжийн сайжруулж эхэлсэн. Энэ талын сайн жишээнүүдээс дурдвал:-Ногоон ангиллын тогтолцоо: Санхүүжилт авах боломжтой төслийг тодорхойлоход нь санхүүгийн байгууллагуудад туслах зорилгоор өөрийн гэсэн ногоон ангиллын тогтолцоо зэрэг ангиллын тодорхой системийг бий болгох.-Хосолмол санхүүгийн загварууд: Концесс, баталгаа зэргийг ашиглах, эрсдэлийг бууруулахын тулд төрийн болон хувийн хөрөнгийг хослуулан ашиглах.-Ногоон бонд, тогтвортой хөгжилтэй холбоотой зээл: санхүүгийн шалгуурыг байгаль орчны гүйцэтгэлтэй холбохын зэрэгцээ хөрөнгө татан төвлөрүүлэх.Монгол Улс эдгээр чиглэлд ихээхэн ахиц дэвшил гаргаж байна. Тогтвортой санхүүгийн үндэсний замын зураг, Ногоон ангиллын тогтолцоо болон Монголын тогтвортой санхүүжилтийн холбооны ажлууд нь тун сайн суурь болж эхэлсэн. Олон улсын тусламж дэмжлэг, дэлхийн стандартуудтай нийцүүлэх замаар Монгол Улс ногоон санхүүжилтээ улам нэмэгдүүлж, тогтвортой хөрөнгө оруулалтаас хүртэх боломжтой. Ялангуяа байгаль орчны болон эдийн засгийн үр ашиг бүхий хариуцлагатай аялал жуулчлалд энэ нь бүр их хамаатай.-Тогтвортой хөгжлийн чиглэлд орон нутгийн иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх гэж бий. Цөлжилт, уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбоотой уламжлалт аж ахуйгаас гадна малчдын орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх шаардлага гарч байна. Аялал жуулчлал шийдэл нь байх боломжтой юу?-Тийм ээ, боломжтой. Хэрэв зөв бодлоготой хэрэгжүүлэх юм бол аялал жуулчлал нь Монголын соёлын өв, гайхамшигт байгалийг улам үнэ цэнтэй болгох орлогын маш боломжийн эх үүсвэр болж чадна. Орон нутагт түшиглэсэн аялал жуулчлал нь уламжлал соёлоо сурталчлах, жуулчид хүлээж авах, газар нутгаа доройтуулалгүй орлого олох зэргээр малчид, орон нутгийн иргэдийг дэмжих маш зөв зүйтэй арга юм. Газарчилж аялуулах, гэртээ жуулчин хүлээж авах, эко аялал жуулчлал зохион байгуулах зэргээр хариуцлагатай аялал жуулчлалыг дэмжих замаар Монгол Улс бэлчээрийн даац хэтрэлт, хөрсний доройтол зэргээс үүдэж буй ихээхэн дарамтыг бууруулж чадна. Хөгжлийн хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлэх, чадавхыг дэмжих, орон нутгийн иргэд, байгууллагыг тогтвортой жуулчлалын зах зээлтэй холбох зэргээр НҮБ эдгээр хүчин чармайлтыг дэмжин ажиллаж байна. -Хариуцлагатай аялал, аялагчийн талаар ярих нь зүйтэй байх. Зөв дадал, зуршлыг хэвшүүлэх, түгээх, сурталчлах зэргээр иргэдэд чиглэсэн ямар ажлуудыг, аль түвшинд хийвэл үр дүнтэй вэ?-Хариуцлагатай аялал нь хариуцлагатай аялагчаас эхэлдэг. Олон нийтэд мэдлэг мэдээлэл олгох кампанит ажлууд, зан авирыг өөрчлөх санаачилга зэрэг нь байгаль, соёл, орон нутгийг хүндлэх сэтгэлийг суулгахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Дараах аргуудыг хэрэгжүүлбэл тун үр дүнтэй байдаг.Үндэсний хэмжээний кампанит ажил: хэвлэл мэдээлэл, сургууль, олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ зэргээр дамжуулан хариуцлагатай аялал жуулчлалыг сурталчлах.Орон нутгийн оролцоо: хөтөч, хост айл, орон нутгийн удирдлагуудад тогтвортой аялал жуулчлалын практикийг бий болгох, хэрэгжүүлэх арга замуудыг таниулах.Дижитал платформууд: байгальд ул мөр үлдээхгүй аялах талаарх зөвлөгөө, түүх, зааврыг нийгмийн сүлжээ болон апп ашиглах түгээх.Олон улсын тэргүүн туршлагаар хангах, хамтын ажиллагааг дэмжих, ялгаатай оролцогч нарт зориулсан мессежийг бий болгох зэргээр НҮБ эдгээр санаачилгыг дэмжиж ажилладаг юм.-ЮНЕСКО “Рио Тинто” Монгол компанийн дэмжлэгээр Өмнөговь аймагт Геопарк байгуулах төслийг эхлүүлсэн. Энэ төслийн ач холбогдлын талаар мэдээлэл өгнө үү?-Рио Тинто компанитай хамтран хэрэгжүүлж буй "ЮНЕСКО-ийн соёлын болон геологийн өвд тулгуурлан Монгол Улсад тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх нь" төсөл бол маш ач холбогдолтой санаачилга юм. Уг төсөл нь Монгол Улсын соёлын болон геологийн өвд тулгуурлан Ковид-19 цар тахлын дараа аялал жуулчлалын салбарыг хөгжүүлэх, дэмжихэд чиглэж байна. Монгол Улсад ЮНЕСКО-гийн Олон улсын геопаркт багтсан газар байхгүй. Харин уг төсөл нь ийм газрыг бий болгоход зориулж чадавхийг нэмэгдүүлэх, олон нийтэд мэдээлэл өгөх зорилготой юм. Геопаркууд нь тогтвортой хөгжлийг дэмжиж, геологийн өвийг хадгалж, орон нутгийн эдийн засгийг хөгжүүлдэг. Үүний зэрэгцээ боловсрол, уур амьсгалын дасан зохицох чадвар, олон нийтийн ойлголтыг нэмэгдүүлж байдаг юм. Геопарк нь байгаль хамгаалал, орон нутгийн хөгжил, Монголын өвөрмөц ялгарлыг сурталчлахад аялал жуулчлал ямар үүрэг гүйцэтгэж болох вэ гэдгийг харуулсан бэлэн загвар болох юм. -Хувийн хэвшлийн томоохон аж ахуйн нэгжүүдийн зүгээс энэхүү геопарк шиг байгаль хамгаалал, аялал жуулчлалын хөгжлийн чиглэлээр санал, санаачилга гаргавал НҮБ-аас дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах боломжтой юу?-Тийм ээ, тогтвортой хөгжлийн зорилгуудтай нийцсэн хувийн хэвшлийн аливаа шинэлэг санаа саналыг НҮБ дуртайя дэмжинэ. Учир нь инновац бий болгох, технологийг хөгжүүлэх, дэлхийн хэмжээний сорилттой тэмцэх эх үүсвэрийг бий болгож ашиглахад бизнесүүд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг гэж НҮБ үздэг юм. Хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг тухайн улсын хөгжлийн бодлогуудтай уялдуулахын тулд бид Засгийн газруудтай нягт хамтран ажиллахын зэрэгцээ тогтвортой хөгжлийг бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаандаа шингээхэд нь компаниудад туслахыг зорьж байна. Үүний нэг тод жишээ бол НҮБ-ын Геопарк төсөл юм. Уг төсөл нь төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны нөлөөг тод томруун харуулж байгаа гэж бодож байна. Байгаль орчны хамгаалал, тогтвортой аялал жуулчал, хүртээмжтэй өсөлтийг дэмжсэн аливаа хамтын ажиллагаанд бид үргэлж нээлттэй байдаг.-Ирэх жил “COP17” олон улсын хурлыг Монгол Улс зохион байгуулах гэж байна. Дэлхийн 170 гаруй улсын төрийн тэргүүн, өндөр дээд хэмжээний албан тушаалтнууд, 10 гаруй мянган хүн оролцоно. Үүнээс гадна эдгээр хүмүүсийг дагаад олон улсын хэвлэл мэдээллийн агнетлагууд ирэх байх. “COP17”-г Монгол Улс зохион байгуулах нь ямар ач холбогдолтой вэ? Хурлын бэлтгэл ажлын үеэр бид юун дээр илүү анхаарах хэрэгттэй вэ?- “COP17” олон улсын хурлыг зохион байгуулах нь Монгол Улсын хувьд түүхэн боломж юм. Уг арга хэмжээ Монгол Улсыг дэлхийн уур амьсгалын хэлэлцүүлгийн төвд авчирч, тогтвортой хөгжил, газрын доройтлыг нөхөн сэргээх чиглэлд манлайлж байгааг харуулах юм. Төрийн тэргүүн, өндөр дээд түвшний албаны хүмүүс, олон улсын хэвлэл мэдээлэл зэрэг нийт 7000 гаруй зочин хүрэлцэн ирнэ. Энэ бол хөрөнгө оруулалт татах, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, уур амьсгалын өөрчлөлтийг тэсвэрлэх, газрын доройтлыг сэргээх чиглэлд Монгол Улсын дуу хоолойг хүргэх арга хэмжээ юм. Энэхүү арга хэмжээний бэлтгэлд дараах зүйлс багтаж байна.Дэд бүтэц, логистик: арга хэмжээг саадгүй явуулах, хүртээмжийг хангах.Бодлого, мэдээлэл: Монгол Улсын уур амьсгалын тэргүүлэх чиглэлүүд болон ололт амжилтыг тодорхой мэдээлэх.Оролцогч талуудын оролцоо: иргэний нийгэм, залуучууд, хувийн хэвшлийг “COP17”-ийн бэлтгэл ажил болон үлдээх өвд багтаах.Тогтвортой аялал жуулчлал нь уур амьсгалын зорилгуудыг дэмжиж, байгалийг хамгаалж, иргэдийг чадавхжуулахад чухал учраас хариуцлагатай аялал жуулчлал нь уг арга хэмжээний нэг гол сэдэв байх боломжтой. Дэлхийн өнцөг булан бүрээс олон мянган зочин төлөөлөгч ирэх учраас эко аялал жуулчлалын гол төв гэдгээ харуулах таатай боломж энэ удаад Монгол Улсад гарч ирж байна. Аялал жуулчлалын оновчтой зөв багцийг гаргаснаар гадаадын зочид танай улсын байгалийн болон соёлын баялаг өвийг өөрийн биеэр мэдрэх боломжтой болно. Үүнд бэлдэхийн тулд хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэх кампанит ажил, зам харгуйг засаж янзлах зэрэг ажлыг хийх ёстой болов уу. Мөн хогийн цэгийн зөв оновчтой менежмент нь салхиар хийсэж ирэх хог зэрэг бохирдлоос сэргийлэх, Монголын онгон дагшин байгалийг хамгаалахад тун чухал гэж бодож байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2025 оны аравдугаар сарын 24

ХАМТДАА ХҮЧТЭЙ: ЭНХ ТАЙВАН, ХӨГЖИЛ, ХҮНИЙ ЭРХИЙН ТӨЛӨӨХ 80 ЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ

Монгол Улс, Улаанбаатар хот – 2025 оны 10 дугаар сарын 24 – Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь Монгол улсын Гадаад харилцааны яамтай хамтран НҮБ-ын 80 жилийн ойг тохиолдуулан долоо хоногийн аяныг хэрэгжүүллээ.Энэхүү ойн арга хэмжээний хүрээнд НҮБ-аас 80 жилийн хугацаанд дэлхий дахинаа гаргасан ололт амжилтаа дүгнэж цэгнэн, ирээдүйн төлөөх үүрэг амлалтаа бататгахыг зорьлоо. Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн болсноор тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлаа баталгаажуулж буй хэрэг юм.Монгол Улс НҮБ-д 1961 онд нэгдэн орсноос хойш дэлхийн тавцанд энх тайван, яриа хэлэлцээ, дипломат арга замаар асуудлыг шийдвэрлэхэд уриалан, идэвхтэй оролцдог гишүүн орон байсаар ирсэн бөгөөд тогтвортой хөгжлийн төлөө НҮБ-ын найдвартай түнш байсаар ирсэн билээ. Ойн баярыг тэмдэглэх үйл ажиллагааг уламжлал ёсоор бид мод тарих үйл ажиллагаагаар эхлүүлсэн. НҮБ-ын 75 жилийн ой, Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн болсны 60 жилийн ойг тохиолдуулан 2020, 2021 онд Баянзүрх уулын доройтсон ойн нөхөн сэргээх үйл ажиллагааг үргэлжлүүлэн, НҮБ болон ГХЯ-ны хамт олон хамтран 10-р сарын 10-ны өдөр мод тарих үйлсэд нэгдэв. 10-р сарын 20-ны өдөр “Хамтдаа хүчтэй: Энх тайван, хөгжил, хүний эрхийн төлөөх 80 жил ба ирээдүй” хэмээх өндөр түвшний уулзалтаар 80 жилийн ойг тэмдэглэх НҮБ-ын 7 хоногийн цуврал үйл ажиллагаа эхэллээ.Энэхүү уулзалтад засгийн газрын төлөөлөл, хөгжлийн түншүүд, манлайлагч залуус, эрдэмтэн судлаачид, иргэний нийгмийн байгууллагууд, хувийн хэвшлийн төлөөлөгчид зэрэг НҮБ-ын гол түншүүд оролцов.Энэхүү уулзалтаар 80 жилийн хугацаанд НҮБ-ын дэлхий дахинд оруулсан үнэт хувь нэмэр, олон талт харилцаанд Монгол Улсын оруулсан онцгой хувь нэмрийг дүгнэж ярилцлаа. Түүнчлэн Монгол улсын үндэсний тэргүүлэх зорилгыг дэмжихэд НҮБ болон Монгол улсын хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх чиглэлээр цаашид хэрэгжүүлэх арга замыг хэлэлцэв. Гадаад харилцааны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Л. Мөнхтүшиг уулзалтыг нээж хэлсэн үгэндээ НҮБ-ын санаачлагуудыг Монгол улс тууштай дэмжих бодлого баримталсаар ирснийг онцлон тэмдэглэв. Тэрээр:“НҮБ-ын эрхэм зорилгод Монгол Улс идэвхтэй оролцож, түүний зорилго, санаачилгыг дэмжиж, олон талт хамтын ажиллагаанд бодитой хувь нэмрээ оруулсаар ирсэн билээ” гэв. Энэхүү уулзалтаас гарах үр дүн нэн чухал болохыг НҮБ-ын Монгол дахь Суурин зохицуулагч Яап Ван Хиерден онцоллоо. Тэрээр хэлэхдээ: "Бид зөвхөн өнгөрснийг дүгнэж цэгнээд зогсохгүй, НҮБ-ын ирээдүйг цоо шинээр төсөөлөх учиртай. Наян жилийн түүхэн цаг мөчид НҮБ-ын 80 санаачилгыг хэрэгжүүлж, Монгол улс дахь хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх, ТХЗ-уудын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх, цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого Алсын хараа 2050-тай нягт уялдуулах учиртай" хэмээв. НҮБ-ын ойн баярыг тэмдэглэн өнгөрүүлэх долоо хоногийн аян хүрээнд Монгол улс дахь НҮБ-ын зүгээс хүний эрхийг хөхиүлэн дэмжих, хамгаалах үндсэн чиг үүргийнхээ хүрээнд иргэний нийгмийн түншүүдтэй идэвхтэй хамтран ажиллав. Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комисстой хамтран “Хүний эрхийн олон улсын механизм ба Монгол улсын оролцоо” сэдвээр олон талт уулзалт зохион байгууллаа.Энэхүү арга хэмжээнд иргэний нийгэм, засгийн газар, олон улсын байгууллагын төлөөлөл оролцож, Хүний эрхийн төлөв байдлыг хянан хэлэлцэх ээлжит нэгдсэн хэлэлцүүлэг (UPR), НҮБ-ын гэрээний хороодын санал зөвлөмж, тэдгээрийн хэрэгжилт, хариуцлагыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн бодит шийдлүүдийг ярилцав. НҮБ-ын 7 хоногийн аяны хүрээнд Лхагва гарагт зохион байгуулсан уулзалтаар олон талт хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх талаар идэвхтэй хэлэлцүүлэг, үнэтэй саналуудыг залуусын зүгээс дэвшүүлсэн нь Монголын залуучууд ямар эрч хүчтэй, алсын хараатай болохыг тодотгож, хүртээмжтэй, тогтвортой хөгжлийг цогцлоох үйлсэд тэд хичнээн чухал үүрэгтэй болохыг нотлон харуулав. Энэ долоо хоногт мөн НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн үеэр Монгол Улсын санаачилсан “Бэлчээр ба нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн Олон улсын жил”-ийн бэлтгэл ажлыг эрчимжүүлэх тухай яриа хэлэлцүүлэг өрнүүллээ. НҮБ-ын долоо хоногийн аяны хүрээнд НҮБ-аас Монгол Улсад 60 жилийн хугацаанд хэрэгжүүлсэн дүнтэй ажлуудыг олон нийтэд өргөн хүрээнд мэдээлж, танилцууллаа. Монголчуудад тэгш хүртээмжтэй, дэвшилтэт нийгмийг бүтээхэд НҮБ итгэл түнш байсаар ирснийг онцолсон мэдээллийн ажлыг сарын турш өрнүүлсэн билээ. Монгол улс дахь НҮБ-ын Удирдлагын багийн зүгээс НҮБ-ын үйл ажиллагаа, түүний үр дүнг олон нийтэд мэдээлэх, цаашдын хамтын ажиллагааг эрчимжүүлэхэд уриалсан мэдээллийн аянд нэгдсэн бүх түншүүддээ талархал илэрхийлж байна. Энэ өдрүүдэд бидний хамтын зорилго, сайн сайхан ирээдүйн төлөөх амтлалтаа дахин нотолж, НҮБ-ын түнш, хамтрагч байгууллага, хамт олноос илгээсэн урам зориг өгсөн, баяр хүргэсэн мэндчилгээ байлаа. Түншүүдийнхээ хамт бүтээсэн амжилтын түүхүүдийг онцолсонд бид ихэд урамшиж, гүнээ талархаж байна.Өнөөдөр Монгол Улсын болон НҮБ-ын далбааг мандуулж, мөн төрийн ордоныг энхтайван, харилцан ойлголцлын бэлгэ тэмдэг болсон НҮБ-ын цэнхэр өнгөөр гэрэлтүүлж, Монгол Улс НҮБ-ын үнэт зүйлсийг дэмжиж, эв нэгдэл, хамтын хүсэл эрмэлзлэлээ илэрхийлэв. "НҮБ-ын 7 хоног"-ийн хүрээнд манай түнш байгууллагууд #НҮБ80 мэдээллийн аянд нэгдэж, олон хүний амьдралд нөлөөлсөн эерэг өөрчлөлтийн түүх, хамтран хэрэгжүүлсэн ажлынхаа үр дүнгээс олон нийтэд өргөн танилцууллаа. НҮБ-ын өдрөөр Улаанбаатар хотын Соёл амралтын хүрээлэнгийн алсын харагч дээр Голомт банкнаас баярын мэндчилгээ дэвшүүлж, Монгол Улсын цагдаагийн ерөнхий газраас НҮБ-ын далбааг Богд ууланд мандуулж баяр хүргэх зэргээр НҮБ-ын 80 жилийн ойд гайхалтай мэндчилгээ бидэнд илгээсэн бүх түншүүдээ гүн талархал илэрхийлье. Энэ бүхэн энх тайван, хөгжлийн төлөөх бидний урт хугацааны хамтын хүчин чармайлтын илэрхийлэл юм. НҮБ-ын 7 хоногийн тойм видео хүлээн авна уу.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

The national flag of Mongolia and the UN flag were raised on the State Palace of Mongolia on the UN Day on the occasion of the UN 80th annversary

Өгүүлэл

2025 оны есдүгээр сарын 03

АНУ-ын Конгрессын Төлөөлөгчид Монгол Улс дахь НҮБ-д зочиллоо

НҮБ-ын Суурин Зохицуулагч АНУ-ын Конгрессын төлөөлөгчид Эд Кейс, Амириш Бера, Сара Жейкобс, Жонатан Жэксон, Элчин сайд Кеннет Ж. Брейтуэйт болон АНУ-ын Төрийн департаментын Хэвлэлийн төлөөлөгч асан Хийтер Науерт нарын бүрэлдэхүүнтэй төлөөлөгчдийг 8-р сарын 24-28-ны өдрүүдэд Монгол Улсад хүлээн авч, зочиллоо. НҮБ-ын Сангаас зохион байгуулсан энэхүү айлчлал нь АНУ-ын бодлого боловсруулагчдад олон улсын хөгжлийн хамтын ажиллагааны ач холбогдол, үр өгөөжийг танилцуулах, мөн Монгол Улсад НҮБ-аас хэрэгжүүлж буй хөгжлийн хөтөлбөр, үйл ажиллагаатай газар дээр нь танилцах зорилготой байв. Айлчлалын хүрээнд төлөөлөгчид НҮБ-ын Монгол дахь байранд зочилж, НҮБ-ын Удирдлагын багтай уулзан, Монгол Улс НҮБ-д элссэн цагаас хойшх урт хугацааны түншлэлийн талаар ярилцлаа. НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Яап ван Хиердэн зочиддоо НҮБ-аас Монгол Улсын тогтвортой хөгжилд оруулсан хувь нэмэр, түүний дотор 1990-ээд оноос өмнөх үеийн хөгжлийн туслалцаанаас аваад сүүлийн жилүүдэд хэрэгжүүлж буй шинэлэг, тогтвортой ирээдүйд чиглэсэн хөтөлбөрүүдийг тоймлон танилцуулсан юм. Төлөөлөгчид НҮБ-ын дэмжлэгтэйгээр хэрэгжиж буй хэд хэдэн төсөл болон дэмжлэг хүртсэн байгууллагуудтай танилцах аялал хийлээ. Тухайлбал, Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахад хувь нэмэр оруулахаар гэр хорооллын өрхүүдэд нарны эрчим хүчээр ажилладаг халаалтын шийдлийг санал болгож буй төслийн үр шимийг хүртэж буй өрхөд зочлохоос гадна жендэрт суурилсан хүчирхийллийг даван туулагчдад дэмжлэг үзүүлдэг “Нэг цэгийн үйлчилгээний төв”, орон нутгийн эрүүл мэндийн төвүүд болон ХӨСҮТ-ийн вакцины төв агуулах зэрэгтэй танилцав. Айлчлалын хүрээнд тэд Монгол Улсын УИХ-ын гишүүд, засгийн газрын төлөөлөгчидтэй уулзлаа. Энэхүү айлчлал тэдэнд Монгол Улсын хөгжлийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахаас гадна олон улсын хөгжлийн хамтын ажиллагааны ач холбогдлыг илүү сайн ойлгох, үнэлэх боломжийг олгосон гэж дүгнэв. Монголын түүх, соёлтой дэлгэрэнгүй танилцсан Конгрессын төлөөлөгчид монголчуудын халуун дотно зочломтгой байдлыг гүнээ талархаж буйгаа илэрхийллээ.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2025 оны долоодугаар сарын 22

Нийтлэл: “Алдаж болохгүй боломж: Цэвэр эрчим хүчний эрин үеийг цэнэглэх нь”

Эрчим хүч бол хүн төрөлхтөн галыг эзэмшихээс эхлээд, уурыг ашиглах, атомыг задлах хүртэлх хөгжлийн түүхийг тодорхойлогч юм. Өнөөдөр бид шинэ эриний босгон дээр ирээд байна. Цэвэр эрчим хүчний эриний наран мандаж байна.Өнгөрсөн жил шинээр бий болсон цахилгаан эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн хүчин чадал нь бараг бүхэлдээ сэргээгдэх эрчим хүчинд суурилжээ. Түүнчлэн цэвэр эрчим хүчний нийт хөрөнгө оруулалт хоёр их наяд ам.долларт хүрч өссөн нь малтмал түлшний хөрөнгө оруулалтаас даруй 800 тэрбум ам. доллараар илүү байна.Малтмал түлшний татаас өндөр хэвээр байгаа энэ үед нар, салхи нь одоогоор манай дэлхий дээрх хамгийн хямд төсөр эрчим хүчний эх үүсвэр болж байгаа бөгөөд цэвэр эрчим хүчний салбарууд хөгжсөнөөр ажлын байр олноор бий болж, эдийн засгийн өсөлт дэвшил эрчимжинэ. Малтмал түлшинд найдсаар байвал улс орнууд эдийн засгаа хамгаалах нь бүү хэл хорлон сүйтгэж, өрсөлдөх чадварыг нь алдагдуулж, 21-р зуунд тохиож буй эдийн засгийн хамгийн том боломжийг ашиглаж чадахгүйд хүрнэ.Цэвэр эрчим хүч нь нөгөө талаар эрчим хүчний биедаасан байдал, аюулгүй байдлыг хангана. Малтмал түлшний зах зээл нь үнийн өсөлт, нийлүүлэлтийн тасалдал, геополитикийн үймээн самууныг өдөөж байгаа нь ОХУ Украин Улс руу довтлох үед ажиглагдсан. Өнөөдөр бид нарны эрчим хүчний үнэ өсөөгүй, салхины эрчим хүчний эсрэг ямар нэгэн хорио цээр байхгүй, бараг бүх улс орон сэргээгдэх эрчим хүчээр өөрийгөө хангах бүрэн боломж, нөөцтэй цаг үед амьдарч байна. Эцсийн эцэст цэвэр эрчим хүч л хөгжлийг тогтвортой дэмжинэ. Ялангуяа сүлжээнээс хамааралгүй, жижиг оврын нарны эрчим хүчний технологийг нэвтрүүлж цахилгаан эрчим хүч ашиглах боломжгүй хэвээр байгаа олон зуун сая хүмүүст маш хурдан, хямд, тогтвортой, хүрч үйлчлэх боломж байна.Энэ бүхэн нь цэвэр эрчим хүч зайлшгүй шаардлага болсны нотолгоо юм. Гэвч энэ шилжилт хангалттай хурдан, шударга хэрэгжихгүй байна. Хөгжиж буй орнууд ихээхэн хоцрогдолтой байна. Эрчим хүчний системд малтмал түлш давамгайлсан хэвээр байгаагаас шалтгаалан уур амьсгалын хямралыг улам хурцатгахгүйн тулд огцом бууруулах ёстой нүүрсхүчлийн хийн ялгарлын хэмжээ нэмэгдсэн хэвээр байна. Үүнийг шийдвэрлэхийн тулд дараах зургаан чиглэлээр дорвитой алхам хийх хэрэгтэй байна. Үүнд:Нэгдүгээрт, Засгийн газрууд цэвэр эрчим хүчний шилжилтийн төлөө тууштай байх шаардлагатай. Улс орон бүр Үндэсний хэмжээнд тодорхойлсон хувь нэмрийн зорилтоо ахиулан шинэчилж ирэх арван жилд хэрэгжүүлэх үндэсний төлөвлөгөөгөө ирэх саруудад гаргах үүрэг амлалт авсан. Дэлхийн дундаж температурыг Цельсийн 1.5 хэмд хүргэлгүй тогтоон барих зорилттой эдгээр төлөвлөгөөг уялдуулж, бүх төрлийн бохирдол, салбарыг хамруулж, цэвэр эрчим хүчний шилжилтийн замналаа тодорхойлсон байх хэрэгтэй. Дэлхийн нүүрсхүчлийн хийн 80 орчим хувийг ялгаруулж буй Их20-ын орнууд үүнд манлайлвал зохино.Хоёрдугаарт, бид 21-р зууны эрчим хүчний системийг бий болгох ёстой. Орчин үеийн сүлжээ, хуримтлуулах систем үгүйгээр сэргээгдэх эрчим хүчний нөөц боломжийг бүрэн дүүрэн ашиглаж чадахгүй. Гэхдээ сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт оруулсан нэг ам. доллар тутмын ердөө 60 цент нь цахилгаан эрчим хүчний сүлжээ, хуримтлуулах санд зарцуулагдаж байна. Энэ харьцаа адил буюу нэг-нэг байх ёстой.Гуравдугаарт, дэлхийн өсөн нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэгцээг сэргээгдэх эрчим хүчээр хангах үүргийг засгийн газрууд хүлээх ёстой. Томоохон технологийн компаниуд ч мөн адил тодорхой үүрэг гүйцэтгэх ёстой. 2030 он гэхэд дата төвүүд өнөөгийн Япон Улсынхтай адил хэмжээний цахилгаан эрчим хүч хэрэглэж болзошгүй байна. Компаниуд энэ хэрэгцээгээ сэргээгдэх эрчим хүчээр хангах үүрэг амлалт авах нь зүйтэй байна.Дөрөвдүгээрт, бид эрчим хүчний шилжилтийн шударга байдлыг хангах ёстой. Энэ нь цэвэр эрчим хүчний шилжилтийн бэлтгэл байдлыг хангахын тулд малтмал түлшнээс хамааралтай улс үндэстэнд дэмжлэг үзүүлнэ гэсэн үг юм. Мөн эрдэс баялгийн нийлүүлэлтийн сүлжээг шинэчилнэ гэсэн үг. Өнөөдөр тэд хүний эрхийг зөрчиж, байгаль орчныг сүйтгэж, хөгжиж буй орнууд өртгийн сүлжээний ёроолд гацсан байна. Үүнийг төгсгөл болгох ёстой.Тавдугаарт, бид худалдааг эрчим хүчний шилжилтийн хэрэгсэл болгох ёстой. Цэвэр эрчим хүчний нийлүүлэлтийн сүлжээ маш их төвлөрч, дэлхийн худалдаа хуваагдмал байдалтай байна. Эрчим хүчний шинэ эрин үеийг тууштай баримталж буй улс орнууд эрчим хүчний шилжилтийг дэмжихийн тулд нийлүүлэлтээ төрөлжүүлэх, цэвэр эрчим хүчний бүтээгдэхүүний тарифыг бууруулах, хөрөнгө оруулалтын гэрээг шинэчлэх чиглэлээр ажиллах ёстой.Зургаадугаарт буюу эцэст нь, бид санхүүжилтээ хөгжиж буй орнууд руу чиглүүлэх ёстой. Дэлхийн хамгийн сайн нарны эрчим хүчний нөөцийн 60 хувь нь Африк тивд байгаа хэдий ч өнгөрсөн жил сэргээгдэх эрчим хүчний хөрөнгө оруулалтын ердөө хоёрхон хувь нь л тус тивд ногджээ. Хөгжиж буй орнуудын төсөв өрийн эргэн төлөлтөд шавхагдахаас урьдчилан сэргийлэх, олон талт хөгжлийн банкуудын зээлийн чадавхийг эрс нэмэгдүүлж, хувийн санхүүжилтийг илүү дайчлах боломжийг нэмэгдүүлэх олон улсын хэмжээний арга хэмжээ авах шаардлагатай байна. Эрсдэлийн үнэлгээг шинэчлэх, цэвэр эрчим хүчний төлөөх амлалт, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг эмх замбараагүй тэмцлийн өртөг, малтмал түлшний нөөц шавхагдах эрсдэл зэргийг бүрэн тооцох зээлийн үнэлгээний агентлагууд болон хөрөнгө оруулагчид бидэнд хэрэгтэй байна.Эрчим хүчний шинэ эрин үе ойртож байна – хямд, цэвэр, хүртээмжтэй эрчим хүч нь эдийн засгийн боломжоор баялаг дэлхийг хүчирхэгжүүлнэ. Улс орнууд эрчим хүчний хувьд бие даасан, аюулгүй байдлаа хангасан, цахилгаан эрчим хүчийг хүн бүрт бэлэглэн хүртээх шинэ эрин үе ойртож байна.Энэ бол дэлхийн өөрчлөлтийг хурдасгах бидний алдаж болохгүй боломж юм. Боломжоо алдалгүй ашиглацгаая.---НҮБ-ын ЕНБД-ын Тусгай илтгэлийг үзэх холбоос (англи хэл дээр):YouTube: https://www.youtube.com/live/4yYpxMiMHfU

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2025 оны зургаадугаар сарын 21

Ази, Номхон далайн бүсийн форумаас ахмад настнуудын эрхийг хамгаалах уриалгыг гаргалаа

Улаанбаатар – Зургадугаар сард зохион байгуулагдсан “Идэвхтэй насжилт: Ахмадад ээлтэй нийгмийг бүтээх нь” сэдэвт Ази, Номхон далайн бүсийн форумаар бүс нутгийн удирдагчид, олон улсын байгууллагууд, иргэний нийгмийн байгууллагын сүлжээ, эвсэл, ахмад настны төлөөлөл нэгдэн ахмад настанд хүртээмжтэй, ээлтэй нийгмийг бий болгох талаар хэлэлцлээ.Форумын үр дүнд Ахмад настны эрхийг хангахад дэвшил гаргах тухай “ИДЭВХТЭЙ НАСЖИЛТ: АХМАДАД ЭЭЛТЭЙ НИЙГМИЙГ БҮТЭЭХ НЬ” уриалга гаргав. Уг уриалгад өндөр настнуудын эрх, эрхэм чанар, нэр төрийг хамгаалах үүрэг амлалтаа хэрэгжүүлж бататгахыг дэлхийн улс орнуудад хандаж уриалсан. Энэхүү уриалга нь НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлийн 58/13 тогтоолын хэрэгжилтийг дэмжиж, өндөр настнуудын эрхийн тухай шинэ олон улсын конвенц боловсруулах үйл явцыг эхлүүлж байна.Улаанбаатарын уриалгыг бүрэн эхээр татаж авах

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

View all

Хэвлэлийн мэдээ

2025 оны арван нэгдүгээр сарын 04

Монгол Улсын хүний эрхийн төлөв байдлын ээлжит дүгнэлт хэлэлцүүлэг болно

НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлийн Ажлын хэсгийн 2025 оны 11 дүгээр сарын 3-наас 14-ний өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэхээр төлөвлөж буй 14 улсын нэг нь Монгол Улс юм. Монгол Улсын хүний эрхийн нөхцөл байдлыг анх 2010 оны 11 дүгээр сард, хоёр дахь хэлэлцүүлгийг 2015 оны 5 дугаар сард, 2020 оны 11 дүгээр сард гурав дахь хэлэлцүүлгийг тус тус хийсэн билээ.
UPR буюу Хүний эрхийн ээлжит дүгнэлт хэлэлцүүлгийн Ажлын хэсэг нь Хүний эрхийн зөвлөлийн 47 гишүүн улсаас бүрддэг. Гэхдээ НҮБ-ын гишүүн, ажиглагч улс нь аль ч улсын хүний эрхийн хэлэлцүүлэгт оролцох боломжтой байдаг.
Дүгнэлт хэлэлцүүлэг нь дараах баримт бичигт тулгуурлана. 1) Үндэсний тайлан – тухайн хэлэлцүүлэгт оролцогч улсаас ирүүлсэн тайлан; 2) Тусгай журам хэмээн нэрлэдэг хүний эрхийн хараат бус шинжээч, ажлын хэсгүүдийн тайлан, Хүний эрхийн гэрээний хороод, НҮБ-ын бусад байгууллагуудаас ирүүлсэн мэдээлэл; 3) Хүний эрхийн үндэсний байгууллага, бүс нутгийн болон иргэний нийгмийн байгууллагууд зэрэг бусад оролцогч талуудын өгсөн мэдээлэл.
Монгол Улсын хүний эрхийн төлөв байдлын талаарх тойм бүхий дээрх гурван тайлантай энэ холбоосоор танилцана уу.
Танхим: Чуулганы танхим (А барилга, 3 давхар), Нэгдсэн Үндэстнүүдийн ордон, Женев хот. Огноо: 2025 оны 11-р сарын 4-ний Мягмар гараг, 14:30-18:00 (GMT+1) Женев хотын цагаар:
Хүний эрхийн ээлжит дүгнэлт хэлэлцүүлэг нь НҮБ-ын гишүүн 193 улсын хүний эрхийн төлөв байдлыг бүхэлд нь хянаж, хэлэлцдэг. Анхны хэлэлцүүлгийг 2008 оны 4-р сард зохион байгуулснаас хойш НҮБ-ын гишүүн 193 улс тус бүр гурван удаа Хүний эрхийн ээлжит дүгнэлт хэлэлцүүлэгт оролцоод байна. Дөрөв дэх удаагийн хэлэлцүүлгээр өмнөх хэлэлцүүлгийн үеэр бусад улсаас Монгол Улсад өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой ахиц дэвшлийг сайтар дүгнэн, хэлэлцэх төлөвтэй байна. Монгол Улсын албаны төлөөлөгчдийг ГХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Л. Мөнхтүшиг ахалж байна. Бразил, Вьетнам, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улсын төлөөлөгчид нь Монгол Улсын хүний эрхийн төлөв байдлыг хэлэлцэх (“Гурвал”) юм. Хуралдааны шууд дамжуулалтыг https://webtv.un.org/en/asset/k17/k177owbbyl холбоосоор үзнэ үү. Монгол Улсын хүний эрхийн хэлэлцүүлгийн үеэр хийх бүх мэдэгдэл, мэдээллийг UPR Extranet цахим сайтад нийтлэнэ.

2025 оны арваннэгдүгээр сарын 14-ний Баасан гарагийн 14:30-18:00 (GMT+1) цагт болох хуралдаанаар Монгол Улсад өгөх зөвлөмжийг Ажлын хэсэг батлах төлөвлөгөөтэй байна. Тухайн хүний эрхийн хэлэлцүүлгийн явцад Монгол Улс өөрт нь өгсөн зөвлөмжийн талаар байр сууриа илэрхийлж болно.-*-*-*-
Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулахыг хүсвэл Хүний эрхийн зөвлөлийн Хэвлэлийн ажилтан Паскаль Сим (simp@un.org) , Олон нийтийн мэдээллийн ажилтан Мэттью Браун нартай matthew.brown@un.org хаягаар холбогдоно уу.
Хүний эрхийн ээлжит дүгнэлт хэлэлцүүлгийн талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдэхийг хүсвэл дараах хаягаар холбогдоно уу: www.ohchr.org/en/hr-bodies/upr/upr-main
НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлийн "20 дахь Танхим" мэдээллийн товхимол авахыг хүсвэл бүртгүүлнэ үү.https://mailchi.mp/a3a538479938/hrc-mailshot-to-ohchr-global

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2025 оны арван нэгдүгээр сарын 04

Монгол Улсад “Авазагийн Үйл ажиллагааны хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх талаар зөвлөлдөх уулзалтыг зохион байгууллаа

2024 оны 12-р сард НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн чуулганаар хүлээн зөвшөөрч, 2025 оны 8-р сард Туркменистан Улсын Аваза хотод болсон Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын асуудлаарх НҮБ-ын Гуравдугаар бага хурлаар батлагдсан “Авазагийн Үйл ажиллагааны хөтөлбөр” нь дэлхийн 32 далайд гарцгүй хөгжиж буй орны хөгжлийн өвөрмөц сорилтуудыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн 10 жилийн хугацаатай дэлхийн хэмжээний хөтөлбөр юм. Нью-Йорк хотноо 2024 оны 1-6 дугаар сард болсон олон талт хэлэлцээг Монгол Улс Австри Улстай хамтран даргалан, АҮАХ-ийг боловсруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Зөвлөгөөнд Монгол Улсын төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил, эрдэм шинжилгээний болон олон улсын байгууллагуудын төлөөлөл оролцож, АҮАХ-ийн таван тэргүүлэх чиглэлийн хүрээнд Монгол Улсад тулгарч буй сорилт, боломжуудыг хэлэлцэн, хэрэгжилтийн стратеги, төлөвлөгөөг боловсруулах талаар санал солилцлоо. АҮАХ-ийн тэргүүлэх чиглэлүүдэд улс орнуудын хоорондох тээвэр, худалдааны дэд бүтцийг бэхжүүлэх, үүнд шинжлэх ухаан, технологи, инновацийг нэвтрүүлэх; худалдаа экспортыг дэмжих, худалдааг хөнгөвчлөх, бүс нутгийн интеграцчилалыг бэхжүүлж, транзит, тээвэр, холболтыг сайжруулах; уур амьсгалын өөрчлөлт, гамшигт өртөмтгий байдлыг бууруулах зэрэг асуудлууд багтсан. Зөвлөлдөх уулзалтыг нээж хэлсэн үгэндээ НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Яап ван Хиердэн:“Далайд гарцгүй хөгжиж буй улс орнууд далайгаас алс хол зайд оршиж байгаагаас үүдэн худалдаа, экспортын зардал өндөр, транзит тээвэр холболтын хувьд хязгаарлагдмал байдалд байна. Эдгээр нь эдийн засгийн өсөлтийг удаашруулдаг. Монгол Улс эдгээр сорилтод хамгийн их өртөж буй орнуудын нэг юм” хэмээн онцоллоо. Монгол Улс дахь төвтэй ДГХБО-ын Олон улсын судалгааны төвийн Гүйцэтгэх захирал Д. Дөлгөөн нээлтийн үгэндээ ДГХБО-ын засгийн газар энэхүү хөтөлбөрийг улс орныхоо хөгжлийн бодлого, төлөвлөгөө, төсөвт уялдуулан нэгтгэж, хэрэгжүүлэх үндэсний механизмыг бий болгох нь уг хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэх үндэс юм гэж онцлон дурьдлаа. Тэрээр: “Иймд үндэсний хэмжээний санаачилга, хариуцлага, манлайлалгүйгээр уг хөтөлбөр нь сайн бүтэцтэй сайхан баримт бичиг хэвээр үлдэх эрсдэлтэй” гэж онцлон тэмдэглэв. Уг АҮАХ-ийг боловсруулахад манлайлан оролцсон Монгол Улсаас НҮБ-д суугаа Байнгын төлөөлөгч асан, Элчин сайд В. Энхболд үндсэн илтгэлийг танилцуулав. Түүний илтгэлд танилцуулсанаар:2022 оны байдлаар ДГХБО-ын худалдаа нь дэлхийн барааны экспортын дөнгөж 1.1 %, үйлчилгээний экспортын 0.7 %, дижитал үйлчилгээний 0.3%-ийг тус тус эзэлж байна. Энэхүү уулзалтад НҮБ-ын Ази, Номхон далайн бүсийн Эдийн засаг, нийгмийн комисс (ESCAP), Нэн буурай хөгжилтэй орнууд, Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнууд болон жижиг арлын хөгжиж буй орнуудын асуудал эрхэлсэн Дээд төлөөлөгчийн газар (UN-OHRLLS) болон Монгол Улсын тээвэр, ложистик, гааль, цахим хөгжлийн салбар болон их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагын судлаачид илтгэл тавьж, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.Оролцогчид АҮАХ-ийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэхийн тулд хөтөлбөрийн зөвлөмжийг үндэсний хөгжлийн бодлого, төлөвлөгөөнд тусгах, хэрэгжилтийн замын зураглал боловсруулах, салбар хоорондын болон олон улсын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх шаардлагатай гэдэгт санал нэгдэв.Зөвлөгөөний үеэр АҮАХ-ийн Монгол хэл дээрх товхимлыг албан ёсоор танилцууллаа.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2025 оны арван нэгдүгээр сарын 04

“Тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийн хүрээ”-г танилцууллаа

“Монгол Улсад тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийг эрчимжүүлэх нь” хамтарсан хөтөлбөрийн хүрээнд боловсруулсан тус хүрээ нь үндэсний эрчим хүчний ногоон шилжилт нь нийгмийн хувьд шударга, эдийн засгийн хувьд тогтвортой, байгаль орчны хувьд хариуцлагатай байдлыг хангах стратегийн баримт бичиг юм. Энэхүү хүрээнд эрчим хүчний шинэчлэл, нийгмийн хамгаалал, эдийн засгийн төрөлжилтийг уялдуулсан нэгдсэн бодлогын чиглэлийг тодорхойлж, хүлэмжийн хийн ялгарлыг тэглэх үйл явцад аливаа иргэн, өрх, бүс нутгийг орхигдуулахгүйгээр тэгш, хүртээмжтэй шилжилт хийх зорилгыг дэвшүүлсэн байна.Эрчим хүчний яамны Төрийн захиргаа, удирдлагын газрын дарга Ж. Хичээнгүй: “Монгол Улсын Засгийн газар, тэр дундаа Эрчим хүчний яам нь тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийг тууштай зорьж байна. Энэхүү хүрээ нь бидэнд эрчим хүчний шинэчлэл, уур амьсгалын зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд хамтран ажиллах нэгдсэн чиглэл, тодорхой удирдамжаар хангаж байна. Энэ нь манай улсын хөгжлийн тэргүүлэх зорилтууд болон олон улсын үүрэг амлалтад бүрэн нийцэж байгаа юм” хэмээн онцлов. Монгол Улсын эрчим хүчний салбар олон жилийн турш эдийн засгийн тогтвортой байдлын гол тулгуур байсаар ирсэн боловч одоогийн бүтэц, зохион байгуулалт нь цэвэр агаар, төсвийн тогтвортой байдал болон нийгмийн тэгш өсөлтийг хангахад шинэ сорилтуудыг бий болгож байна. “Тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийн хүрээ” нь эдгээр сорилтыг хөгжлийн боломж болгон хувиргах бодлогын гарц бөгөөд сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих, ногоон дэд бүтцэд хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэхэд чиглэж байна. 2,600 гигаваттаас давсан нар, салхины эрчим хүчний асар их нөөцтэй Монгол Улс нь зохион байгуулалттай, тэгш шударга бодлого хэрэгжүүлснээр бүс нутгийн хэмжээнд цэвэр эрчим хүчний тэргүүлэгч орон болох бүрэн боломжтой юм.Монгол дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Яап ван Хиердэн: “Энэхүү хүрээ нь Монгол Улсын эрчим хүчний шилжилтийн цөмд хүнийг тавьж байна. НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газрын удирдлага, Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хамтарсан сангийн дэмжлэгийн дор НҮБ-ын агентлагууд нэгдмэл байдлаар хамтран ажиллаж, Монгол Улсын тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилт нь нийгмийн бүх бүлэгт үр өгөөжөө өгөх, зохистой хөдөлмөрийг дэмжих, нийгэм, эдийн засгийн дархлааг бэхжүүлэхэд анхаарч байна” гэж дурьдав. Арга хэмжээний үеэр холбогдох яам, агентлаг болон зохицуулах байгууллагуудын удирдлагууд, хөгжлийн түншүүд, санхүүгийн байгууллага, иргэний нийгэм, судалгаа шинжилгээний байгууллага, хувийн хэвшлийн төлөөлөл “Тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийн хүрээг” хэрэгжүүлэх бодит арга зам, хамтын ажиллагааны талаар өргөн хүрээний хэлэлцүүлэг өрнүүлж, тэгш шилжилтийн зарчмуудыг үндэсний эрчим хүч болон уур амьсгалын бодлогод тусгах чиглэлээр тууштай хамтран ажиллахаа мэдэгдлээ.“Тэгш хүртээмжтэй эрчим хүчний шилжилтийн хүрээг Монголын эрчим хүчний шилжилтийн хурдасгуур болгон ашиглах нь” сэдэвт хэлэлцүүлгийн оролцогчид тус хүрээ нь хүртээмжтэй хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, эмзэг бүлгийн өрхүүдийг хамгаалах, ногоон ажлын байр бий болгох, ялангуяа нүүрснээс хамааралтай бүс нутагт шинэ эдийн засгийн боломж нээхэд чухал үүрэгтэй болохыг онцлон тэмдэглэв. Хэлэлцүүлгийн үеэр оролцогчид төр, хувийн хэвшил болон олон улсын түншүүдийн нягт хамтын ажиллагаа нь энэхүү хүрээний зорилго, үзэл баримтлалыг бодит үйл хэрэг болгон хэрэгжүүлэх гол нөхцөл болохыг онцолсон юм.Монгол дахь НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгч Матилда Димовска: “Энэхүү хүрээ нь бидний ажлын чухал үр дүнг харуулахын зэрэгцээ цаашдын ажлын эхлэлийг тавьж байгаа юм. Монгол Улсын эрчим хүчний шилжилтийг ногоон мөн шударга бөгөөд хүртээмжтэйгээр тууштай хэрэгжүүлэхийн баталгаа болж буй энэхүү баримт бичгийг бодит ажил болгоход үндэсний манлайлал, зохицуулалтыг сайжруулж, тогтвортой эрчим хүчний хөрөнгө оруулалтыг бэхжүүлэх нь нэн чухал. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр энэхүү хүрээг Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын тулгуур болгон институцийн түвшинд бататгахад дэмжлэг үзүүлэхэд бэлэн байна.” хэмээн дүгнэн хэллээ. 2035 он гэхэд тус хүрээ нь олон улсын түншүүдийн дэмжлэгтэй санаачилгаас Монгол Улсын тэгш, тогтвортой эрчим хүчний шилжилтийг чиглүүлэх үндэсний бодлого болон хөгжиж, дотоодын мэдлэг, туршлага, хамтын суралцах үйл явцаар тасралтгүй шинэчлэгдэн сайжрах нөхцлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн.ТХЗ-ын Хамтарсан сангийн тухай ТХЗ-ын Хамтарсан сан нь Улс орнууд дахь НҮБ-ын Удирдлагын багуудад ТХЗ-уудын хэрэгжилтийг хурдасгах, улмаар 2030 оны Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн хамтын санаачилга гаргах, нэгдмэл арга хандлагыг баримталж, стратегийн хөрөнгө оруулалтыг чиглүүлэх онцгой боломж олгодог. ТХЗ-ын Хамтарсан Сан нь Тогтвортой Хөгжлийн Зорилгууд (ТХЗ)-д хүрэх ахиц дэвшлийг хурдасгаж, 2030 оны Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхдээ хэнийг ч орхигдуулахгүй байх амлалтаа биелүүлэхэд улс орнуудад тусалдаг. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах хаягаар авна уу. Б. Хулан, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Мэдээлэл харилцаа хариуцсан мэргэжилтэн, khulan.bayarsaikhan@undp.org

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2025 оны зургаадугаар сарын 16

Цөлжилт, газрын доройтолтой тэмцэх сайн туршлага, шийдлээ хэлэлцэхээр залуус Дундговьд чууллаа

Монгол Улсын газар нутгийн 76.9 хувь нь ямар нэг хэмжээгээр цөлжилтөд өртөөд байгаа энэ үед газрын доройтлыг бууруулах, нөхөн сэргээх зорилготой олон улсын болон үндэсний түвшний хөтөлбөр, арга хэмжээнүүдийг шат дараатай хэрэгжүүлж байна.“Цөлжилттэй тэмцэхэд залуусын оролцоо” үндэсний форум нь залуу малчид, шинжлэх ухааны салбарын төлөөлөл, байгаль орчны манлайлагчдыг нэгтгэн, газрын доройтлыг бууруулах, бэлчээр хамгааллын зохистой шийдэл, арга туршлагаа солилцох, харилцан суралцах боломжийг бүрдүүлэв. Форумын үеэр Монголын уламжлалт нүүдлийн мал аж ахуйн суурь болсон бэлчээрийн доройтолд тулгарч буй сорилтуудыг хөндөн хэлэлцсэн нь онцлог байлаа.Форумын нээлтэд оролцсон Дундговь аймгийн Засаг дарга Ч.Мөнхчулуун газар нутгийн цөлжилт, газрын доройтлын сөрөг нөлөөг онцлон тэмдэглэж, говийн бүсийн онцлогт тохирсон шийдэл, хамтын ажиллагааны ач холбогдлыг дурдав. Харин COP17 бага хурлын бэлтгэл ажлын албаны дарга, Тусгай үүрэгт элчин сайд Н. Чимгүүндарь ирэх жил болох том арга хэмжээнд монгол залуусын оролцоог нэн чухал болохыг онцлон тэмдэглэв. Форумд НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Яап ван Хиерден, холбогдох яамд, олон улсын байгууллагууд, эрдэм шинжилгээний байгууллага, орон нутгийн 120 орчим төлөөлөгч оролцсон юм.Яап ван Хиерден хэлсэн үгэндээ, “Нүүдэлчин монголчууд газар нутаг, бэлчээр усаа хамгаалах олон зууны арвин их туршлага, мэдлэгийг тээгчид юм. Ирэх жил болох COP17 бага хурал нь энэхүү мэдлэг туршлагадаа түшиглэн газраа нөхөн сэргээх, байгалиа хамгаалах арга ухаанаа дэлхий дахинд танилцуулах таатай боломжийг Монгол Улсад нээж өгч байна” гэж тэмдэглэв. Мөн форумд оролцогч малчин залуусаа төлөөлж, Дундговь аймгийн Дэрэн сумын залуу малчин Г. Сангидорж уламжлалт мал аж ахуйн шинжлэх ухаан, дэвшилтэт ололтыг нэвтрүүлж, чанарыг дээшлүүлэхийн зэрэгцээ бэлчээр сэргээж, эх дэлхийгээ хайрлахад үе тэнгийнхнээ уриалан дуудлаа. Форумын хоёр өдрийн турш оролцогчид сэлгэн бэлчээрлэх, газрын менежмент, мал аж ахуйг тогтвортой хөгжүүлэх сайн туршлага, хөрсний чанарыг сайжруулах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох шинэлэг санаачилгуудыг хэлэлцэв. Мөн форумын хүрээнд зохион байгуулсан “Идейтон” тэмцээнд шалгарсан залуус газрын доройтлыг бууруулах шинэлэг, өргөжүүлэн хэрэгжүүлэх боломжтой шийдлүүдээ танилцуулсан нь онцлох үйл явдал боллоо. Форумын төгсгөлд оролцогч залуус “Бидний амлалт” тунхагыг боловсруулан баталж, COP17 Бэлтгэл ажлын албанд уламжилснаар ногоон, тогтвортой ирээдүйн төлөөх залуусын дуу хоолойг нэгтгэлээ. Түүнчлэн Цөлжилт, гантай тэмцэх олон улсын өдрийг тохиолдуулан Мандалговь хотын цэцэрлэгт хүрээлэнд мод тарьж, газрын доройтлыг бууруулах, говийн бүсийг ногооруулж, хамтын амлалтаа илэрхийлэв. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах:Д. Соёлмаа
НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газрын Мэдээлэл, харилцааны ажилтан
Цахим шуудан: Soyolmaa.dolgor@un.org
Утас: 976 - 9411120

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2025 оны зургаадугаар сарын 12

Төрийн цахим үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах, олон нийтийн цахим ур чадварыг нэмэгдүүлэх НҮБ-ын хамтарсан төслийн хаалт боллоо

DEMOSC хамтарсан хөтөлбөрийг 2024 оны 6-р сараас 2025 оны 6-р сарын хооронд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам (ЦХИХХЯ) болон НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр (НҮБХХ) тэргүүлэн, НҮБ-ын Хүүхдийн сан (НҮБХС)-тай хамтран хэрэгжүүлэв. Хөтөлбөрийн хүрээнд төрийн цахим үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, хүн амын бүлгүүдийн цахим боловсролын суурь мэдлэг, ур чадварыг хөгжүүлэх замаар цахим хуваагдлыг арилгах чиглэлд анхаарч ажиллалаа. Хөтөлбөрийн хаалтын Удирдах хорооны хурлыг НҮБ-ын Монгол дахь Суурин зохицуулагч Яап ван Хиердэн, Цахим, хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам хамтран даргалан явуулав. Хуралд үндэсний болон орон нутгийн төрийн байгууллага, хөгжлийн түншүүд, иргэний нийгмийн төлөөлөл оролцож, хэрэгжилтийн үр дүнг хэлэлцэж, тогтвортой байдал, цар хүрээг тэлэх боломж бололцоог судаллаа.Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны Сайдын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Ц.Баатархүү арга хэмжээг нээж хэлсэн үгэндээ “Цахим шилжилтийг анхнаас нь хүртээмжтэйгээр хэрэгжүүлэх нь чухал. DEMOSC хөтөлбөрийн хүрээнд нийслэлийн гэр хорооллоос авхуулаад алслагдсан сумдын иргэдийг чадавхжуулж, тэдний цахим мэдлэг, ур чадварыг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ шаардлагатай үйлчилгээнд хамрагдах бодит боломжоор хангаж, сайн жишгийг тогтоож чадсан” хэмээн онцлов. НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Яап ван Хиердэн “Энэхүү хамтарсан хөтөлбөр нь цахим хүртээмж зөвхөн чадамжийн асуудал биш, нийгэм, эдийн засгийн хувьд асар чухал хэрэгцээ, шаардлага гэдгийг дахин харууллаа. Бид нягт хамтын ажиллагааны үр дүнд бүх нийтийг хамарсан, хүртээмжтэй цахим хөгжлийг дэмжих сайн загварыг бий болгож чадлаа” гэв. “DEMOSC-ын ирээдүй: Цахим үндэстэнг хамтдаа бүтээе” сэдвийн хүрээнд зохион байгуулсан төслийн хаалтын үйл ажиллагааны үеэр хэрэгжилтийн үр дүн, ололт амжилт болон гол сургамжуудыг танилцууллаа. Төслийн хүрээнд ХурДан Явуулын Нэгж болон Цахим сургалтын төвүүдээр дамжуулан 5,000 гаруй иргэнд E-Mongolia платформын үйлчилгээний хүртээмж, үр ашгийг хүргэж, 3,200 гаруй иргэн, төрийн албан хаагчийн цахим ур чадварыг дээшлүүлжээ. Түүнчлэн, орон нутгийн засаг захиргааны дэмжлэгтэйгээр Дархан-Уул аймагт ХурДан явуулын нэгж болон Цахим сургалтын төвийг туршилтын байдлаар хэрэгжүүлсэн нь орон нутгийн оролцоог хангахын зэрэгцээ бусад аймгуудад хэрэгжүүлж болохуйц сайн жишгийг тогтоосон юм. Мөн, хамтарсан хөтөлбөрийн хүрээнд иргэдийн цахим ур чадварыг дээшлүүлэх сургалтын модуль боловсруулж, гар утасны үйлчилгээний стандарт үйл ажиллагааны журам, хяналтын системийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлснээр институтын чадавхыг бэхжүүлэхэд бодит хувь нэмэр оруулсан.НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгч Матилда Димовска “Хүртээмжтэй цахим шилжилт нь нийгмийн эрх тэгш байдлыг хангах хүчтэй хөшүүрэг болж чадна. Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд олон нийтийн оролцоо, жендэрийн мэдрэмжтэй арга барилд түшиглэн хүн бүрд хүртээмжтэй цахим шилжилтийн үндэс суурийг амжилттай тавьж чадлаа” хэмээн онцоллоо.Хөтөлбөрийн хүрээнд орон нутгийн сургуулиудыг цахим ур чадвар, дижитал бичиг үсгийн төв болгон хөгжүүлсэн. Мөн сурагч, эцэг эхчүүдэд төрийн цахим үйлчилгээг аюулгүй, үр дүнтэй ашиглахад дэмжлэг үзүүлэх 70 гаруй сургагч багшийг бэлтгэн, Олон нийтийн цахим мэдээллийн ажилтнуудын сүлжээ (ОНЦМАС)-г байгуулсан. Үүний үр дүнд 10,000 гаруй иргэний дижитал бичиг үсгийн суурь мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлснээс гадна хяналтын системийг ашиглан сургуулиудын интернэт холболтын найдвартай байдлыг сайжруулжээ.НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн Суурин төлөөлөгч Эваристе Коуасси-Комлан “Монгол Улсын цахим хөгжил дэвшлийн ирээдүй бол хүүхэд, залуучууд. Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд бид сургуульд түшиглэсэн цахим ур чадварын санаачилгуудыг хэрэгжүүлж, орон нутгийн иргэдийн тэсвэр, чадавхыг нэмэгдүүлэн, хүүхэд бүрийг эрүүл, аюулгүй цахим орчинд өсөж, торних боломжийг бий болгож байна” гэв.Оролцогч талууд цаашдаа хөтөлбөрийн үр дүн, цар хүрээг улам тэлж, сайн туршлагуудыг орон даяар түгээн дэлгэрүүлэхийн төлөө нөөц бололцоог дайчлан, хамтын ажиллагааг бэхжүүлж, Монгол Улсын “Цахим үндэстэн” болох зорилтот хөтөлбөрийг тууштай дэмжин ажиллахаа илэрхийлэв. ТХЗ-ын Хамтарсан сангийн тухай ТХЗ-ын Хамтарсан сан нь Улс орнууд дахь НҮБ-ын Удирдлагын багуудад ТХЗ-уудын хэрэгжилтийг хурдасгах, улмаар 2030 оны Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн хамтын санаачилга гаргах, нэгдмэл арга хандлагыг баримталж, стратегийн хөрөнгө оруулалтыг чиглүүлэх онцгой боломж олгодог. ТХЗ-ын Хамтарсан Сан нь Тогтвортой Хөгжлийн Зорилгууд (ТХЗ)-ад хүрэх ахиц дэвшлийг хурдасгаж, 2030 оны Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхдээ хэнийг ч орхигдуулахгүй байх амлалтаа биелүүлэхэд улс орнуудад тусалдаг. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн тухай НҮБХХ нь ядуурал, тэгш бус байдал болон уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй шударга бус байдлыг эцэслэх зорилго бүхий Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын тэргүүлэх агентлаг юм. Дэлхийн 170 орны түншлэгчид болон мэргэжилтнүүдийн өргөн цар хүрээт хамтын ажиллагааны дүнд эх дэлхий, хүн бүрийн төлөө хөгжлийн урт хугацааны, цогц шийдлийг бий болгоход улс үндэстнүүдийг дэмжин ажилладаг. Дэлгэрэнгүйг undp.org/mongolia эсвэл @UNDPMongolia хаягаар авна уу. НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн тухайНҮБ-ын Хүүхдийн сан нь дэлхийн нэн хүнд хэцүү газруудад аж төрж буй дэлхийн хамгийн эмзэг бүлгийн хүүхдүүдэд хүрч туслах зорилгоор үйл ажиллагаа явуулж байна. Дэлхийн 190 гаруй улс орон, нутаг дэвсгэрт аж төрж буй хүүхэд бүрийн төлөө, шаардлагатай газар бүрд хүрч ажиллан, хүн бүрд илүү сайн сайхан ертөнцийг бий болгохоор ажиллаж байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

View all