Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага

Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд нь дэлхий дахинаа ядуурлыг устгаж, эх дэлхий, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах, энэ дэлхийн өнцөг булан бүрт буй хүн бүр энх тайван, хөгжил цэцэглэлтэд хүрэх боломжийг олгоход дуудсан уриалга юм. Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь дараах Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд:

Баталгаат ундны ус, ариун цэврийн байгууламжаар хангах

Эдийн засгийн өсөлт, баталгаат ажлын байрыг бий болгох

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөг бууруулах

Дэлгэрэнгүй

Өгүүлэл

2023 оны есдүгээр сарын 07

Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Үндэсний чуулган амжилттай зохион байгуулагдлаа

Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол дахь НҮБ хамтран 220 гаруй хөгжлийн олон талын түнш байгууллагуудын төлөөлөл хуран цугласан Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Үндэсний чуулганыг 9 сарын 7-ны өдөр зохион байгууллаа. Энэхүү чуулганаар Монгол Улс 9 дүгээр сарын 18-19-нд АНУ-ын Нью-Йорк хотноо зохион байгуулагдах “Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Дээд түвшний уулзалт”-д танилцуулах Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийг хурдасгах тэргүүлэх чиглэл, Үндэсний үүрэг амлалтын талаар хэлэлцэж, нэгдсэн ойлголтод хүрлээ. Чуулганы үндсэн илтгэгч, ЭЗХЯ-ны Нэгдсэн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Л. Балчинлувсан Монгол улсын Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг эрчимжүүлэх хурдасгуур, Үндэсний үүрэг амлалтын төслийг танилцууллаа. Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхэд бүхий л талын оролцоо чухал. Тэр тусмаа, улс орны эдийн засгийн хөгжлийг тэргүүлэгч хувийн хэвшлийн үүрэг оролцоо чухал. Энэхүү чуулганаар тогтвортой хөгжлийн төлөө манлайлж буй үндэсний зарим томоохон компаниуд тогтвортой хөгжлийн зорилгын төлөө оруулсан хувь нэмэр, хэрэгжүүлсэн сайн туршлагаасаа хуваалцлаа. Чуулганы хэвлэл мэдээллийн хамтрагчаар ажилласан Монцамэ агентлагийн мэдээнээс дэлгэрэнгүй мэдээллийг хүлээн авна уу. Чуулганы товч тойм (видео) Хүн амын хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл хүнсний үйлдвэрлэлд тэргүүлэгч АПУ Дэйри компаний танилцуулга Тогтвортой хөгжилд манлайлагч ХААН банкны танилцуулга Нийгмийн сайн сайхны төлөө хөрөнгө оруулагчт, тогтвортой хөгжилд тэргүүлэгч Голомт банкны танилцуулга Жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжигч Инвескор ББСБ-ын танилцуулга Хуванцаргүй дэлхий санаачилгыг амжилттай хэрэгжүүлж буй MCS Coca-Cola компаний танилцуулга Тогтвортой хөгжлийн төлөө хувь хүн, хамт олон, албан байгууллагыг ҮЙЛДЛЭЭРЭЭ нэгдэж, сайн туршлагаасаа хуваалцахыг уриалж байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 4

Өгүүлэл

2023 оны зургаадугаар сарын 21

Монгол Улсын худалдаа давамгайлсан хөгжлийн хоцрогдлыг багасгаж, экспортын төрөлжилтийг нэмэгдүүлэх нь

Далайд гарцгүй орны хувьд Монгол Улс худалдаа болон экспортын асар олон сорилттой тулгардаг. Тус улсын экспорт ашигт малтмалаас ихээхэн хамааралтай байдаг бөгөөд голчлон түүхий эдээс бүрдэж байна. Гэлээ ч бид нэмүү өртөг шингээх боловсруулалтын нөөц боломжоо ашиглан дижиталчлалын дэвшилд тулгуурлаж худалдаа болон экспортын чадавх боломжоо нэмэгдүүлснээр эдийн засгийн төрөлжилтийг эрчимжүүлж, эрдэс баялгийн салбараас хараат байдлаа багасгах асар их боломжийг олж харж байна. Монгол Улсын эдийн засаг өнгөрсөн жилүүдэд тохиосон КОВИД-19 цар тахлын улмаас хэдэн жил дараалан хумигдаж, Орос-Украйны хямралын нөлөөлөлд ихээхэн өртсөн хэдий ч 2022 оноос эргэн сэргэх шинжтэй болж эхэллээ. 2022 оны худалдааны эргэлт 2021 оныхтой харьцуулахад 32 хувиар өсөж, Монголын Улсын эдийн засгийг 2022 онд 4.8 хувийн өсөлттэй гарахад нөлөөлжээ. Гэвч энэхүү сэргэлт нь ашигт малтмалын салбар гэсэн ганцхан салбар, БНХАУ гэсэн ганцхан түнштэй хийсэн худалдаанаас хамаарч байгаа юм. Монгол Улсын экспортын бараа бүтээгдэхүүний 90 гаруй хувь нь ашигт малтмал бөгөөд нийт экспортын 80 гаруй хувийг Хятад Улс руу гаргадаг. Энэ нь Монгол Улсын худалдааны бүтэц, суурь муутай явж ирснийг харуулж байгаа бөгөөд эдийн засгийг гадаад цочролд эмзэг болгож байна. Түүнчлэн, Монгол Улс далайд гарцгүй газар зүйн сул талынхаа улмаас бараа бүтээгдэхүүнээ хилээр гаргахад тээвэр, худалдааны логистикийн өндөр зардал гаргах, хугацаа алдах зэрэг хохирол хүлээдэг. Худалдааны олон талт сорилтод өртдөг Монгол Улсын хувьд худалдааны асар их чадавх боломжтой хэдий ч дэлхийн зах зээл дээр гүйцэтгэл муутай байна. НҮБ-аас Дижитал болон тогтвортой худалдааг хөнгөвчлөх талаар дэлхийн хэмжээнд явуулсан судалгаанаас үзэхэд Монгол Улсын үзүүлэлт Ази, Номхон далайн бүсийн болон дэлхийн дунджаас хол доогуур байна. Монгол Улсын худалдаа дэлхийн худалдааны интеграцид хамгийн бага хэмжээгээр нэгдсэн орны нэг. Хэдийгээр Монгол Улс ДХБ-ын гишүүн орон боловч, бүс нутгийн худалдааны хоёрхон гэрээ хэлэлцээрт нэгдсэн буюу Япон Улстай Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулж, Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт (АНДХХ) нэгджээ. Монгол Улсын худалдаа, логистикийн сүлжээнд холбогдсон байдал ихэд хязгаарлагдмал байна. Дэлхийн Банкнаас хамгийн сүүлд нийтэлсэн Логистикийн гүйцэтгэлийн индексээр Монгол Улс дэлхийд 97-д эрэмбэлэгджээ. НҮБ-ын Худалдаа Хөгжлийн Бага хурал (НҮБХХБХ)-ын Бүтээмжийн чадавхын индекс буюу улс орны бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үйлдвэрлэж, түүнийгээ өсөж, хөгжих боломжоор хангах чадавхын хувьд Монгол Улс дэлхийд 94-т эрэмбэлэгдсэн байна. Олон улсын худалдаа нь Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийн гол тулгуур байж ирсэн юм. Монгол Улсын худалдаа болон ДНБ-ий харьцаа үргэлж 100 хувиас дээш байж иржээ. Дотоодын зах зээлийг тэлэх нь улсын эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх нэг арга боловч, энэ нь өргөн уудам газар нутагт тархан суурьшсан харьцангуй цөөн хүн амтай Монголын хувьд төдийлөн хялбар сонголт биш юм. Дотоодын зах зээл нь хязгаарлагдмал бөгөөд дэлхийн зах зээлд нийлүүлэх асар их байгалийн баялагтай Монгол Улсын хувьд худалдаанд тулгуурласан эдийн засгийн өсөлтийг гол гарц гэж үзэх нь ойлгомжтой. Худалдаанд суурилсан эдийн засгийн хөгжлийг эрчимжүүлэхийн тулд Монгол Улс худалдааны чадавхаа дөрвөн хэмжээст үзүүлэлтээр нэмэгдүүлэх нэгдмэл арга барилыг ашиглах хэрэгтэй. Уг дөрвөн хэмжээс нь: Худалдааны өртгийг бууруулах горим, журмуудыг хэвшүүлэхийг дэмжих; Монгол Улсын дэлхийн зах зээлд нэвтрэхийг нь хурдасгаж, улмаар гуравдагч хөршийн бодлогыг нь дэмжих интеграцид нэгдэх; Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнийхээ урсгалыг хялбаршуулахын төлөө дэлхийн биет болон дижитал сүлжээнүүдэд холбогдох; Монгол Улсад экспортын зах зээлээ хөгжүүлж, хөрөнгө оруулалт татаж, үйлдвэрлэлээ төрөлжүүлэх зэрэг юм. Эдгээр аргуудыг нэгдмэл байдлаар ашигласнаар Монгол Улс сорилтуудаа даван туулж, ашиглагдахгүй байгаа чадавх боломжоо үр нөлөөтэй ашиглаж чадна. Монгол Улсын худалдааны чадавхыг дээрх дөрвөн чиглэлээр бэхжүүлэхийн тулд салбар дамнасан таван идэвхжүүлэгч хүчин зүйлс болох бодлого/засаглал, хүний болон санхүүгийн нөөц, дэд бүтэц, дижиталчлал болон хамтын ажиллагааг өндөр түвшинд гаргаж, чадавхын сайжруулж, үр өгөөжтэй худалдааны экосистемийг бий болгох хэрэгтэй. Тодруулбал: Тодорхой бодлого нь худалдааны экосистемийг бий болгох суурийг тавьдаг бол засаглал нь түүнийг тогтвортой байдлаар хангаж өгдөг. Хүний болон санхүүгийн нөөц нь худалдааны экосистемийг ашиглалтад оруулж, байнгын ажиллагаатай байлгах хөдөлгүүр болдог. Зөөлөн болон хатуу дэд бүтэц нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний урсгалыг тасалдуулахгүй байх гол тулгуур болдог. Дижиталчлал нь бидний бизнес хийх арга замыг хэвшүүлж, шинэ дижитал үйлчилгээ болон бизнесийг тэтгэн дэмждэг. Хамтын ажиллагаа нь Монгол Улсын худалдааны экосистемийн хилийн чанад дахь худалдааны түншүүдтэй үүсгэсэн холбоог бэхжүүлж, зах зээлийг тэлдэг. Монгол Улсад 2023-2027 онд хэрэгжүүлэх НҮБ-ын Тогтвортой Хөгжлийн Хамтын Ажиллагааны Хүрээ (НҮБТХХАХ) стратегид тодорхойлсон хөгжлийн гурван тэргүүлэх зорилгын нэг болох ногоон, хүртээмжтэй, тогтвортой өсөлтийг дэмжихэд олон улсын худалдааг хөгжүүлэх нэн чухал гэж НҮБ нь үзэж байна. Монгол Улсын Засгийн Газар болон НҮБ-ын хоорондын хамтын ажиллагааг нэгдсэн байдлаар удирдан чиглүүлэх энэхүү стратегийн баримт бичиг нь Монгол Улсын дунд хугацааны хөгжлийн бодлого болох Шинэ сэргэлтийн бодлого болон Алсын Хараа-2050 урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тусгасан үндэсний тогтвортой хөгжлийн тэргүүлэх зорилгуудтай нягт уялдсан байдаг. Худалдааг хөгжүүлэх нь Шинэ сэргэлтийн бодлогын Боомтын сэргэлт болон Аж үйлдвэржилтийн сэргэлт гэсэн хоёр багц асуудлыг шийдвэрлэх, мөн Алсын Хараа-2050 бодлогын дөрөвдүгээр зорилго буюу эдийн засгийн тогтвортой өсөлттэй улс болох зорилгыг биелүүлэх чухал хэрэгсэл юм. Монгол Улс дахь НҮБ нь Монгол Улсын Засгийн Газрын худалдааны хөгжлийн хоцрогдлыг багасгаж, худалдааны экосистемээ тогтвортой хөгжилд нийцүүлэн бэхжүүлэх, өөрөөр хэлбэл экспортын зах зээл болон бүтээгдэхүүнийг төрөлжүүлэхийн сацуу худалдааны үр ашгаа тасралтгүй сайжруулах хүчин зүтгэлд дэмжлэг үзүүлэхийг зорьж байна. 2023 оны байдлаар Монгол Улс дахь НҮБ-ын системийн байгууллагууд энэ чиглэлээр нэлээдгүй дэмжлэг үзүүлж ирлээ. Монгол Улсын цахим худалдааны ерөнхий орчныг сайжруулах зорилготой Цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээний тайлангийн танилцууллаа. Мөн Монгол Улсын уул уурхайд төвлөрсөн эдийн засгаас оюуны уурхайд тулгуурласан эдийн засаг руу шилжих шилжилтийг хурдасгах зорилго бүхий ICT Expo 2023: Mindgolia буюу Мэдээлэл, Харилцаа Холбооны Технологийн Экспо 2023 үзэсгэлэнг энэ зургадугаар сард зохион байгууллахад дэмжлэг үзүүлэв. Мөн энэ хүрээнд Цахим худалдаа, арилжааг хөгжүүлэх чиглэлээр олон улсын Глобал цахим яриа хэлэлцээг хоёр дахь жилдээ зохион байгууллаа. Өнөөг хүртэл бүрэн дүүрэн ашиглаж чадахгүй байгаа экспортыг хөгжүүлэх асар нөөц боломжийг нээхэд туслах зорилгоор Дэлхийн экспортыг дэмжих чуулга уулзалт (ДЭДЧУ) 2023-ыг зургадугаар сарын сүүлийн долоо хоногт Улаанбаатар зохион байгуулна. Энэ бүх арга хэмжээг Монгол Улсын Засгийн Газрын манлайллаар НҮБ-ын ХХБХ болон Олон Улсын Худалдааны Төв (ОУХТ) зэрэг худалдааны чиглэлээр мэргэшсэн НҮБ-ын төрөлжсөн агентлагуудтай хамтран, хэрэгжүүлж байна. Монгол Улс дахь НҮБ нь системийн хүрээн дэх төрөлжсөн агентлагууд, бусад хөгжлийн түнш олон улсын байгууллагууд зэрэг холбогдох бүх оролцогч талуудтай нягт хамтран ажиллах замаар Монгол Улсын худалдааны хөгжлийн замналд хүчирхэг түнш нь байх болно.

Дэлгэрэнгүй

1 of 4

Өгүүлэл

2023 оны дөрөвдүгээр сарын 18

Монгол дахь Хүмүүнлэгийн баг зудад нэрвэгдсэн малчдад тусламж үзүүллээ

НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра Монгол Улсын Шадар сайд С. Амарсайханы хамт хаваржилт хүндэрсэн, малын зүй бус хорогдол ихтэй Өгийнуур, Төвшрүүлэх сумдад ажиллаж, малчдын амьдрал ахуй, хаваржилтын нөхцөл байдалтай танилцлаа. Өнгөрсөн зун тус аймгийн ихэнх сумдаар зуншлага муу, мал сүрэг тараг тэвээрэг муу авсан, мөн бэлчээрийн гарц муу байсны улмаас малчид хангалттай хадлан тэжээл бэлтгэж чадаагүй. Улмаар, өвөлжилт, хаваржилт хүндэрч малын зүй бус хорогдол ихтэй байна. Өвөлжилт хүндэрсэн 21 аймгийн 240 сумд болзошгүй эрсдэл, хямралаас урьдчилан сэргийлэхээр НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн удирдлага дор Монгол дахь олон улсын байгууллагуудаас бүрдсэн Хүмүүнлэгийн баг малчдад нэн шаардлагатай тусламж дэмжлэг үзүүлж ажилласан юм. Улсын Онцгой комиссын нөөцөөс малын тэжээлийг хямдралтай олгосноос гадна хүмүүнлэгийн байгууллагууд бэлэн мөнгөн болон эд материалын дэмжлэг олгосон цагийн хүндрэлийг хохирол багатай даван туулахад дэмжлэг болсныг орон нутгийн удирдлага дурьдаж байв. Урьдчилан сэргийлэх, эрт сэрэмжлүүлэгт тулгуурлан эрт арга хэмжээ авсны үр дүнд 2 сая хүртэл малын хорогдох тооцоолол байсан бол одоогоор 1 сая орчим мал хорогдсон байгаа нь эрт хариу арга хэмжээ авсан нь тодорхой хэмжээгээр үр дүнгээ өгсөн гэж үзэж байна. Малчид хэдий өөрсдийн нөөц бололцоогоор хадлан тэжээл бэлтгэх зэргээр хичээсэн ч цагийн хатууд байгалийн бэрхшээлийг даван туулахад хүч мөхөсдөж буйгаа ярьж байлаа. Тухайлбал, Өгийнуур сумын Дойт багийн малчин Х. Төмөрбаатарынх 200 толгой малынхаа 50 гаруйг нь алдаад байна. Мөн 1000 гаруй толгой малтай байсан малчин Мягмарын нийт малынхаа 70 гаруй хувийг зудын улмаас алджээ. "Зудын улмаас малчид амьжиргааныхаа эх үүсвэр болсон малаа ихээр хорогдуулсныг хараад сэтгэл өвдөж байна" гэж Тапан Мишра хэлэв. Цаашид аливаа гамшиг бэрхшээлийг даван туулах, сөрөн зогсохын тулд малчдын аливаа цочролд бэлэн байдлыг нэмэгдүүлэх, гамшгаас урьдчилан сэргийлэхэд анхаарах нь чухал болохыг тэрбээр онцлов. Малын арьс шир, түүхий эд үнэгүйдэж, эдийн засгийн эргэлтэд оруулж чадахгүйгээс малчдын амьжиргаа улам доройтож байна. Малын ашиг шим муугаас малчид малын тоог өсгөж, улмаар бэлчээр ихээхэн доройтож байна. Уламжлалт мал аж ахуй, нүүдлийн соёлыг хадгалахын зэрэгцээ уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, бэлчээрийг сэргээх, малаас авах ашиг шимийг нэмэгдүүлэхийн чанарыг сайжруулах, түүхий эд боловсруулах, ногоон тэжээл тариалах зэргээр малчдын амьжиргааг дэмжихэд шинэ арга барил, инновац технологийн давуу талыг аль болох ашиглахад бодлогын дэмжлэг, бүх талын хамтын ажиллагаа чухал гэж үзэж буйгаа Тапан Мишра орон нутгийн удирдлагатай уулзаж ярилцахдаа онцоллоо.

Дэлгэрэнгүй

1 of 4

Өгүүлэл

2023 оны тавдугаар сарын 15

Монголын энхийг сахиулагчид Суданы дайнаас дүрвэж эх орондоо буцаж буй Өмнөд Суданы дүрвэгсдийг хамгаалахад голлох үүрэг гүйцэтгэж байна

Юнити – Суданы нийслэл Хартум хотод үүссэн зэвсэгт мөргөлдөөний улмаас тус улсад орогнож байсан Өмнөд Судан улсын дүрвэгсэд эргэж эх нутагтаа буцаж ирж байна. Тэд 2013 оноос эхэлсэн иргэний дайн, зөрчил мөргөлдөөний улмаас орон гэрээ орхин хил залгаа хойд Судан руу зугтан гарсан дүрвэгсэд юм. Ийнхүү дайны дажинаас болж хоёр дахь удаагаа дүрвэж буй эдгээр хүмүүст хүмүүнлэгийн тусламж нэн хэрэгтэй байна. НҮБ-ын Өмнөд Судан дахь төлөөлөгчийн газрын энхийг сахиулагчид, тус улсын цэрэг арми, цагдаагийн төлөөллөөс бүрдсэн баг Өмнөд Судан болон Суданы хил орчмын Панакуачид нөхцөл байдал ямар байгааг тогтоохоор 2023 оны 5 дугаар сарын 5-ны өдөр хүрэлцэн ирсэн. Үнэлгээний баг газар дээр Өмнөд Суданы хил орчмын цагдаагийн газар болон хүмүүнлэгийн ажилтнуудтай холбогдон, Монгол Улсын энхийг сахиулагчидтай ойр хамтран ажилласан. Өмнөд Суданы Засгийн газрын агентлаг “Тусламж, үйлчилгээний хороо” (RRC)-ноос 5 дугаар сарын 4-ний өдрийн байдлаар нутаг буцан ирсэн 1,198 хүнийг бүртгээд байгаагаа мэдэгдсэн. “Суданаас нутаг буцан ирж байгаа хүмүүсийн аюулгүй байдлыг хангахад бид чадах бүхнээ хийж байна. Рубкона мужийн албаны хүмүүстэй хамтран бид эдгээр хүмүүст түр байрлах газар олгосон ч, тэд хүнс, усаар дутагдсаар байна. Иймд тэдэнд тусламж илүү хэрэгтэй байна” гэж “Тусламж, үйлчилгээний хороо” (RRC)-ны албаны хүн Дэвид Лунг Туорек хэлж байна. Юнити улсад сүүлийн 3 жил дараалан үер ус болж олон тосгон суурин өртсөн. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй энэ гамшигт өртсөн газруудын хүмүүс ойролцоох Рот Риак сууринд шилжин суурьшсан бөгөөд өнөөдөр энэ суурин нутаг буцан ирж байгаа олон хүмүүсийг бас хүлээн авч байна. Өмнөд Судан дахь НҮБ-ын төлөөлөгчийн газар тус суурины орон нутгийн удирдлага, олон нийтийн байгууллагын ахлагчидтай уулзах үеэр тус сууринд нутаг буцан ирж байгаа хүний тоо 292-д хүрээд байгаа гэсэн мэдээг авсан. НҮБ-ын Өмнөд Судан дахь төлөөлөгчийн газрын эргүүл хяналтын баг дүрвэгсдийн суурингийн орчмоор биечлэн явж танилцан, эдгээр хүмүүст түр байрлах орон байр, хүнс, ундны цэвэр ус нэн тэргүүнд хэрэгтэй байгааг онцолж байна. Энэ суурины оршин суугчид хэдийгээр тэдэнд төдийлөн хангалттай биш байгаа ч шинээр ирж байгаа хүмүүст чадах чинээгээр тусалж гараа сунгаж байна. “Энэ хүмүүс тэмцэл өрнөөд байгаа Хартум хотын өнцөг булан бүрээс ирсэн. Бидний ихэнхи олон жилийн өмнө өмнөд Суданы дайнаас дайжин гарсан хүмүүс байна. Бид энд Рот Риакт 5 дугаар сарын 27-ны өдөр ирсэн. Бид аюулгүй газар байгаадаа их баяртай байгаа ч бидэнд тусламж их хэрэгтэй байна. Энд хүнс, ундны цэвэр ус байхгүй. Энэ суурины хүмүүс бидэнд багахан мөнгө өгч тусалсан. Бид түүгээр нэг загас худалдан авч, бүгд (нутаг буцаж ирсэн 292 хүн) хувааж идсэн” гэж Няньян Гатдет хэлж байна. "Хэрэв бид тусламж авч чадах бол бид ажил хийж, бие биендээ тусалж чадна. Хэрэв ходоод чинь хоосон бол та юу ч хийж чадахгүй биз дээ. Бид хүнс, уух устай болчихвол өөрсдийн гэр бүлээ аваад л явчихна” гээд “наад захын зүйл тухайлбал оромж барьчих гялгар цаас ч алга, хүнс, ус байхгүй. Бидэнд хүмүүнлэгийн тусламж хэрэгтэй байна. Хэрэв бид гялгар цаастай болчихвол түр байрлах оромжтой болж чадна” гэж Ниял Яат гэх өөр нэг хүн нэмж хэлэв. Олон улсын шилжилт хөдөлгөөний байгууллага (ОУШХБ) Суданаас ирж байгаа хүмүүсийг хүлээн авч, бүртгэн, Панакуачаас Рот Риак хүрэх унааг зохицуулж, энэхүү хүнд нөхцөлд байгаа хүмүүст үзүүлэх хүмүүнлэгийн тусламж дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх асуудлаар талуудтай холбогдон ажиллаж байна. ОУШХБ-ын Бентью дэх салбарын тэргүүн Мириам Муталу "Нутаг буцан ирж байгаа хүмүүсийн олонхи нь сүүлийн жилүүдэд дараалан тохиосон үер усны улмаас тэдний орон гэр хэвийн байгаа гэдэгт итгэлгүй байгаа” гээд “гэхдээ Рот Риакт ирсэн олон хүн өөрсдийн гэр бүлийн хүмүүсээ хайж, ойролцоох суурин тосгод төдийгүй шилжин ирсэн хүмүүст зориулан байгуулсан түр байрлах газарт өөрсдийн төрөл садны хүмүүсээ олж байна” гэдгийг тэр нэмж хэлж байна. “Эх нутагтаа эргэн ирж буй эдгээр иргэдийг хамгаалахаар бид бүхий л арга хэмжээг авч байна. Гэвч үүнээс илүү их зүйл хийх шаардлагатай байна” гэж Монгол Улсын энхийг сахиулагчдын эргүүл хяналтын багийн ахлагч ахмад Ганбилэгийн Мөнхбаяр хэлэв. "Засгийн газар, НҮБ-ын Судан дахь төлөөлөгчийн газар энэ газрын тайван байдлыг хангахад чухал үүрэгтэй оролцож байгаа ч, энд ирж байгаа хүмүүст хүмүүнлэгийн тусламж нэн чухал хэрэгтэй байна. Яг одоо энд эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд явганаар алхан ирж байна. Ирэх 7 хоног, саруудад ч өөр олон хүн хилээр орж энд ирнэ. Бид боломжит бүх байдлаар тэдэнд дэмжлэг үзүүлэн ажиллана”. НҮБ-ын Судан дахь төлөөлөгчийн газраас нөхцөл байдал ямар байгаа талаар өгч байгаа дээрх мэдээ мэдээлэл холбогдох талууд болон хүмүүнлэгийн байгууллагуудтай хамтран, нутаг буцаж байгаа хүмүүс болон тэднийг хүлээн авч байгаа нутгийн иргэдийн аль алины нэн тэргүүний хэрэгцээнд нийцсэн олон талт хариу арга хэмжээ авах, дэмжлэг тусламжийг хүргэхэд чухал байх болно. Өмнөд Суданд үүрэг гүйцэтгэж буй Монгол улсын энхийг сахиулагчдын зургийг цомгийг энэ линкээс хүлээн авна уу? Питер Бэйтман бичсэн энэхүү нийтлэлийг анх https://unmiss.unmissions.org/ сайт дээр нийтэлснийг Монгол хэлнээ хөрвүүлэв.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2023 оны нэгдүгээр сарын 12

Блог: Малчдын нийгмийн хамгаалал, гамшгийн эсрэг хариу арга хэмжээг сайжруулах нь

2020 оны 2-р сарын 20-ны өдөр. Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сум. Гадаах агаарын хэм -30°C орчим хүйтэн байсан санагдана. Цас нэлээд хунгарласан уулын энгэрт өвөлжиж буй малчны хотод жавар тачигнаж байлаа. Их цас орсон учраас манай машин цасанд суугаад, цааш явах боломжгүй болсон тул бид уулын энгэр дэх өвөлжөө рүү явган алхаж хүрсэн юм. Монгол дахь НҮБ-ын Суурин Зохицуулагчаар томилогдож ирснээсээ хойш анх удаа Монгол орны хүйтэн, ширүүн өвлийг биеэр мэдэрсэн маань энэ байлаа. Тогтвортой хөгжлийн зорилгын Хамтарсан сангаас санхүүжүүлсэн НҮБ-ын анхны Хамтарсан хөтөлбөрийг НҮБ-ын Хүүхдийн Сан, НҮБ-ын Хүн амын сан, Олон Улсын Хөдөлмөрийн байгууллага болон Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллагаас бүрдсэн НҮБ-ын хамтарсан баг Монгол Улсын баруун зах хязгаарт орших Завхан аймагт эхлүүлэх томилолтоор явсан юм. Өргөн уудам газар нутагтай, хүн ам сийрэг суурьшсан, далайд гарцгүй Монгол улс нь уур амьсгалын өөрчлөлтөөс улбаатай янз бүрийн байгалийн гамшиг болон цочролд өртөх нь элбэг. Биднийг томилолтоор ажиллах үед Монгол орны баруун аймгуудад зуд нүүрлэсэн байв. Зуд гэдэг нь зундаа гантай байсны улмаас бэлчээр хомсдож, малын өвс тэжээл бэлтгэж чадаагүй тохиолдолд өвөл их хэмжээний цас орж, бэлчээр цасаар хучигдсаж, улмаар мал өлдөж, өлсөж, осгож олноороо үрэгдэх цаг агаартай холбоотой байгалийн онц үзэгдэл юм. Бид зудын үнэлгээнээс гадна тухайн үед дэлхий дахинаа ихээхэн гамшиг учруулж байсан КОВИД-19 цар тахалд Монгол улс бэлэн эсэх үнэлгээг ч мөн хийсэн билээ. Монголын хүн амын гуравны нэгийг бүрдүүлдэг малчдын байгалийн гамшиг болон бусад төрлийн гамшиг цочролд эмзэг өртөмхий байдлыг нийгмийн хамгааллын цогц үйлчилгээгээр дамжуулан бууруулах зорилго бүхий “Малчдын нийгмийн хамгааллыг өргөжүүлж, цочролд бэлэн байдлыг нэмэгдүүлэх нь” гэх НҮБ-ын агентлагуудын Хамтарсан Хөтөлбөрийг эхлүүлэхэд хамгийн тохиромжтой үе байлаа. Бэлчээр, усаа даган эргэх дөрвөн улиралд нүүдэллэж амьдардаг хагас нүүдлийн амьдралын хэв маяг нь эдүгээ малчид өрхийн нэлээдгүй хэсгийг гамшигт өртөмхий, амьдралын нөхцөл тааруу, ядуу амьдрах нэг шалтгаан нь болж байна. Төвөөс алс зайдуу амьдрах тэд нийгмийн суурь үйлчилгээг хүртэхэд ч олон сорилттой тулгардаг. Малчдын нийгмийн даатгалын хамралтыг нэмэгдүүлэх нь Нийгмийн хамгаалал бол байгалийн гамшигт үзэгдлээс үүдсэн аливаа цочролын сөрөг нөлөөллийг бууруулах нэг арга зам юм. Манай Хамтарсан хөтөлбөр малчдыг нийгмийг даатгалд хамруулах нь тэдний нийгмийн хамгааллыг нэмэгдүүлэх үр нөлөөтэй арга гэдгийг тодорхойлсон. НҮБ-ын судалгаанаас харахад малчдын 20 хүрэхгүй хувь нь нийгмийн даатгалд хамрагдсан бөгөөд дөнгөж 40 хувь нь эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдсан байв. Малчдыг нийгмийн даатгалд хамрагдахаас цааргалах явдлыг арилгах хүчин зүтгэлийнхээ хүрээнд бид богино хугацаанд илүү үр дүнд хүрэх боломжтой арга барилыг нэгэнт тогтсон институтийн бүтэц суурь болон боломжит нөөцөд түшиглэн хэрэгжүүлэхийн зэрэгцээ шинэлэг бөгөөд уламжлалт бус арга барилуудыг ч давхар эрэлхийлсэн юм. Тухайлбал, малчдын хоршоо нөхөрлөлийн гишүүдийн дунд нийгмийн даатгалын хураамж төлөхөд уян хатан, бүтээлч, шинэлэг арга замуудыг санаачилж, даатгалд хамрагдах сонирхлыг нь өдөөж байв. Бид Насан туршийн боловсролын үндэсний төв (НТБҮТ), малчдын хоршоо нөхөрлөлүүд болон бэлчээр ашиглагчдын бүлгүүд зэрэг уламжлалт бус түншүүдээс гадна үйлдвэрчний эвлэл, ажил олгогч байгууллагууд болон нийгмийн даатгалын хэлтсүүдтэй хамтран малдчын дунд нийгмийн даатгалд хамрагдахын үр өгөөжийг сурталчлан танилцуулсан юм. Нийгмийн даатгалын үр өгөөжийг хүртсэн малчид ч мөн сайн ухуулагчид болж байлаа. 2021 онд Хөдөлмөрийн тухай хууль шинэчлэн батлагдсанаар НҮБ-ын Хамтарсан хөтөлбөр эвлэлдэн нэгдэх болон хамтын хэлэлцээ хийх зэрэг хөдөлмөрийн эрхийн үндсэн зарчмуудыг илүү их дэмжиж эхэлсэн билээ. Тус хөтөлбөрийн зүгээс ОУХБ-ын санаачлагаар үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллагуудад туслах малчдаар гишүүнчлэлээ өргөжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлсэн нь улмаар үндэсний хэмжээний кампанит ажил болж өргөжсөн байна. Цочролд хариу арга хэмжээ авах байдлыг сайжруулах нь Монгол улсын нийгмийн хамгааллын тогтолцоонд илэрсэн дутагдалтай талуудын нэг нь цочролд хариу арга хэмжээ авах бэлэн байдлыг хангах асуудал байдал юм. Цочрол тохиолдох үед түүнд хамгийн ихээр өртсөн, хамгийн эмзэг бүлгийн хүмүүст нэн яаралтай тусламж үзүүлдэг байх хэрэгтэй. Цочролд хамгийн түрүүнд, хамгийн ихээр өртөж, хамгийн их дэмжлэг авах шаардлагатай бүлгүүдийн нэг бол хүүхдүүд юм. Цаг агаарын үзэгдлийн улмаас гэмтэж бэртэх, түүнчлэн амь эрсдэх аюул төдийгүй сургууль завсардаж, амьжиргаа доройтсон улмаас шимт хоол хүнсээр гачигдах, өлсгөлөнд нэрвэгдэх зэргээр аливаа цочрол гамшгийн хүүхдэд үзүүлэх сөрөг нөлөө нь үлэмж их байдаг. Зудын болон гамшгийн үнэлгээ хийж буй манай баг Завхан аймгийн өвөлжилт нэлээд хүндэрсэн сум болох Тосонцэнгэл сумын малчин Мөнхжаргалын гэр бүлд зочилсон юм. Тэд 1-15 насны дөрвөн хүүхдийн хамт алс бөглүү ууланд өвөлжиж байв. Тэднийх ноолуур, цагаан идээ гарах үед л жаахан орлого олдог. Малчдын цочролд бэлэн байж, даван туулах чадварыг бэхжүүлэх НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн арга барил нь Засгийн газраас шинэлэг санаачилга болгон хэрэгжүүлж буй гамшгийн үеийн хүүхэд хамгааллын хөтөлбөрүүдийн нэг болох Хүүхдийн мөнгө хөтөлбөрийн хүрээнд олгодог тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэж байв. Банкны үйлчилгээ, хүний нөөц, хяналт мониторингийн систем нь хэдийнэ бүрэлдэн тогтсон Монгол Улсын нийгмийн халамжийн одоогийн тогтолцоонд түшиглэн ажилласнаар хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжийг гамшиг цочрол, онцгой байдлын үед үндэсний хэмжээний бэлэн байдлыг хангах болон хариу арга хэмжээг эрт төлөвлөх арга хэрэгсэл болгон түр хугацаанд, шуурхай өргөжүүлсэн юм. Тухайлбал, биднийг халуун дотноор зочилсон Мөнхжаргалынх хүүхдийн мөнгөө хүүхдүүддээ өвлийн гутал хувцас, амин дэм болон эм авахад зарцуулсан байв. Зудын улмаас эрсдэлд ороод байсан хөдөөгийн олон хүүхэд энэхүү санхүүгийн дэмжлэгийн үр шимийг хүртсэн юм. Малчид хүүхдийн мөнгөн тэтгэмж нэмэгдсэн нь хүүхдээ аливаа эрсдэлээс сэргийлж, нэн шаардлагатай хэрэгцээнд нь зарцуулахад нь цагаа олсон дэмжлэг болсоныг сайшааж байлаа. Эмзэг байдлыг бууруулах эдгээр арга хэмжээний шууд үр өгөөжийг үнэлж, Монгол Улсын Засгийн Газар 2022 оны арванхоёрдугаар сард тус хөтөлбөрийг өргөжүүлж, 18 нас хүрээгүй хүүхэд бүрийг хамруулахаар шийдвэрлэсэн. КОВИД-19 цар тахлын удаан хугацааны хөл хорионы улмаас олон өрхийн амьжиргаа доройтсон бөгөөд энэ үед Хүүхдийн мөнгөн тэтгэмж олон өрхийн амьжиргаагаа залгуулах гол эх үүсвэр болж байв. Энэхүү мөнгөн тэтгэмж нь одоогийн тогтолцоог ашиглан үндэсний болон орон нутгийн нийгмийн халамжийн тогтолцоонд нэмэлт ачаалал үүсгэхгүйгээр саадгүй хэрэгжсэн байна. Мөнгөн тэтгэмжид ямар нэгэн банкны хураамж ногдоогүй бөгөөд өрхийн зээл эсвэл хүүгийн төлбөрт зарцуулагдаагүй учраас тус хөтөлбөрийг одоогийн тогтолцоогоор хэрэгжүүлэх нь үр шим хүртэгчдэд шууд хүрч, хэрэгцээг нь хангах хамгийн бага захиргааны өртөгтэй шийдэл болсон юм. Ийм учраас, энэхүү хөтөлбөр нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас өсөн нэмэгдэж буй цаг агаарын онц ноцтой үзэгдэл зэргээс хүүхдийн сайн сайхан байдлыг хамгаалах арга хэмжээг эртнээс, цаг алдалгүй авч хэрэгжүүлэх туйлын амжилттай шийдэл болсон билээ. Цочролд хариу үзүүлэх нийгмийн хамгааллын арга хэмжээний цаашдын үр өгөөж Миний бие 2022 оны 4-р сард Завхан аймагт дахин зочлохдоо төслийн хаалтын арга хэмжээний үер зарим төслийн бодит үр дүнгийн заримыг нь нүдээр үзээд туйлын их баярласан билээ. Тус төсөл нь эцсийн дүндээ малчдыг урт хугацаанд хараат бус байдлаа бэхжүүлэх тогтвортой арга замаар цочрол болон эмзэг байдалд илүү тэсвэртэй болгохыг зорьсон юм. Энэ хүрээнд, ХХААБ-аас Даван туулах чадварын индексийн хэмжилт, шинжилгээний (RIMA) хэрэгслээр малчдын гамшгийг даван туулах чадавхыг сайжруулах дэмжлэг үзүүлжээ. Түүнчлэн, НҮБ-ын Хүн амын сангаас малчдын хувиараа бизнес эрхлэх ур чадварыг дэмжиж, гарааны бизнес эхлүүлэхэд нь тусалсан юм. Завхан аймгийн Их-Уул сумын малчин Отгондэмбэрэл 2022 оны наймдугаар сард НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргыг Монгол Улсад айлчлах үеэр ажил үйлсээсээ танилцуулсан юм. Тэрээр НҮБ-ын Хамтарсан хөтөлбөрийн дэмжлэгээр мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зориулсан арьс, шир боловсруулах жижиг төсөл эхлүүлсэн байна. Ингэснээр нэмэлт орлоготой болж, гэр бүлээрээ эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалд хамрагдаж чаджээ. Төслөөр хэрэгжүүлсэн ажлуудыг эргэн харвал, 14 гарааны бизнес хэдийнээ хөл дээрээ босож, малчдын амьжиргааг сайжруулахад хувь нэмэр оруулж эхэлжээ. Эдгээр гарааны бизнесүүд нь манай төслийн хувиараа бизнес эрхлэх ур чадварыг сайжруулах санхүүгийн болон маркетингийн сургалт зэрэг бизнес бойжуулах үйлчилгээний үр шимийг хүртсэн юм. Бид малчдын бизнесийн ур чадварыг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэхийн зэрэгцээ амьдралын ур чадварын сургалтад хамруулах замаар бие махбодын болон нийгмийн эрүүл мэндийг нь дэмжих шаардлагатай байсан юм. Ийнхүү, хүмүүстэй харилцан ойлголцох ур чадвар, согтууруулах, мансууруулах бодисын буруу хэрэглээнээс татгалзах, стрессээ удирдах, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд ба эрхийн талаарх мэдлэг ойлголтоо дээшлүүлэх, жендэрт суурилсан хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх зэрэг зөөлөн ур чадварыг хөгжүүлэх сургалт явуулсан нь бидний бүрэн цогц арга барилын амин чухал хэсэг байсан билээ. Монгол Улс дахь НҮБ-аас хэрэгжүүлсэн эдгээр практик арга барилын үр дүнд үндэсний хэмжээнд малчдын нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын хамралт таван хувиар нэмэгдсэн гэж Нийгмийн даатгалын ерөнхий газраас мэдээлжээ. Харин хөтөлбөрийн зорилтот аймаг буюу Завхан аймгийн таван суманд малчдын нийгмийн даатгалд хамрагдах нь 10 хувиар өсөв. Ийнхүү, ТХЗ-ын Хамтарсан сангийн санхүүжилтээр Монгол дахь НҮБ-ын дөрвөн агентлаг үйл ажиллагаагаа өөр хоорондоо уялдуулж, орхигдох эрсдэлтэй, эмзэг бүлгүүдийн нэг болох малчдын гамшгийг даван туулах чадварыг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөгжлийн хөтөлбөрийг илүү сайн хэрэгжүүлэхийн төлөө хүчээ нэгтгэж, санхүүжилтыг татан төвлөрүүлж чадсан юм. Хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн төлөө агентлаг тус бүр өөрийн онцлог бүхий, хамгийн сайн нөөц бололцоогоо ашиглаж ажиллалаа. Энэ нь НҮБ-ын тогтолцоо нэгдмэл бөгөөд хамтын хичээл чармайлтаар түнш орнууддаа эерэг суурь өөрчлөлтийг авчрах болно гэсэн амлалтаа хэрэгжүүлж чадна гэдгийг баталсан юм.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2022 оны арван хоёрдугаар сарын 22

2022 оны тойм: Монгол дахь НҮБ-ын онцлох 10 үйл явдал

2023-2027 онд хэрэгжүүлэх Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ баримт бичигт гарын үсэг зурав. Монгол Улсын Засгийн Газар болон Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага ирэх таван жилийн хугацаанд НҮБ болон Монгол Улсын хөгжлийн хамтын ажиллагааг стратегийн чиглэлээр хангах үндсэн баримт бичигт гарын үсэг зурлаа. 2023-2027 онд Монгол Улсад хэрэгжүүлэх НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ (ТХХАХ) нь Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн “Алсын Хараа 2050” бодлогод тусгагдсан үндэсний хөгжлийн тэргүүлэх чиглэл болон НҮБ-ын хөгжлийн тогтолцооны шинэчлэлтэй нягт уялдсан юм. Энэхүү баримт бичигт гарын үсэг зурснаар Монгол Улсын Засгийн Газар болон НҮБ нь Монгол Улсыг хүртээмжтэй, гамшигт тэсвэртэй, тогтвортой хөгжил бүхий эрүүл, аюулгүй орчин, хууль дээдлэх ёс, хүний эрхийн харилцан шүтэлцээг хангасан улс болон хөгжихөд хувь нэмэр оруулан, хамтран ажиллахаа батламжлав. НҮБ-ын өндөр дээд түвшний айлчлалууд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутерреш Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийв. Түүний энэхүү айлчлал нь Монгол Улсыг НҮБ-ын үнэ цэнтэй түнш, “энх тайвны бэлгэ тэмдэг” бөгөөд НҮБ-ын үйл ажиллагаанд асар чухал хувь нэмэр оруулагч гэдгийг онцолсон үйл явдал боллоо. Мөн НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын Энхийн ажиллагаа хариуцсан орлогч Жан Пьер Лакруа энэ оны 6-р сард Монголд айлчилж, Монгол Улсын Батлан хамгаалах яамнаас зохион байгуулсан Олон улсын энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүдийн бага хуралд оролцсон юм. Түүнчлэн, ЮНЕСКО-гийн Ерөнхий захирал Одри Азулейгийн Монгол Улсад хийсэн айлчлал НҮБ болон Монгол Улсын боловсрол, шинжлэх ухаан болон соёлын салбарын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд түлхэц боллоо. ТХЗ-уудыг үндэсний хөгжлийн тэргүүлэх зорилго болгох нь НҮБ нь Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг тус хөгжлийн хөгжлийн тэргүүлэх зорилт болгон хэрэгжүүлэхэд ихээхэн анхаарал тавьж ажиллалаа. Төр, хувийн хэвшлийн болон иргэний нийгмийн төлөөлөл болох 150 гаруй түнш байгууллагууд Нийслэлийн төв талбайд нэг дор цуглаж, ТХЗ-уудад чиглэсэн үйл ажиллагаагаа олон нийтэд танилцуулсан юм. SDG Open Day өдөрлөг нь Монгол улс нь ТХЗ-ыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр өнөөг хүртэл хийж бүтээсэн ололт амжилтыг танилцуулахын зэрэгцээ 2030 хүртэл хийх хамтын ажиллагааг хөхиүлэн дэмжсэн үйл явдал байв. ТХЗ-уудын хэрэгжилтийг хурдасгахын тулд ТХЗ-ыг нутагшуулж, тэдгээрийн үндэсний хэмжээний зорилтууд болон шалгуур үзүүлэлтүүдийг бий болгохыг ихээхэн чухалчилдаг. Тухайлбал, Дархан-Уул, Орхон, Дундговь зэрэг аймгууд энэхүү ТХЗ-уудыг бүс нутгийнхаа хөгжлийн төлөвлөгөөнд нутагшуулан тусгах ажлыг эхлүүлж, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх зэргээр манлайлан оролцож байна. "Хувьсаж буй боловсрол" дээд хэмжээний чуулга уулзалтад Монгол Улс амжилттай оролцлоо Монгол Улсын боловсролын салбарт анх удаа Боловсрол, шинжлэх ухааны яамнаас зохион байгуулсан тус салбарын оролцогч талуудын үндэсний хэмжээний хэлэлцүүлгээр боловсролын салбарын шинэчлэл хувьслын талаар өргөн хүрээнд хэлэлцлээ. НҮБ-ын Суурин Зохицуулагчийн манлайлал дор НҮБ-ын Хүүхдийн Сан болон ЮНЕСКО-гоос дэмжлэгтэйгээр Монгол Улс 2022 оны 9-р сард НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгийн үеэр зохион байгуулагдсан “Хувьсаж буй боловсрол” дээд хэмжээний чуулга уулзалт дээр боловсролын салбар дахь цахим шилжилтийн дутагдалтай талуудыг арилгахад чиглэсэн өвөрмөц санаачилгаа амжилттай танилцуулсан юм. Глобал цахим шилжилтийн яриа хэлэлцээ Монгол дахь НҮБ Монгол Улсын Цахим Хөгжил, Харилцаа Холбооны Яамтай (ЦХХХЯ) хамтран 5 тивийн 30 гаруй улсын 400 гаруй оролцогчдыг хамруулсан 'Глобал дижитал хэлэлцүүлэг' цахим арга хэмжээг дэлхийд анх удаа зохион байгууллаа. Уг арга хэмжээний үеэр нийтдээ 800 орчим оролцогчид үндсэн болон салбар хэлэлцүүлэгт оролцсон. Уг арга хэмжээ нь Монгол болон бусад оролцогч орнуудын хувьд ТХЗ-уудын хэрэгжилтийг хурдасгахын тулд улс орныхоо түвшинд дижитал шилжилтийг хэрэгжүүлж буй туршлага, тулгарч буй сорилт бэрхшээлүүд болон оновчтой шийдлүүдийг харилцан солилцох талбар болсон юм. КОВИД-19-ийн олон эх сурвалжит тандалтын тогтолцоог бий болголоо Монгол дахь НҮБ Монгол Улсын КОВИД-19 цар тахлын хариу арга хэмжээ болон урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг бэхжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлсээр байна. ДЭМБ-ын Монгол улсын хэмжээнд нийт 700 гаруй улсын эрүүл мэндийн байгууллагууд болон 28 хувийн өмчит эмнэлгийн эрүүл мэндийн үйлчилгээний өдөр тутмын нэгдсэн мэдээлэл, датад үндэслэн яаралтай нөхцөлд эмнэлгийн орны зохицуулалт хийх, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний нөөц бололцоог тодорхойлох зэрэг чухал шийдвэрүүдийг гаргах үйл явцад ашиглаж байна. Олон улсын энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүдийн бага хурал Монгол Улс “Энхийг сахиулах ажиллагаанд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх нь” сэдэвт Олон улсын бага хурлыг 2022 оны 6-р сард Улаанбаатар хотноо зохион байгууллаа. Нийт 30 гаруй улсын энхийг сахиулагч эмэгтэйчүүд оролцсон уг бага хурал нь дэлхийн энхийг сахиулах ажиллагаан дахь жендэрийн ялгаатай байдлыг бууруулахад энхийг сахиулах ажиллагаанд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд анхаарал хандуулав. Монгол Улсын хувьд НҮБ-ын Энхийг сахиулах ажиллагааны уриалгыг дагаж, 2027 он гэхэд энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож буй эмэгтэйчүүдийнхээ хувь хэмжээг 15 хувиар нэмэгдүүлэх амлалт өгсөн байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг хамтын ажиллагаа ба залуучуудын оролцоо Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам зэрэг тэргүүлэх түншүүдийн хамт Монгол дахь НҮБ уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулж, гараг дэлхийгээ аврах арга хэмжээнд залуучуудын оролцоо, манлайллыг дэмжихэд чиглэсэн далайцтай олон арга хэмжээг авч хэрэгжүүллээ. Монгол дахь НҮБ-ын Нийгэмлэгийн Байгаль орчны манлайллын хөтөлбөрийн дэмжлэгтэй залуучуудын төлөөлөл Уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлаарх дэлхийн удирдагчдын дээд хэмжээний 27-р бага хурал (COP27) дээр Монголын залуучуудын дуу хоолойг тодотгон хүргэсэн юм. Энэ оны 8-р сард Эрдэнэт хотод зохион байгуулагдсан “Үндэсний тодорхойлсон хувь нэмэр: Уур амьсгалын өөрчлөлт ба хотууд” форум зэрэг хурал зэрэг нь бид салбар дундын зохицуулалтыг бэхжүүлж, ногоон санхүүжилт, технологи, инновац болон шийдлүүдийг хэрхэн дэмжиж ажилласны жишээ юм. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах чиглэлээр үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлэв Хүний суурь эрх болох жендэрийн эрх тэгш байдал нь Монгол дахь НҮБ-ын тэргүүлэх зорилго байсаар ирсэн билээ. Орон даяар шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн манлайллыг дэмжихийн тулд НҮБ-ын Хөгжлийн Хөтөлбөрийн манлайллаар Монгол дахь НҮБ нь нэн шаардлагатай чадавх бэхжүүлэх үйл ажиллагааны үр шимийг орон нутагтаа болон нийт нийгэмдээ жинтэй нөлөөлөл үзүүлэх боломжтой манлайлагч эмэгтэйчүүд болон улс төрчид, залуу сонгогчид, улс төрийн намын гишүүд, сэтгүүлчид, хэвлэл мэдээллийн ажилтнууд зэрэг 27,000 гаруй хүн шууд хүртсэн байна. Үүний зэрэгцээ, НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагууд бүхий оролцогч талуудыг уриалан, Монгол Улсад жендэрт суурилсан хүчирхийлэлтэй тэмцэх аяныг хамтран хэрэгжүүлсээр, эл гэмт хэргийг таслан зогсоохын төлөө хүн нэг бүр хүчтэй дуу хоолойгоо өргөхийг уриалсан юм. Үүний дүнд, 260 гаруй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагын 34,000 гаруй хүн энэ жилийн аянд нэгдэж, жендэрийн хэвшмэл ойлголтыг таслан зогсооход чиглэсэн янз бүрийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж, олон нийтийн цахим сүлжээ, уламжлалт хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, интернэт сүлжээ болон бусад сувгаар 1.3 сая гаруй хүнд шууд хүрч ажиллалаа. НҮБ-ын агентлагуудын хүч хавсарсан хамтарсан хөтөлбөрүүд амжилттай хэрэгжиж дууслаа Бидний онцлох амжилтуудын нэг болох НҮБ-ын тогтолцооноос Монгол Улсад үзүүлж буй хөгжлийн дэмжлэгийг өөр хоорондоо уялдсан, нэгдмэл байдлаар хэрэгжүүлсэн томоохон хөтөлбөрүүдийг онцолж байна. Үүний нэг нь Монгол Улсад ТХЗ-уудыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгө нөөцийг дайчлах, уялдуулах, хөшүүрэг болох Үндэсний санхүүжилтийн нэгдсэн тогтолцоог нэвтрүүлэх хөтөлбөр юм. Монгол Улсын ТХЗ-ыг хариуцсан гол институц болох Тогтвортой хөгжлийн үндэсний хороо 8-р сарын 12-ны өдөр хуралдаж, Үндэсний санхүүжилтийн нэгдсэн стратегийн төслийг бүрэн дэмжсэн бөгөөд Сангийн яаманд батлуулахаар хүргүүлээд байна. 2020-2022 онд ОУХБ тэргүүлэн, НҮБ-ын Хүн амын сан, НҮБ-ын Хүүхдийн сан болон Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага ХААБ зэрэг НҮБ-ын тус дөрвөн агентлаг хамтран Цочролд тэсвэртэй нийгмийн хамгааллын 2 жилийн хугацаатай хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн юм. Үүний үр дүнд, Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын мэдээлснээр үндэсний хэмжээнд малчдын нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын хамрагдалтыг 5 хувиар нэмэгдүүлсэн байна. Гэхдээ, НҮБ-ын тус хамтарсан хөтөлбөрийн зорилтот газар болох Завхан аймгийн 5 суманд малчдын нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын хамрагдалт 10 хувиар нэмэгдсэн байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Өгүүлэл

2022 оны арван хоёрдугаар сарын 06

Е. Кана: Та нийгмийн сайн сайхны төлөө сайн дурын ажилд гар бие оролцоорой.

Сайн байна уу. Намайг Кана Эндо гэдэг. Би Япон Улсын иргэн бөгөөд Монгол дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газарт 2022 оны 09 дүгээр сараас 2023 оны 2 дугаар сар хүртэл мэдээлэл харилцаа, олон нийттэй харилцах олон улсын сайн дурын ажилтнаар ажиллаж байна. Олон улсын сайн дурын ажилтны өдрийг тохиолдуулан Монгол дахь НҮБ-д сайн дурын ажил хийж буй өөрийн туршлага, сэтгэгдлээсээ хуваалцаж байна. Надаас гадна 3 сайн дурын ажилтан НҮБ-д ажиллаж байгаагийн хоёр нь гадаад, нэг нь Монгол. Би багадаа шинэ зүйл сурах эрмэлзэлтэй ч дотогшоо, нээлттэй бус хүүхэд байсан. Гэвч би англи хэл болон олон улс орны соёлын талаар суралцах хүсэлтэй байсан. Хэзээ нэгэн цагт гадаад улс оронд суралцана гэж мөрөөдөж байлаа. Миний энэ мөрөөдөл 2019 онд биеллээ олж, АНУ-ын Ореган мужийн Лэйн Коммунити коллежид суралцах болсноор миний амьдралд цоо шинэ хуудас нээгдсэн юм. Харамсалтай нь КОВИД-19 цар тахал олон хүний амьдралд нөлөөлсний адил миний хувьд АНУ-д суралцах боломж хязгаарлагдсан. КОВИД-19 цар тахлаас болж АНУ-д Ази гаралтай иргэдийг арьс, үндсээр ялгарлан гадуурхах хандлага илт нэмэгдэх болсон нь миний хувьд ирээдүйн төлөвлөгөөг эргэн харахад хүргэж би Япон улсдаа эргэж ирсэн. Ингээд, би Мэйжи Гкауин Их сургуульд шилжин суралцаж байгаа бөгөөд одоо олон улсын харилцааны төгсөх курсын оюутан. Амьдралын туршлага, боломжууд миний ертөнцийг үзэх үзэл, амьдралыг үнэ цэнийг харахад нөлөө үзүүлсэн гэж би боддог. Бидний амьдарч буй дэлхий ертөнцөд тулгарч буй аливаа асуудалд анхаарал хангдуулж өөрийн чадах чинээгээр хувь нэмрээ оруулахыг эрмэлзэж эхэлсэн. Тиймээс ч өөрийн зүгээс хувь нэмрээ оруулж болох сайхан боломжийг олгож буй НҮБ-ын Сайн дурын хөтөлбөрт хамрагдахаар зориглон шийдсэн. Өмнө дурьдсанчлан би одоо ч гэсэн шинэ, танил бус орчинд чимээгүй, нээлттэй байхдаа сул. Гэхдээ үнэхээр нийгмийн сайн сайхан үйл хэрэгт хувь нэмрээ оруулахыг хүсэхэд таны чимээгүй, сул байх нь тийм ч чухал биш. Өөрийгөө хөгжүүлэх цорын ганц хүн нь би өөрөө. Тийм болохоор би байнга өөртэйгээ ажиллаж, өөрийгөө хөгжүүлэхийн тулд ямагт шинэ боломжийг эрэлхийлж байна. Би одоо Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газрын хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах ажилд дэмжлэг үзүүлж байна. Миний гол үүрэг дижитал орчинд хөгжлийн асуудлыг хөндсөн контент хийж бэлтгэхээс гадна НҮБ-аас Монгол улсад хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааг олон нийтэд танилцуулах зэрэг ажилд гар бие оролцож байна. НҮБ-аас олон улсын түвшинд дэвшүүлж буй асуудлуудыг Монгол улсын хувьд хэрхэн нөлөөлж болох талаар мэдээллийг нутагшуулж хүргэх нь миний хувьд хамгийн том сорилт болж байна. Гэхдээ энэ ажлыг хийх явцдаа би маш их суралцаж байна. Дэлхийн хамгийн том байгууллага болох НҮБ-д ажиллаж буй энэ завшаан дэлхий нийтэд тохиож буй аливаа асуудлыг шинэ өнцгөөс харах боломж өгч байна. Сайн сайхан ирээдүйг бүтээх, өөрчлөлт шинэчлэлийг авчрах асар хүч залуучуудад байна гэдгийг би илүү ихээр ухаарч байна. Монгол дахь НҮБ-ын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцогч залуучуудтай танилцсандаа маш их баяртай байгаа. НҮБ-ын Залуучуудын зөвлөлдөх хороо, НҮБ-ын Нийгэмлэгийн Залуу төлөөлөгч хөтөлбөр, МУИС-ийн дэргэдэн Загвар НҮБ хурал зэрэг хөтөлбөрүүдэд оролцож байна, монгол залуус нийгмийнхээ сайн сайхны төлөө үе тэнгийнхний манлайлан оролцож буйг хараад бахархаж байна. НҮБ-ын сайн дурын ажилтнаар ажиллах нь миний хувь маш үр өгөөжтэй хэрэг юм. Монгол, Япон Улсын хооронд таван цагийн зайтай нислэгтэй боловч үнэнийг хэлэхэд НҮБ-д ажиллахаас өмнө би хэзээ ч Монгол Улсад ажиллаж амьдарна гэж огтхон ч төсөөлж байгаагүй. Эцэст нь, та ч гэсэн бусдын сайн сайхны төлөө хувь нэмрээ оруулахад хэзээ ч оройтохгүй гэж хэлмээр байна. Хамгийн хүнд сорилт, шийдвэр заримдаа танд хэзээ ч байгаагүй шинэ боломжийг нээж өгдгийг бүү мартаарай. Өөртөө итгэлтэй байж, шинэ зүйлд өөрийгөө сориорой. Таны амьдралыг харах өнцөг өөрчлөгдөх болно. НҮБ-ын сайн дурын хөтөлбөрөөр дамжуулж өөрийн хүсэл тэмүүллийг олж, ур чадвар, авъяасаа хөгжлүүлэх боломж танд ч бас нээлттэй. Та хүсвэл өөрийгөө сориод үзээрэй.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

View all

Хэвлэлийн мэдээ

2023 оны есдүгээр сарын 06

ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН ТӨЛӨӨХ ҮНДЭСНИЙ ЧУУЛГАН

Улаанбаатар хот -- НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн ивээл дор улс орны тэргүүд 4 жил тутам цуглан Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийн төлөөх хүчин чармайлтаа нэгтгэн хэлэлцэж, цаашдын хэрэгжилтийг хурдасгах, хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх зорилготой “Тогтвортой хөгжлийн асуудлаарх Дээд хэмжээний уулзалт” энэ 9 дүгээр сарын 18-19-ны өдрүүдэд Нью-Йорк хотноо зохион байгуулагдах гэж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас тус Дээд хэмжээний уулзалтад танилцуулах Тогтвортой хөгжлийн зорилгын үндэсний үүрэг амлалт, хурдасгуур буюу тэргүүлэх чиглэлийг өнгөрөгч 7-8 дугаар сард Үндэсний сайн дурын хоёрдугаар илтгэлийн дүгнэлт, зөвлөмж болон хөгжлийн бодлогын баримт бичигт тусгагдсан зорилго, зорилтуудтай уялдуулан тодорхойлоод байна. Үүнд: Боловсролын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, зах зээлийн эрэлтэд нийцсэн ажиллах хүчин бэлтгэх Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, тэгш, хүртээмжтэй байдлыг нэмэгдүүлэх Инновац, шинжлэх ухаан, технологид суурилсан дижитал шилжилтийг бүрэн хийх Сэргээгдэх эрчим хүчийг хөгжүүлэх суурь нөхцөлийг бүрдүүлэх замаар эрчим хүчний тогтвортой, найдвартай байдлыг хангах Уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөг бууруулах, дасан зохицох: Байгаль орчны тогтвортой байдлыг хангах, аюул, гамшигт тэсвэртэй байдлыг бэхжүүлэх Хүнсний хангамж, аюулгүй байдлыг хангах Нэмүү өртөг шингэсэн, тогтвортой үйлдвэрлэлийг хөгжүүлж, эдийн засгийг төрөлжүүлэх (хөдөө аж ахуй, боловсруулах үйлдвэрлэл, аялал жуулчлал, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл, тээвэр) Зохистой хөдөлмөр эрхлэлт, хүртээмжтэй ажлын байрыг нэмэгдүүлэх замаар ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах Жендерийн эрх тэгш байдлыг хангах Үр дүнтэй засаглал, бодлогын уялдаа холбоог сайжруулах Бүс, орон нутгийн хөгжлийг дэмжих Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийг хурдасгахад чиглэсэн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх Түүнчлэн, тус үүрэг амлалт, тэргүүлэх чиглэлд олон талын оролцоог хангах зорилгоор төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгэм, эрдэм шинжилгээний байгууллагууд, орон нутаг болон залуучуудын төлөөлөлтэй 6 удаагийн зөвлөлдөх уулзалтыг зохион байгуулж, тэдгээрийн дуу хоолой, санал зөвлөмжийг тусгасан. Тогтвортой хөгжлийн төлөөх Үндэсний үүрэг амлалтын төслийг танилцуулах, санал солилцох, цаашдын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх зорилго бүхий Тогтвортой хөгжлийн төлөөх ҮНДЭСНИЙ ЧУУЛГАН-ыг 9 дүгээр сарын 7-ны өдөр зохион байгуулна. Чуулганд Монгол Улсын хөгжлийн бодлого боловсруулагч, шийдвэр гаргагчид болон бусад оролцогч талуудын төлөөлөл оролцоно. Мөн түүнчлэн Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн төлөөх хичээл зүтгэлд хувь нэмрээ оруулж, үйл ажиллагааныхаа үндсэн чиглэл болгохыг эрмэлзэж буй үндэсний олон компаниуд энэхүү чуулганыг дэмжин оролцож, өөрсдийн тогтвортой хөгжлийн төлөөх санаачилга, сайн туршлагуудаа танилцуулна. Энэ үеэр НҮБ-аас дэлхийн улс орнуудад хандан Тогтвортой хөгжлийн зорилгын төлөө эвлэлдэн нэгдэж, бодит үр дүнд хүрэх үйл ажиллагаа, санаачилга, хөдөлгөөн өрнүүлэхийг уриалсан "ҮЙЛДЛЭЭРЭЭ НЭГДЬЕ" кампанит аяныг зохион байгуулж байна. Холбоо барих: Монгол Улсын Эдийн засаг, хөгжлийн яам НҮБ-ын Суурин Зохицуулагчийн Газар Б.Баянзул, Хэвлэлийн төлөөлөгч Имэйл: bayanzulb01@gmail.com Утас: 88011161 Д.Соёлмаа, Мэдээлэл, харилцааны ажилтан Имэйл: soyolmaa.dolgor@un.org Утас: 94111220

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2023 оны зургаадугаар сарын 13

Монгол Улс эдийн засгаа төрөлжүүлэхийн тулд цахим худалдааг хөгжүүлэхэд анхаарч байна

Монгол Улс газар зүйн сорилтуудаа даван туулж, зэс, нүүрс, төмрийн хүдэр болон алт олборлолтоос ихээхэн хамааралтай эдийн засгаа төрөлжүүлэхийн тулд цахим арилжааг чухалчилж байна. Далайд гарцгүй бөгөөд уулархаг газар нутагтай тус улс нь дэлхийн хамгийн сийрэг хүн амын суурьшилтай улсуудын нэг юм. Монголын алслагдмал бөгөөд уулархаг газар нутаг нь уламжлалт худалдаа, эдийн засгийн үйл ажиллагаа явуулахад хүндрэл учруулдаг. “Дижитал шийдлүүд нь эдийн засгийн төрөлжилтийн бүхий л талбарт, тэр дундаа худалдаанд нэн шинэ гарцыг нээж өгч байна” гэж Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра хэлсэн юм. Тэрээр мөн, “Монгол Улс цахим худалдаанд нээлттэй байх замаар худалдааны чадавх боломжоо бүрэн ашиглах нь туйлын чухал” гэсэн байна. НҮБ-ын ХХБХ Монгол Улсын Цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээг хийхэд Засгийн газартай нягт хамтран ажиллалаа. Зургадугаар сарын 08-ны өдөр олон нийтэд танилцуулсан энэхүү үнэлгээ, тайлан нь Зүүн Азийн орнуудын цахим арилжааны хүчирхэг экосистемийн суурийг тавихад гаргасан ахицыг танилцуулж, үлдсэн сорилтуудыг даван туулах үйл ажиллагааны замын зураглалыг санал болгож байна. Улаанбаатар хотноо тус үнэлгээний тайланг танилцуулах үеэр НҮБ-ын ХХБХ-ын Технологи, логистикийн газрын захирал Шамика Н. Сириманне “Үр нөлөөтэй хэрэгжүүлсэн тохиолдолд энэхүү үнэлгээ нь Монгол Улсад бараанд суурилсан эдийн засгаа шинэ түвшинд гаргаж, дижитал шилжилтээ хурдасгахад нь туслах бодлогын зөвлөмжүүдийг өгч байна” гэж хэлсэн юм. Цахим худалдааны дэд бүтэц, холболт, технологийн дэвшлийг ашиглах байдал Монгол Улс цахим арилжааны ирээдүйн зорилгуудад нь том түлхэц үзүүлэх талбаруудад ахиц гаргаад байна. Тус улс нь ялангуяа хот, суурин газруудад мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн (МХХТ) дэд бүтцээ бэхжүүлж, интернэт холболтыг нэмэгдүүлжээ. Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын өгөгдлөөс үзэхэд Монгол Улсад 100 хүнд ногдох гар утас хэрэглэгчдийн тоо 2017 онд 80 байсан бол 2021 онд 116 болж өссөн байна. Түүнчлэн гар утас хэрэглэгчдийн 70 гаруй хувь нь 4G/LTE сүлжээнд холбогджээ. Мөн хугацаанд 15 ба түүнээс дээш настай, онлайнаар бараа худалдан авдаг хүн амын нийт хүн амд эзлэх хувь 7-гоос 42 хувь болж өссөн нь далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын дунд хамгийн өндөр үзүүлэлт болсон бөгөөд дэлхийн хэмжээнд хамгийн өндөр өсөлтүүдийн нэг болсон гэж Дэлхийн Банкнаас мэдээлсэн байна. Монголын залуучуудын дунд дижитал бичиг үсэг тайлагдсан байдал мөн өссөн байна. Залуучуудын тал нь МХХТ-ийн ерөнхий ур чадварыг эзэмшсэн байна гэж НҮБ-ын Хүүхдийн Сангаас (НҮБХС) мэдээлжээ. Тус үнэлгээгээр мөн дотоодын худалдан авалтад цахим банк, мобайл банк, цахим хэтэвч болон QR кодоор төлбөр төлөх зэрэг дотоодын дижитал төлбөр төлөлтийг өргөн хэрэглэдэг болсныг онцолсон байна. Хот, хөдөөгийн хуваагдал ба логистикийн сорилтууд Монгол Улс олон чухал талбарт ахиц гаргасан хэдий ч, сорилтууд, ялангуяа хот, хөдөөгийн биет болон дижитал хуваагдал буюу тэгш бус байдал оршсоор байна. Монголын хөдөө, орон нутгийн иргэдэд МХХТ-ийн найдвартай дэд бүтэц болон интернэт холболтын хүртээмж хязгаарлагдмал хэвээр байна. Мөн хүн амын зарим хэсэгт боломжийн үнэтэй санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж хязгаарлагдмал байна. Түүнчлэн, Монгол орны өргөн уудам, хүн ам сийрэг газар нутаг нь цахим арилжаанд логистикийн сорилт учруулдаг. Монгол Улсад хөдөө орон нутаг хатуу хучилттай авто замын сүлжээнд бүрэн холбогдоогүйгээс гадна хаягжилтын нэгдсэн систем байхгүй байна. Эдгээр хүчин зүйлс нь тээвэрлэлтийн хязгаарлагдмал сүлжээ болон цаг агаарын эрс тэрс нөхцөл байдалтай хавсарч, бүтээгдэхүүн хүргэлтийг хүнд бэрх бөгөөд өндөр зардалтай болгож байна. Хязгаарлагдмал санхүү ба хил дамнасан төлбөр тооцооны систем КОВИД-19 цар тахал нь Монгол Улсад дотоодын худалдан авалтад цахим төлбөр төлөлтийн хэрэглээ нэвтрэх үйл явцыг хурдасгасан боловч хил дамнасан дижитал төлбөр төлөлтийн сонголт цөөн бөгөөд хураамж нь өндөр хэвээр байна. Дижитал болон технологийн гарааны бизнесүүдэд санхүүжилтийн хүртээмж хязгаарлагдмал байгаа нь бас нэгэн сорилт болж байна. Тэд голчлон өөрийн санхүүжилт, хувь хүний зээл, мөн тэтгэлэг, татварын хөнгөлөлт зэрэг засгийн газрын дэмжлэгт түшиглэдэг. Хамтын санхүүжилт (crowdfunding) болон эхлэлийн үйл ажиллагааг дэмжих сан (venture capital) зэрэг санхүүжилтийн бусад сонголтууд ховор бөгөөд хараахан зохицуулалтгүй байна. Монгол Улсад цахим арилжаатай холбогдох олон төрлийн хууль байгаа хэдий ч, тус үнэлгээгээр онлайн орчинд хэрэглэгчдийг хамгаалж, онлайн залилан болон өгөгдлийн нууцлалтай холбогдох асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд хууль эрх зүйн тогтолцоогоо бэхжүүлэх шаардлагатай байгааг онцолжээ. Цахим худалдааны хөгжилд үзүүлэх түлхэц НҮБ-ын ХХБХ-ын Цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээ нь Монголын дижитал хөгжлийн аяллын түүхэн үе болж, үндэсний цахим арилжааны стратегийн суурийг тавьж байна. Үнэлгээний тайланг танилцуулах үеэр Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Батмөнхийн Батцэцэг “Цахим худалдааны бэлэн байдлын тайлан нь Монголын цахим арилжааны экосистемийн дүн шинжилгээг хийж, цаашдын хөгжлийн замын зураглалыг гаргаж өгснөөр Монгол Улсад цахим арилжаа хурдтай хөгжих өөрчлөлтийн нэгэн хүч болж байна” гэж хэлсэн юм. Мөн арга хэмжээний үеэр Монголын хамгийн том онлайн худалдааны төвүүдийн нэг Shoppy.mn-ийн хамтран үүсгэн байгуулагч Цэвээний Мэндбаяр Монголын бизнесүүдэд шинэ үүд хаалгануудыг нээж өгөх цахим арилжааны хүчин чадлыг онцолж байлаа. Ц. Мэндбаяр “Цахим арилжаа нь Монголын болон олон улсын бизнесүүдийг холбож, дотоодын жижиглэн худалдааны бизнесүүдийг бүхий л чадавх боломжоо бүрэн ашиглах чадалтай болгож байна” гэж хэлсэн юм. Тус үнэлгээ нь засгийн газрын яамд болон агентлагууд, цахим арилжааны компаниуд, эрдэм шинжилгээний байгууллагууд болон хөгжлийн түншүүдийг зөвлөмжүүдийг хэрэгжүүлэхийн төлөө хүчээ нэгтгэхэд уриалж байна. Үнэлгээний зөвлөмжүүд нь салбар дамнасан шинжтэй бөгөөд амжилттай хэрэгжүүлэхэд төрийн болон хувийн хэвшлийнхний уялдуулсан хүчин зүтгэлийг шаардах юм. НҮБ-ын ХХБХ нь Монгол Улсад зөвлөмжүүдийг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх болно. Тус байгууллага нь Монгол Улсын өсөж буй дижитал эдийн засгийн чадавх боломжийг бүрэн нээж, нийт Монголчуудад дижитал гэрэлт ирээдүйг цогцлоож өгөхийн тулд Бүгдэд зориулсан цахим худалдаа санаачилга болон хөгжлийн түншүүдийн дэмжлэгийг эрчимжүүлэх үүрэг амлалттай ажиллаж байна. Монгол Улсын Цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээг Бүгд Найрамдах Солонгос Улс, Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк болон Швейцарын Холбооны Улсын дэмжлэгтэйгээр гүйцэтгэсэн юм. Энэхүү мэдээ нь UNCTAD-ын вэбсайт дээр хэвлэгдсэн болно.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2023 оны зургаадугаар сарын 06

Дэлхийн “Залуу экопренер” шагналын сүүлийн шатанд өрсөлдөх эзэд тодорлоо.

Сүүлийн шатанд шалгарсан эдгээр старт-ап компаниуд “Залуу экопренер-2023” шагналын эзнийг шалгаруулах шүүгчдийн багт өөрсдийн бизнесээ танилцуулна. Уралдаан байгальд ээлтэй “ногоон бизнесийн шийдэл”, “газрын доройтлыг нөхөн сэргээх санаачилга” гэсэн хоёр ангиллаар явагдана. Шалгарсан шилдэг оролцогч нь гарааны бизнесийн санхүүжилт болон сургалт, менторшип хөтөлбөрт хамрагдах эрхийн эзэн болох юм. Энэ жилийн шагналын багцыг ОУХТ, НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцийн “G20 Глобал ланд санаачилга”, Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага (ДОӨБ), Google-ийн Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийн старт-ап, Сидлэй Оастин олон улсын хуулийн фирм хамтран олгоно. Уралдаанд ирүүлсэн саналуудыг сонгон шалгаруулах хүнд даалгаврыг ОУХТ-өөс “G20 Глобал ланд санаачлага”, ОУХТ-ийн залуу бизнес эрхлэгчдийн дэлхийн сүлжээ (Ye! Community)-тэй хамтран гүйцэтгэсний эцэст Банладеш, Египет, Гана, Энэтхэг, Индонези, Мадагаскар, Монгол Улсаас ирүүлсэн саналууд шалгарлаа. Уралдаанд ирүүлсэн саналуудыг шалгаруулахдаа газрын доройтлыг бууруулах, тогтвортой, шинэлэг бөгөөд ногоон, тойрог эдийн засгийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн санаачилгуудыг голлон харгалзан үзжээ. Шалгарсан оролцогчдыг эхлээд бичгээр өргөдлөө ирүүлсний дараа уг төслүүдийн эерэг өөрчлөлтийг бий болгох, тогтвортой байдлыг хангах зэргийг танилцуулах зэргийг танилцуулах гэсэн хоёр үе шатаар сонгон шалгаруулав. Энэ жилийн уралдаанд iPAGE (Бангладеш); Cupmena (Египет); Sommalife (Гана); Brown Reed Agri Waste Innovations (Энэтхэг); Liberty Society (Индонези); Bôndy, (Мадагаскар); Airee (Монгол) гэсэн 7 оролцогч “Залуу Экопренер” шагналын төлөө өрсөлдөхөөр шалгараад байна. Улаанбаатар хотноо явагдах сонгон шалгаруулалтын шүүгчдээр Видант Ганди (2021 оны “Залуу экопренер” шагналын эзэн), Паула Падрино Вилела (“G20 Глобал ланд санаачлага”), Диана Карбалло Чанфон (Сидлэй Оастин) болон Аллан Мажуру, Зим Трэйд, Андрю Онг (ДОӨБ) нар ажиллана. Эцсийн шалгаруулалт нь танилцуулж буй бизнесийн үр өгөөж, байгаль орчинд үзүүлэх нөлөө, зах зээлийн боломж, багийн хүч бололцоо, бизнесийн загварын тогтвортой байдал, хамрах цар хүрээ зэргийг үндэслэн шилдэг санаа, шагналын эздийг шалгаруулна. ОУХТ-ийн “Залуу экопренер” шагнал нь залуу бизнес эрхлэгчдийг зах зээлтэй холбож, бизнес эрхлэлтийг дэмжин, НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг хангахад хувь нэмэр оруулахад гол чиглэдэг. Шалгарсан оролцогчдын танилцуулж буй шийдлүүдийн тухайд Байгальд ээлтэй ногоон бизнесийн шийдэл ангилалд шалгарсан оролцогчдыг танилцуулъя. Энэтхэг Улсын хог хаягдлын менежментийн “Броун Рийд Агри-вэйст инноваци” Чираг М.Г (Chirag M G ) компани ялангуяа хөдөөгийн эмэгтэйчүүдэд ажлын байр бий болгон, хөдөө аж ахуйн хог хаягдлыг өргөн хүрээний, тогтвортой инноваци болгож байгаа саналаа танилцуулна. Египетийн Купмена (Cupmena) компаний Абдулрман Элхалафави кофе үйлдвэрлэл дэх хог хаягдлыг бууруулж, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг хөдөө аж ахуйн инновацлаг шийдлийг боловсруулсан байна. Индонезийн Либерти Сосайти (Liberty Society) боловсруулах үйлдвэрийн Тамара Дэви Гондо Сёрижо эмэгтэйчүүдтэй голлон хамтарч хаягдал материалыг дахин боловсруулж, бүтээгдэхүүн, бэлэг дурсгалын зүйл хийж, нийгмийн хариуцлагатай бизнесийн байгууллага, брэнд бий болох байгальд ээлтэй ногоон аяныг өрнүүлэх шинэлэг санааг танилцуулна. Монгол Улсын агаар цэвэршүүлэгч үйлдвэрлэгч “Airee” (Airee) компаний Мөнхбатын Оюунгэрэлийн бичил пластикийн бохирдлыг бууруулж, 100% байгаль задрах боломжтой хонины ноосон шүүлтүүрийг танилцуулна. Газрын нөхөн сэргээлтийн ангилалд шалгарсан оролцогчид: Малагасугийн ойжуулалтын “Бонду” (Bôndy) компаний Макс Фонтайн нийгэм эдийн засаг, экологийн үр нөлөө бүхий агро-ойн аж ахуй, мангровын ойн нөхөн сэргээлтээр дамжуулан хөдөөгийн иргэдийн хөгжлийг дэмжсэн шийдлийг танилцуулна. Бангладеш Улсын агро-техийн iPAGE компаний Машрур Хоссэйн жижиг аж ахуй эрхлэгч фермерийн үйлдвэрлэлийн бүтээмжийг дээшлүүлэх үр тариа ургацын дижитал зөвлөх үйлчилгээг танилцуулна. Гана Улсын Соммалайф (Sommalife) агро-тех компаний Мавуси Кристина ший модны хамгаалал, нөхөн сэргээлтийг дэмжихийн зэрэгцээ зах зээлийн боломжийг танилцуулна. Дээрх шалгарсан оролцогчид нь уралдаанд санал ирүүлсэн нийт 63 орны 419 компани, аж ахуйн нэгжүүдээс сонгон шалгарсан юм. Байгальд ээлтэй ногоон бизнесийн шийдэл ангилалын сонгон шалгаруулалтын жагсаалтад Givo Limited - Nigeria, Brown Reed Agri Waste Innovation - India, Cupmena - Egypt, Qubix Robotics - Malawi, ReciclApp - Mexico, Green Composting - Tanzania, Saathi - India, Liberty Society - Indonesia, Angirus - India болон Зимбаб улсын Diapo Inc, Монгол улсын Nomadic PowerBox LLC болон Airee Felt тус тус орсон. Газрын нөхөн сэргээлтийн ангиллын сонгон шалгаруулалтын жагсаалтад: Bôndy International - Madagascar, Sommalife - Ghana, Clauseph Enterprises - Botswana, iPAGE Bangladesh - Bangladesh, Orda Wealth - Mongolia, Neoperk Technologies - India, Kimalaya Naturals - India, Viva Organica - Botswana, Ecowillow Ghana - Ghana болон Нигерийн Climtech Intelligence гэсэн нийт 7 орны 10 компани орсон. Залуу бизнес эрхлэгчдийг шалгаруулах энэ жилийн уралдаан нь Экспортыг дэмжих олон улсын форумын хүрээнд зохион байгуулагдаж буй 4 дэх удаагийн уралдаан бөгөөд өмнөх форумын үеэр хуралдааныг улс орондоо зохион байгуулагч оронд өөрийн улсын нэг өрсөлдөгчийг шагналын эцсийн шалгаруулалтад өрсөлдөх боломжийг санал болгож ирсэн. “Ногоон, дижитал худалдаагаар төрөлжүүлэх” “Экспортыг дэмжих олон улсын форум”-ын 2023 оны ээлжит бага хурал өнөөгийн олон талт хямралын нөхцөлд эрүүл органик, дижитал (цахим), тогтвортой шийдлүүдийг эрэлхийж, “Ногоон худалдаагаар төрөлжүүлэх” сэдвийн дор зохион байгуулагдана. Бага хурлын сэдэв дэлхий нийтийг хамарсан ч, далайд гарцгүй улс орнуудын худалдааны боломжийг нэмэгдүүлэхэд голлон анхаарах юм. Монгол улс дэлхийн хоёр дахь хамгийн том далайд гарцгүй орон юм. Бага хурлыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тамгын газраар ахлуулан Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол дахь НҮБ-ын баг хамтран зохион байгуулна. Олон улсын худалдааны төв - Дэлхийн худалдааны байгууллага (World Trade Organization) болон НҮБ (United Nations)-ын хамтарсан байгууллага бөгөөд хөгжиж буй болон шилжилтийн эдийн засаг бүхий орнуудад жижиг, дунд бизнесийг дэмжиж, тэдний дэлхийн зах зээлд өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлж, Худалдааг дэмжих тусламж хөтөлбөр болон НҮБ-ын ТХЗ-уудын хүрээнд эдийн засгийн тогтвортой хөгжилд хувь нэмэр оруулдаг. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах: www.intracen.org. Нийгмийн сүлжээнд: Twitter | Facebook | LinkedIn | Instagram | Flickr Хэвлэл мэдээллийн багтай холбогдох: Олон улсын худалдааны төв Стратегийн мэдээлэл харилцааны ахлах ажилтан Сузанна Пак Цахим хаяг: pak@intracen.org Утас: +41 22 730 0651 Гар утас: +41 79 667 4660

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2023 оны дөрөвдүгээр сарын 26

Монгол Улс Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийн Үндэсний сайн дурын илтгэлээ тавина

Илтгэлийн төслийг олон нийт, мэргэжилтнүүд, судлаачдын дунд хэлэлцүүлж, санал шүүмж авах зорилгоор Эдийн засаг, хөгжлийн яамнаас НҮБ-ын дэмжлэгтэйгээр ҮСДИ-ийн үндэсний хэлэлцүүлгийг дөрөвдүгээр сарын 18-ны өдөр зохион байгууллаа. Энэхүү хэлэлцүүлэгт олон улсын хөгжлийн, хувийн хэвшлийн, иргэний нийгмийн, эрдэм шинжилгээний байгууллагуудыг төлөөлсөн 90 гаруй хүн оролцлоо. ҮСДИ-ээр дамжуулж улс орнууд 2030 он гэхэд хүрэхээр зорьж буй ТХЗ-ын хэрэгжилтэд хэр ахиц дэвшил гаргаж буйгаас гадна тулгарч буй сорилт бэрхшээл, сургамжаа тайлагнадаг. Улс орны засгийн газрууд энэхүү илтгэлийн хүрээнд ТХЗ-ыг хангахад бодлогын болон институцыг бэхжүүлэх, хэрэгжилтийг хангахад чиглэсэн олон талт түншлэл, хамтын ажиллагаагаа сайжруулах боломжтой болох юм. Монгол Улсын Үндэсний сайн дурын хоёрдугаар илтгэлийг НҮБ-ын Ази Номхон далай бүсийн эдийн засаг нийгмийн комисстын дэмжлэгтэйгээр тогтвортой хөгжлийн зорилго тус бүрийг үнэлэх шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулсан. Уг илтгэлээр орон нутгийн хөгжлийн асуудлыг онцлон авч үзсэн. Монгол Улсын хүн амын 47 хувь нь нийслэл Улаанбаатар хотод амьдарч байна. Их дээд сургуулиудын 90 гаруй хувь, худалдаа үйлчилгээний 86 хувь, бизнесийн үйл ажиллагааны 76 хувь, нийт хадгаламжийн 81 хувь, нийт автомашины 54 хувь нь Улаанбаатар хотод төвлөрчээ. Мөн Монгол Улсын ДНБ-ий үйлдвэрлэлийн 65 хувь нь нийслэл хотод өрнөж байна. “Орон нутгийн хөгжлийн асуудлыг хөндсөн нь маш цагаа олсон явдал гэж үзэж байна. Эдийн засгийг төрөлжүүлж, нийгмийн үйлчилгээний тогтолцоог бэхжүүлэх, газарзүйн байршлаас үүдсэн хөгжлийн эрс тэс ялгаатай байдал буюу хөдөө орон нутаг дахь ядуурал, тэгш бус байдлыг бууруулж, хотоос орон нутаг руу шилжих хөдөлгөөнийг дэмжих зэргээр Улаанбаатар хотын төвлөрлийг сааруулах боломж байгааг энэхүү тайлан онцолсныг дурьдахад таатай байна” гэж НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишра хэлэв. Зөвлөх багаас боловсруулсан энэхүү илтгэл тайланд орон нутгийн хөгжлийг тодорхойлох системтэй бодлого, төлөвлөгөө хангалтгүй, хөрөнгө оруулалт татах, иргэдийг хөдөө рүү шилжин суурьших таатай нөхцөл бүрдээгүй нь орон нутгийн хөгжлийн гол саад гэж дүгнэжээ. ҮСДИ-ийн анхны тайланд хүүхэд, тэр дундаа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд залуучууд, ахмад настнууд, малчид болон хөдөөнөөс хотод шилжин суурьшсан хүмүүсийг хөгжлийн хоцрогдох өндөр магадлалтай бүлэг гэж тодорхойлсон бол энэ удаагийн илтгэлдээ боловсролгүй эрэгтэйчүүд, дунд насныхныг нэмж оруулсан байна. ҮСДИ нь Монгол Улсын Засгийн газарт Тогтвортой хөгжлийн зорилгодоо хүрэхэд чиглэсэн үүрэг амлалт, бодлого хөтөлбөрөө эргэн харж, илүү ахиц гаргах талаар олон чухал зөвлөмжийг санал болгосон юм.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

Хэвлэлийн мэдээ

2023 оны гуравдугаар сарын 17

Монгол Улсын Засгийн газар болон НҮБ-ын хамтарсан удирдах хорооны хуралдаан боллоо

Хуралдаанаар 2017-2022 онуудад Монгол Улсад хэрэгжүүлсэн “НҮБ-ын Хөгжлийн тусламжийн хүрээ” баримт бичгийн үр дүнг дүгнэн хэлэлцэж, уг баримт бичгийг дуусгавар болголоо. Өнгөрсөн зургаан жилийн хугацаанд хэрэгжүүлсэн хөгжлийн хөтөлбөрүүд нь Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, “Алсын хараа-2050” зэрэг хөгжлийн бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтэд дэмжлэг болсны зэрэгцээ тогтвортой хөгжлийн зорилгод оруулах үндэсний хувь нэмрийг нэмэгдүүлэх, олон улсын хамтын нийгэмлэгийн өмнө Монгол Улсын хүлээсэн үүрэг амлалтыг хэрэгжүүлэх, тулгарсан сорилт, бэрхшээлийг даван туулахад чухал дэмжлэг болсон гэж дүгнэв. Хуралдааны дараагийн хэсэгт Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ” баримт бичигт заасны дагуу ирэх таван жилд хэрэгжүүлэх шинэ стратегийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хийх ажлын төлөвлөгөөний төслийг хэлэлцэж батлав. 2023 онд Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудын хэрэгжилт дунд үедээ хүрч байгаа бөгөөд ирэх есдүгээр сард Нью-Йорк хотноо ТХЗ-ын дээд хэмжээний чуулга уулзалтад өнөөг хүртэл хүрсэн үр дүнг хэлэлцэх юм. Энэхүү чуулганыг угтан Монгол Улс ТХЗ-ын хэрэгжилтийн талаарх Үндэсний сайн дурын илтгэлээ танилцуулахаар бэлтгэж байна.

Дэлгэрэнгүй

1 of 5

View all