The United Nations in Mongolia

Монгол Улс 1961 онд Нэгдсэн Үндэстний байгууллага (НҮБ)-д гишүүнээр элссэнээс хойшхи жар гаруй жилд НҮБ болон Монгол Улс хоорондын харилцаа батжин бэхжиж, харилцан ашигтай түншлэлийг хөгжүүлж байна.

НҮБ-ын Хөгжлийн тусламжийн хүрээ (НҮБХТХ)-г 2017-2022 онд Монгол Улсад амжилттай хэрэгжүүлж дууссаны дараа буюу 2023 онд НҮБ-аас Монгол Улсад 2023-2027 онд хэрэгжүүлэх Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээ (НҮБ-ын ТХХАХ) баримт бичгийг хамтран баталсанаар Монгол Улсын Засгийн газар болон НҮБ хоорондын хамтын ажиллагааны шинэ үе шатыг эхлүүлсэн.

НҮБ-ын ТХХАХ нь Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого Алсын хараа 2050 болон Тогтвортой хөгжлийн 2030 хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд олон улсын хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээсэн үүрэг амлалтаа хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн тус улсын үндэсний хөгжлийн хөтөлбөрүүдтэй нягт уялдсан баримт бичиг юм. Энэхүү ТХХАХ-г хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсад суурин болон суурин бус үйл ажиллагаа явуулж буй НҮБ-ын системийн 23 байгууллага оролцож байгаа бөгөөд дараах стратегийн тэргүүлэх зорилтуудын хүрээнд Монгол Улсын тогтвортой, хүртээмжтэй хөгжилд хувь нэмрээ оруулахаар ажиллаж байна. Үүнд:

Хүний хөгжил, сайн сайхан байдал;
Ногоон, хүртээмжтэй, тогтвортой өсөлт;
Хүн төвтэй засаглал, эрх зүйт ёс, хүний эрх.

Монгол Улс нь эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчин зэрэг тогтвортой хөгжлийн гурван үндсэн чиглэлээр томоохон ахиц дэвшил гаргаж ирсэн. Монгол Улсын эдийн засаг сүүлийн хэдэн арван жилд тогтвортой өсч байсан хэдий ч КОВИД-19 цар тахлын дэгдэлтийн үед болон дараа нь хүндхэн уналтад орсон. Харин Монгол Улсын эдийн засаг 2022 онд 4.8 хувьд хүрсэн нь ирэх жилүүдэд эдийн засаг сэргэх илүү эерэг шинж тэмдэг бий болж байгааг илэрхийлж байна. Түүнчлэн хэд хэдэн Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хүрээнд, ялангуяа, жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах, тогтвортой хот, нийгмийг бүтээн байгуулах, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх зэрэг чиглэлээр зарим ахиц дэвшил гарж байгаа хэдий ч Тогтвортой хөгжлийн нэг дэх зорилго буюу хүн амын ядуурлыг бууруулах чиглэлд 2015 (2022) оны үзүүлэлтээс ухарсан байна.

Хүрсэн ололт амжилт

Монгол Улс ардчилсан нийгэмд шилжсэн 30 гаруй жилийн хугацаанд зах зээлийн эдийн засагтай, чөлөөт хэвлэл мэдээлэл, иргэний орон зай, улс төрийн жинхэнэ өрсөлдөөн, хүний эрхийг хүндэтгэн дээдэлсэн тогтвортой, ардчилсан орон болон хөгжиж байна.

Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 2022 онд 4.8 хувьд хүрч дэлхийн бага-дунд орлоготой орны ангилалд орсон. Монгол Улсын Хүний хөгжлийн индекс 0.739 (2021) хүрсэн үзүүлэлтээр хүний хөгжлийн “өндөр” орны ангилалд багтах болсон.

Тогтвортой хөгжлийн зорилго (ТХЗ)-ын хэрэгжилтийн түвшингээр Монгол Улс 63.5 оноогоор дэлхийн 163 орноос 109-д орсон нь Зүүн болон Өмнөд Азийн бүсийн дунджаас 2.4 хувиар доогуур үзүүлэлттэй байна.

Монгол Улс нь хүн амынхаа боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт, улс төрийн оролцоо, жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах чиглэлээр тодорхой ахиц гаргаж байна. Жендэрийн тэгш байдлын индексийн (0.313) үзүүлэлтээр дэлхийн 191 орноос 76-д эрэмбэлэгдэж байна.

Монгол Улс Тогтвортой хөгжил 2030 хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйлсэд батлагдсан цагаас нь манлайлж байна. Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого болох “Алсын хараа-2050” стратегийн баримт бичгийг Тогтвортой хөгжил 2030 хөтөлбөртэй нягт уялдуулан боловсруулж Монгол Улсын Их Хурал 2020 оны тавдугаар сард баталсан.

Монгол Улс нь Суданы Дарфур муж, Өмнөд Судан, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улс, Баруун Сахар зэрэг зөрчил мөргөлдөөний хамгийн хүнд бүс нутгуудад НҮБ-ын энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд 2002 оноос хойш өнөөг хүртэл 20 мянган энхийг сахиулагчаа оролцуулаад байна.

1 / 6

Монгол Улс дахь Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд

Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд нь дэлхий дахинаа ядуурлыг устгаж, эх дэлхий, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах, энэ дэлхийн өнцөг булан бүрт буй хүн бүр энх тайван, хөгжил цэцэглэлтэд хүрэх боломжийг олгоход дуудсан уриалга юм. Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь дараах Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд: