Монгол Улс дахь НҮБ-ын Удирдлагын баг

Ноён Алекс Хайкенс нь 2017 оноос Монгол Улс дахь НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн Суурин төлөөлөгчийн албыг хашиж байна. Өмнө нь тэрбээр НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн төв албанд уур амьсгалын өөрчлөлт, эрчим хүч, байгаль орчны тогтвортой байдлын асуудал эрхэлсэн Ахлах зөвлөхөөр ажиллаж байжээ. НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн системд орохоосоо өмнө ноён Алекс НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Ази, Номхон далайн бүсийн албанд Бүсийн бодлогын зөвлөхөөр ажиллаж улс орнууд дахь НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгчдийн газрууд, улс орнуудын төр засгийн газруудад (2010-2013) уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлыг шийдвэрлэхэд дэмжлэг үзүүлж ирсэн. 2007-2010 оны хооронд тэрээр Индонез Улс дахь НҮБХХ-т ажиллаж байх хугацаандаа уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллийг сааруулах хөтөлбөрийн багцыг боловсруулж, Индонезийн Засгийн газарт бодлогын баримт бичгүүдийг боловсруулах, Ойн хомсдол, доройтлоос үүдэлтэй хүлэмжийн хийн ялгаралыг бууруулах зорилготой (UN-REDD) үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулах зэрэгт дэмжлэг үзүүлж ажилласан. 2003-2007 онд Бангладеш Улс дахь Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Тайланд Улс дахь Бүсийн албанд ажиллаж гүний усны нөөцийн бохирдлын асуудлаар зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж ирсэн. Ноён Алекс Хайкенс Нидерландын Утрехтын Их сургуульд биологийн шинжлэх ухааны магистр, байгалийн шинжлэх ухааны доктор цолыг тус тус хамгаалсан.

Ноён Винод Ахужа Монгол Улсад томилогдохоосоо өмнө Бангкок дахь НҮБ-ын ХХААБ-ын Ази, Номхон далайн бүсийн Албанд Мал аж ахуйн бодлогын асуудал хариуцан ажиллаж байсан. Тэрбээр 1998-2009 оны хооронд Энэтхэг Улсын Ахмедабад дахь Удирдлагын Институтэд багшилж байсан бөгөөд 1994-97 онд АНУ-ын Вашингтон дүүрэг дэх Дэлхийн банкинд ажиллаж байжээ. Ноён Винод Ахужа хамтын үйл ажиллагаанд тулгарч буй саад бэрхшээл, ядуурал, орлогын хуваарилалт, хөдөө аж ахуйн үйлчилгээг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, хүнсний аюулгүй байдал, шим тэжээл зэрэг өргөн хүрээг хамарсан олон арван бүтээл туурвисан. Тэрээр Ази тивийн олон тооны төслүүдэд дэмжлэг үзүүлж байсны зэрэгцээ фермерүүдийн жинхэнэ хэрэгцээнд суурилсан нийлүүлэлтийн шинэ шинэ үйлчилгээг бий болгох загваруудыг дэмжихэд чиглэсэн түншлэлийн механизмыг хөгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулсан. Ялангяуа ядуу буурай улс орнуудын өрхийн хүнсний аюулгүй байдал, шим тэжээл, эмэгтэйчүүдийн эрх мэдлийг дээшлүүлэх чиглэлээр сүү сүүн бүтээгдэхүн үйлдвэрлэлийн салбарын чадавхийг бэхжүүлэхийг идэвхтэй дэмжиж ирсэн нэгэн юм. Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн салбарт ноён Винод Ахужагийн оруулсан хувь нэмрийг өндөрөөр үнэлж Тайландын Сүүний фермерийн аж ахуйг дэмжих байгууллагаас талархлын цомоор шагнасныг 2016 оны 1-р сард Тайландын үндэсний сүү, сүүн бүтээгдэхүүний фестивалийн нээлтийн үеэр Эрхэмсэг гүнж Махачакри Сириндхорн гардуулж байжээ. 2017 оны 3-р сард тэрээр VIV Asia үзэсгэлэн яармагаас Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн салбарын хүндэт зүтгэлтэн шагналыг авч байсан.

Ноён Жьюзеппе Крочети нь 2018 онд БНХАУ-ын Бээжин хот дахь ОУШХБ-ын Суурин Төлөөлөгчийн газрын тэргүүнээр томилогдсон бөгөөд тэрээр Монгол Улс дахь ОУШХБ-ын хөтөлбөрийг давхар хариуцан ажиллаж байна. Ноён Жьюзеппе Крочети нь хуульч мэргэжилтэй, 2002 онд Ромын Сапиензагийн Их сургуульд Европ судлал, олон улсын харилцааны чиглэлээр магистр цол хамгаалсан. Их сургуулиа төгсмөгц ноён Крочети Италийн Шүүхэд ажиллаж хуульчийн туршлага хуримтлуулсан бөгөөд 2004 онд Руанда дахь геноцидийн асуудлаарх Танзани Улсын Аруша хот дахь Олон улсын эрүүгийн шүүхийн албанд орсон. Цагаачдын эрхийн асуудалд илүүтэй анхаарал хандуулж, олон улсын хүний эрхийн чиглэлээр мэргэшсэн Ноён Крочети Олон улсын шилжилт хөдөлгөөний байгууллага дахь ажлын гараагаа 2005 онд Шри Ланка Улс дахь ОУШХБ-ын төлөөлөгчийн газраас эхэлсэн бөгөөд 2007 он хүртэл тэндээ ажилласан. 2007-2009 онд ноён Крочети Камбож Улсад томилогдож ОУШХБ-ын техникийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, шилжилт хөдөлгөөний менежментийн чадавхийг бэхжүүлэхэд чиглэсэн хөтөлбөрийг удирджээ. Улмаар 2009 онд ноён Крочетти Папуа Шинэ Гвиней Улс дахь ОУШХБ-ын Төлөөлөгчийн газрын тэргүүнээр дөрвөн жилийн хугацаанд томилогдон ажиллахдаа ихээхэн үр дүн гаргасан бөгөөд Папуа Шинэ Гвиней Улсыг ОУШХБ-д гишүүнээр элсэхэд ихээхэн хувь нэмэр оруулсан.

Хатагтай Илейн Конкиевич нь 2019 оны 11-р сарын 9-ний өдрөөс эхлэн Монгол Улс дахь НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгчийн албыг хашиж байна. Өмнө нь 2014 оноос НҮБ-ын Эмэгтэйчүүдийн байгууллагын системд Жендерийн эрх тэгш байдлыг хангах, эмэгтэйчүүдийн эрх мэдлийг бэхжүүлэх чиглэлээр Төв Азийн орнуудыг хамарсан Казахстан дахь Товчооны Тэргүүн, Суурин төлөөлөгчийн албыг хашиж байсан. Түүнчлэн Хатагтай Конкиевич нь Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллага, (ЕАБХАБ/OSCE), Зүүн Европ, Балкан, Кавказ, Төв Азийн хэд хэдэн улс дахь НҮБ-ын системийн байгууллагууд, олон улсын ТББ-уудад ажиллаж байжээ. Тэрээр засаглал, хүний эрх, хууль дээдлэх ёс, жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах, ардчилсан институцийг бэхжүүлэх, зөрчил мөргөлдөөнийг шийдвэрлэх, урьдчилан сэргийлэх дипломат ажиллагааны чиглэлээр 26 жилийн ажлын туршлагатай, олон улсын хөгжлийн асуудлаар мэргэшсэн мэргэжилтэн юм.
Хатагтай Конкиевич нь Вашингтон дүүрэг дэх Америкийн Их Сургуулийн Олон улс судлалын сургуулийг Зөвлөлт судлал, энх тайван, зөрчил мөргөлдөөнийг шийдвэрлэхэд чиглэсэн Олон улс судлалаар Магистрийн зэргийг “онцгой амжилт” шагналтайгаар эзэмшсэн. Тэрээр бакалаврын зэргийг Герман хэл судлалаар онц дүнтэй эзэмшсэн бөгөөд Орегоны Их сургуулийн Роберт Д.Кларкийн нэрэмжит коллежийг олон улсын харилцаа, Орос хэл болон Зүүн Европ судлалын гэрчилгээтэйгээр төгссөн. Энэ хугацаанд Германы Фрайбургийн Их сургуульд хоёр жил суралцжээ. Хатагтай Конкиевич нь англи, герман, орос хэлийг төгс эзэмшсэн.

Хатагтай Лим нь НҮБ-ын систем дэх ажлын гараагаа 2010 оноос НҮБ-ын Аж үйлдвэр хөгжлийн байгууллага (ЮНИДО)-ын Энэтхэг улс дахь Бүс нутгийн төлөөлөгчийн газарт Аж үйлдвэрийн хөгжлийн мэргэжилтнээр эхэлж НҮБ-ын суурин төлөөлөгчийн газрын удирдлагын багийн үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцохын зэрэгцээ техник хамтын ажиллагааны төслүүд удирдах, Бангладеш, Малдив, Непал, Шри Ланка зэрэг улс орнуудад ЮНИДО-ын байгаль орчин, эрчим хүчний салбар чиглэлийн үйл ажиллагааг хөгжүүлэх ажлыг удирдаж байв. Тэрбээр 2013-2017 онд Австри улсын Вена хот дахь ЮНИДО-ын төв штабын Эрчим хүчний газарт томилогдож Энэтхэг, Камбож, БНХАУ, Малайз, Филиппин улсуудад төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх ажлыг хариуцах үеэрээ ЮНИДО-ын “Тогтвортой хот: Инноваци, нүүрстөрөгч бага ялгаруулалт бүхий аж үйлдвэржилт, уур амьсгалын ажиллагааны хаб” техникийн хамтын ажиллагааны хөтөлбөрийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх ажлыг манлайлан ажилласан. Түүнчлэн Даян дэлхийн байгаль орчны сангийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжсэн сэргээгдэх эрчим хүчээр цахилгаанжуулах, нүүрстөрөгч бага ялгаруулалт бүхий тээвэрлэлтийн чиглэлээрх хэд хэдэн төслүүдийг удирдсан. Хатагтай Лим нь 2017-2020 онд ЮНИДО-ын Филиппин дэх Суурин төлөөлөгчөөр томилогдон ажиллаж тус улсад анх удаа ЮНИДО-ын Филиппин улс дах Хөтөлбөрийг боловсруулж батлуулах ажлыг удирдсан юм. ЮНИДО-д ажиллахаас өмнө хатагтай Лим нь Филиппин улсын Засгийн газарт карьер төлөвлөлт болон бусад төрөл бүрийн алба хааж Филиппин улсын Эдийн засгийн бүсийн удирдлагын газар (PEZA)-ын дарга төдийгүй тус улсын Төв банкинд Хямралын менежмент хариуцаж ажилласан. Тэрээр Атенио де Манилагийн Их сургууль болон Сан Францискогийн Их сургуульд суралцаж Байгаль орчны менежментийн Магистрын зэрэг, Вена хотын Техникийн Их сургуульд Сэргээгдэх эрчим хүчний чиглэлээр эрдмийн зэрэг, мөн Филиппиний Их сургуульд Химийн шинжлэх ухааны Бакалаврын зэрэг тус тус хамгаалжээ.

Др. Чанхи Ли ОУХБ-ын БНХАУ, Монгол улсыг хариуцсан товчооны захирлаар 2021 оны 7 дугаар сарын 1-ээс эхлэн томилогдон ажиллах боллоо. Др. Чанхи Ли нь ОУХБ-ын Женевийн товчоонд 1996 оноос эхлэн ажиллаж, хөдөлмөрийн харилцааны томоохон судалгаануудыг зохион байгуулж, оролцож байлаа. Дараа нь 2000-2006 онд ОУХБ-ын Бангкокийн товчооны Зүүн өмнөд, Зүүн хойд Азийг хариуцсан багт хөдөлмөрийн харилцааны мэргэжилтнээр, 2006-2012 онд ОУХБ-ын Бээжингийн товчоонд БНХАУ, Монгол, Вьетнам улсын хөдөлмөрийн харилцааны асуудлыг хариуцан ажиллаж байлаа. Тэрээр зүүн Азийн орнуудыг хариуцаж байх хугацаандаа хөдөлмөрийн харилцааны бодлогын асуудлуудаар бодлогын зөвлөмж өгч байв. 2012 онд ОУХБ-ын Женевийн товчооны Нэгдсэн бодлогын газарт Ахлах зөвлөхөөр, Хөдөлмөрийн зах зээл, хөдөлмөрийн харилцаа, хөдөлмөрийн нөхцөлийн хэлтэст (INWORK) Хөдөлмөрийн харилцааны ахлах зөвлөхөөр тус тус ажиллаж байв. Др. Чанхи Ли нь ОУХБ-ын Ерөнхий захирлын томилолтоор гишүүн орнуудад явуулж буй үйл ажиллагааны шинэчлэлийн багийн гишүүнээр ажиллаж байлаа. Тэрээр 2015 оноос ОУХБ-ын Вьетнам улсыг хариуцсан товчооны захирлаар ажиллаж байгаад энэ оны 7 сарын 1-ээс эхлэн БНХАУ, Монгол улсыг хариуцсан товчооны захирлаар томилогдоод байна. Чанхи Ли нь Бүгд Найрамдах Солонгос улсын иргэн бөгөөд 1996 онд Сөүлийн Үндэсний их сургуулиас Социологийн ухааны докторын зэрэг (PhD) хүртсэн байна. Тэрээр Япон улсын Токиогийн Их сургуулийн Нийгмийн шинжлэх ухааны институтэд 1993-1995 онд эрдэм шинжилгээний ажилтан, 2010 онд зочин профессороор тус тус ажиллаж байв. Др. Чанхи Ли нь олон улсын эрдэм шинжилгээний сэтгүүлүүдэд хөдөлмөрийн харилцаа, хүний нөөцийн удирдлагын асуудлаар хэд хэдэн өгүүллүүдийг хэвлүүлж байсан. Тэрээр “Шилжилтийн үеийн эдийн засаг дахь хөдөлмөрийн харилцаа – Хүртээмжтэй хөгжлийн асуудлууд” номыг хамтран редакторласан юм (Эдгар, 2018).

Профессор Шахбаз Хан Бээжин дэх ЮНЕСКО-гийн Суурин Төлөөлөгчийн Газрын захирал бөгөөд мөн БНАСУ, БНХАУ, БНСУ, Япон, Монгол зэрэг улсуудад ЮНЕСКО-гийн Суурин төлөөлөгчөөр ажиллаж байна. Проф Хан ЮНЕСКО-ын төв оффист 2008 онд Ус ба Тогтвортой хөгжлийн хэлтсийн даргаар ажиллаж байсан. 2015-2021 онуудад Индонезийн Жакарта дахь Ази, Номхон далайн бүсийн шинжлэх ухааны товчооны захирал, мөн Индонез, Бруней Даруссалам, Малайз, Филиппин болон Зүүн Тимор зэрэг орнуудад ЮНЕСКО-ын Суурин төлөөлөгчөөр ажилласан. Проф Хан Австрали, Франц, Индонези, Пакистан зэрэг орнуудад олон чиглэлийн судалгаа шинжилгээны ажилд оролцож, бодлогын зөвлөхөөр ажилласан туршлагатай. Тэрээр Австралийн Чарльз Стуртын их сургуулийн профессор, захирлын ажил эрхэлж байсан. Түүний эрдэм шинжилгээний ажлууд өргөнөөр хүлээн зөвшөөрөгдөж, 2019 онд Хятадын найрамдлын шагнал, 2017 онд Хятадын Цагаан хэрэм найрамдлын шагнал хүртжээ. Мөн 2016 онд Ази, Номхон далайн бүсийн инженерийн байгууллагуудын холбооны оны шилдэг инженерийн шагнал, 2009 онд Усны эрсдэлийг бууруулах ЮНЕСКО-ийн багийн шагнал, 2007 онд Авсрталийн Газар Усны Eureka шагнал, 2007 онд Хамтын нөхөрлөлийн эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэлийн судалгааны байгууллагын медал, Австрали, Шинэ Зеландын Загварчлал, симуляцын нийгэмлэгийн хоёр жилд нэг удаа олгодог медалаар тус тус шагнуулсан. Профессор Шахбаз Хан одоогоор Канберрагийн Их Сургуулийн туслах профессороор ажиллаж байгаа. Австралийн Баруун Сиднейн их сургууль, Шинэ Зеландын Линкольны их сургуулийн профессор, Пакистаны Шинжлэх ухааны үндэсний их сургуулийн хүндэт профессор, Хятадын Капитал Багшийн Их сургуулийн хүндэт профессор цолтой. Профессор Шахбаз Хан нь 1990 онд Пакистан улсын Лахор хотын Инженерийн Технологийн Их сургуулийн Инженерийн Иргэний инженерчлэлийн бакалаврын зэрэг хамгаалсан. Нэгдсэн Вант Улсын Бирмингемийн Их сургуулийн Усны нөөцийн технологи, менежментийн чиглэлээр 1992 онд Шинжлэх ухааны магистр, 1995 онд Барилгын инженерийн доктор зэрэг хамгаалсан. Тэрээр мөн Австралийн Макварийн их сургуулийн Олон улсын хүрээлэн буй орчны хуулийн чиглэлээр магистрийн зэрэг, 2007 онд Лондонгийн Империал коллежийн Хэрэглээний хүрээлэн буй орчны эдийн засгийн чиглэлээр мастерийн зэрэг хамгаалсан. 2016 онд Малайзын Үндэсний Их Сургуулийн Хүндэт доктор, 2018 онд Бирмингемийн Их сургуулийн Хүндэт докторын зэрэг хүртсэн.