Өгүүлэл

НҮБ-ын зүгээс Монгол Улсад жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах, эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах чиглэлээр хийсэн үр дүнтэй 10 ажил

2022 оны гуравдугаар сарын 07

Ой хамгаалах эмэгтэйчүүд — Тайлбар: Хөдөө орон нутгийн иргэд, ялангуяа эмэгтэйчүүд уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй байгалийн аливаа гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, дасан зохицох талаар санал солилцож, гарц шийдэл хайж байна.

Зургийг: © НҮБХХ /ABS Төсөл, Б. Заяажаргал, Ж. Төмөрсүх

Эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрөөр НҮБ-аас ТХЗ 5 - Жендэрийн тэгш байдлыг хангах чиглэлээр хийсэн томоохон ажил, хүрсэн үр дүнгээс онцолж байна.

Монгол Улс дахь НҮБ нь охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг үйлдэгдэж буй жигшүүрт гэмт хэрэг болох жендэрт суурилсан хүчирхийлэл (ЖСХ) болон гэр бүлийн хүчирхийлэл (ГБХ)-тэй тэмцэхэд чиглэгдсэн хамтын тэмцлийг манлайлан ажиллаж ирсэн. НҮБ-ын Хүн амын сан нь ЖСХ-тэй тэмцэх хууль эрх зүйн болон бодлогын орчныг бүрдүүлж, энэхүү тулгамдсан асуудлыг олон нийтийн анхаарлын төвд авчрах зэргээр Монгол Улсад гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох талаар сурталчлан таниулах ажлыг тэргүүлж ажиллав. Эдгээр хамтын хүчин чармайлтын үр дүнд бүртгэгдсэн гэр бүлийн хүчирхийллийн тохиолдол 2016-2019 онд 32 хувиар буурсан. Харамсалтай нь, Ковид-19 цар тахал энэхүү хүрсэн ахиц дэвшлийг ухраахад хүргэв. Нийт 17 Нэг цэгийн үйлчилгээний төв (НЦҮТ) болон жэндерт суурилсан хүчирхийллийн хохирогчдод зориулсан 14 түр хамгаалах байр орон даяар үйл ажиллагаа явуулж, эрүүл мэнд, сэтгэл зүй, хууль эрх зүйн зөвлөгөө өгөх, хамгаалах үйлчилгээг үзүүлж байна. Эдгээр НЦҮТ болон түр хамгаалах байрууд нь байгуулагдсан цагаасаа хойш нийт 17,957 иргэнд үйлчилж, 5,136 тохиолдыг олон салбарын төлөөллөөс бүрдсэн хамтарсан баг хянан шийдвэрлэжээ. Дэлгэрэнгүйг: НҮБ-ын Хүн амын сан
Түүнчлэн, НҮБ-ын Хүн амын сан нь Монгол Улсад эхийн эрүүл мэнд, гэр бүл төлөвлөлт, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн боловсролыг сайжруулахад чиглэсэн үндэсний чадавхыг бэхжүүлэхэд бодит дэмжлэг үзүүлсэн. Эхийн эндэгдлийг бууруулахад томоохон хувь нэмэр оруулсан телемедицин буюу дэвшилтэт технологид тулгуурлан алсын зайнаас тусламж үйлчилгээ үзүүлэх төслийн үр дүнд Монгол Улс Мянганы хөгжлийн 5 дахь зорилтыг хэрэгжүүлсэн дэлхийн есөн орны нэг болж чадсан юм. Монгол Улс дахь НҮБ нь түнш байгууллагуудтайгаа хамтран эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охид жирэмслэлтээс хамгаалах эм худалдаж авахад нь төрөөс олгох санхүүжилтийг нэмэгдүүлэхийг Засгийн газарт уриалсны үр дүнд, 2019 оноос хойш жил бүр энэ зорилгоор 1.8 тэрбум төгрөг төсөвлөдөг болсон нь гэр бүл төлөвлөлтийн үйлчилгээний хүртээмжийг эрс нэмэгдүүлэхэд тус дөхөм үзүүлсэн юм. НҮБ-ын Хүн амын сан 2016 оноос эхлэн эх баригчдын чадавхыг дээшлүүлж, олон улсын жишигт хүргэх зорилт тавин ажиллаж байна. Монгол Улсын өсвөр насныханд бэлгийн болон нөхөн үржихүйн цогц боловсрол олгох хөтөлбөрийг ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөрийн нэгэн хэсэг болгоод байна.

mother and child — Тайлбар: Эх нялхсын эрүүл мэндийг дэмжих чиглэлээр НҮБ-ын Хүн амын сан Монгол Улсад олон талын дэмжлэг үзүүлж байна.

Зургийг: © НҮБ-ын Хүн амын сан

ДЭМБ-ын зүгээс эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийг дэмжихэд шаардлагатай хөрөнгө санхүүжилтыг дайчлах чиглэлээр ажиллаж, сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд нэг тэрбум гаруй төгрөгийн санхүүжилт татан төвлөрүүлж чадсан бөгөөд уг хөрөнгийг нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд, тэр дундаа хөгжлийн бэрхшээлтэй эмэгтэйчүүдэд үзүүлэх эхийн эрүүл мэндийн нэн шаардлагатай үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад зориулсан юм. ДЭМБ нь мөн бүх нийтийг эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тэгш байдлыг улс орон даяар сурталчлан таниулах ажлыг тэргүүлэн ажиллаж байна. Эмэгтэйчүүдэд зонхилон тохиолддог эрүүл мэндийн асуудлыг шийдвэрлэх санаачилгыг тэргүүлж, “Хөхний хорт хавдар” зэрэг эрүүл мэндийн тусгай аян өрнүүлсэний үр дүнд хорт хавдрын өсөн нэмэгдэж буй тархалтын талаарх олон нийтийн мэдлэгийг дээшлүүлж, зорилтот бүлгийн хүн амыг эрт илрүүлэгт хамруулах, улмаар үүнээс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдүүллээ. Дэлгэрэнгүйг: ДЭМБ

Тайлбар: Хөвсгөл аймгийн Цагааннуур сумын эрүүл мэндийн төвийн ажилтан М.Энхмаа алс хол тайгад амьдардаг цаатан иргэдэд эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлж байгаа нь

Зургийг: © ДЭМБ
Монгол Улс дахь НҮБ нь төрийн болон хувийн хэвшилд жендэрт суурилсан хүчирхийлэл, түүний дотор ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын бүх хэлбэрийг устгах чиглэлээр хамтран ажиллаж байна. Монгол Улсын Их Хурал 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөж буй 2021 оны 7-р сард батлагдсан Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад хүчирхийлэл, дарамт, тэр дундаа ажлын байран дахь бэлгийн дарамтыг үл тэвчих талаар тусгасан. ОУ-ын Хөдөлмөрийн байгууллагын зүгээс 2021-2022 онд хувийн болон төрийн байгууллагуудын нийт 4000 ажилтныг хамруулж хийсэн ажлын байран дахь хүчирхийлэл, дарамтын талаарх судалгааны ажлыг удирдав. Судалгааны үр дүн нь Монгол Улсын Засгийн газраас энэ чиглэлээрх үндэсний хууль тогтоомжийг улам боловсронгуй болгох, нотолгоонд тулгуурласан зохистой арга хэмжээ авах боломж бүрдүүлээд байна. Түүнчлэн, ОУХБ нь эдүгээ Дарамт хүчирхийллийг устгах тухай ОУХБ-ын 190-р конвенцийг соёрхон батлах замаар хөдөлмөрийн ертөнц дөх хүчирхийлэл, дарамтыг зогсоохын тулд Засгийн газар, ажилтан, ажил олгогчид хүчээ нэгтгэхийг уриалж байна. Дэлгэрэнгүйг: ОУХБ-ааc
ОУ-ын Шилжилт хөдөлгөөний байгууллага (ОУШХБ) нь хөдөлмөр эрхлэлт, шилжилт хөдөлгөөний тэгш эрхийг хангах, шилжин суурьшилттай холбоотой алагчилал, ялгаварлан гадуурхалттай тэмцэх, шилжилт хөдөлгөөний жендэрийн харилцааны эрсдэл, эмзэг байдлыг шийдвэрлэх чиглэлээр ажилладаг. Өнөөдрийн байдлаар гэхэд, ОУШХБ-аас 23,000 гаруй монгол шилжин суурьшигч эмэгтэйчүүд өөрсдийн хэрэгцээ, нөхцөл байдалд тохирсон тусламж авсаны дотор сэтгэлзүй, хөдөлмөр эрхлэлт, бичиг баримт бүрдүүлэх, бизнесийн удирдлага болон ур чадвараа хөгжүүлэх чиглэлээр туслалцаа аваад байна. ОУШХБ нь хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогч болсон 155 орчим хүнийг иргэнийг эх оронд нь авчирч, 600 гаруй хүн худалдаалах гэмт хэргийн хохирогчдод шууд болон нийгэмшүүлэх чиглэлээр туслалцаа дэмжлэг үзүүлсэний сацуу мөн, гадаадад оршин сууж байсан 4000 гаруй монгол эмэгтэйг эх орондоо эсэн мэнд эргэн ирж, нийгэмшихэд нь тусалсан юм. Дэлгэрэнгүйг: ОУШХБ

IOM otor — Тайлбар: ОУШХБ нь отор нүүдэл хийж буй малчдад эрүүл мэндийн үйлчилгээ, сэтгэлзүйн зөвлөгөө мэдээлэл өгч, үер усны аюулаас сэргийлэх сургалтын орон нутгийн ТББ-тай хамтран зохион байгуулав.

Зургийг: © ОУШХБ

НҮБ-ын сайн дурынханы асуудал эрхэлсэн байгууллага нь Монгол Улс дахь НҮБ-ын үйл ажиллагааг олон чиглэлээр дэмжиж, охид, эмэгтэйчүүд, түүнчлэн жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангахад шаардлагатай олон нийтийн чадавхыг бэхжүүлэхэд үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулж ажилласан. Тухайлбал, Монголын эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүд, охидод цаг зав, зүрх сэтгэлээ зориулан ажилласан Швейцарийн иргэн хатагтай Клеменс Галлопиныг онцолж байна. Клеменс нь Ковид-19 цар тахлын үед Монголд бэлгийн хүчирхийллийн тохиолдол нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор, тэрээр Нэг цэгийн үйлчилгээний төвүүдэд алсын зайнаас үйлчилгээ үзүүлэх зааварчилгааг гаргаж, хөл хорио тогтоон, хөдөлгөөнийг хязгаарласан үед жендэрт суурилсан хүчирхийлэлд өртөгсдөд туслалцаа үзүүлсэн юм. Дэлгэрэнгүйг: UNV

Clemence - UNV — Тайлбар: НҮБ-ын сайн дурын ажилтан Клеменс Галлор Монгол ажиллахдаа гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн охид эмэгтэйчүүдэд хүргэх нийгмийн үйлчилгээг сайжруулахад өөрийн хувь нэмрийг орууллаа.

Зургийг: © НҮБ-ын Сайн дурынхны байгууллага

Эмэгтэйчүүд өндөр боловсролтой, бүхий л салбарт ажиллаж буй хэдий ч, шийдвэр гаргах түвшинд хараахан хангалттай биш байна. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр (НҮБХХ) нь эмэгтэй улс төрчид, улс төр сонирхогч эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах, тэднийг дэмжих сүлжээг бэхжүүлэх чиглэлээр өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. НҮБХХ-ийн зүгээс шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, түүнчлэн төрийн албаны удирдах албан тушаалд ажиллаж, мэргэжлээрээ өсч дэвжихэд нь эмэгтэйчүүдэд тулгардаг бүтцийн болон бусад саад бэрхшээлийг даван туулахад дэмжлэг үзүүлэх механизмыг бий болгон, бэхжүүлэх чиглэлээр ажиллаж байна. НҮБХХ-ийн дэмжлэгтэйгээр төрийн албаны удирдах албан тушаалд улам илүү олон эмэгтэйчүүд ажиллах болсон. НҮБХХ нь хувийн хэвшилд жендэрийн мэдрэмжтэй төсөв, санхүүжилтийг бий болгоход чухал үүрэг гүйцэтгэж байна. Дэлгэрэнгүйг: НҮБХХ

UNDP GEWE — Тайлбар: УБ хотын СХД-ийн 3-р хорооны нийгмийн ажилтан Ц.Гэрэлмаа хамтарсан иргэдэд хүргэх нийгмийн үйлчилгээг илүү чанартай, хүртээмжтэй болгох зорилго бичил төслийнхөө үр дүнг салбарын сайд, санхүүжүүлэгч байгууллагын удирдлагад танилцуулж байгаа нь.

Зургийг: © НҮБ-ын Хөгжлийн Хөтөлбөр

НҮБ нь хөдөөгийн эмэгтэйчүүдийн орлогыг нэмэгдүүлэх, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулах боломж олгох чиглэлээр орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. Үүний нэг тод жишээ нь хөдөлмөр эрхлэх боломжийг өргөжүүлж, хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн орон нутаг дахь өртгийн сүлжээний шинэ арга болох “гэр” гал тогоо санаачилга юм. НҮБ-ын ХХААБ-ын санаачилгын хүрээнд, Сэлэнгэ, Ховд, Хөвсгөл, Дорнод аймгийн зургаан сумын 120 эмэгтэй хамтран өдөрт 500 литр сүү боловсруулах хүчин чадалтай жижиг сүүний үйлдвэр байгуулсан. Тэдгээрийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг сургууль, цэцэрлэгийн үдийн хоолонд нийлүүлж буй бөгөөд ингэснээр сурагчид, хүүхдүүд эрүүл хооллолтын үр шимийг хүртдэг болсон байна. Дэлгэрэнгүйг: ХХААБ

FAO Dairy production - school meals supplier — Тайлбар: Уртнасан гэр гал тогоондоо сүү цагаан идээ боловсруулж сумынхаа сургуулийн хүүхдүүдийн өдрийн цайнд чанартай хүнс нийлүүлдэг боллоо.

Зургийг: © ХХААБ

НҮБ-Хабитат буюу НҮБ-ын хүн амын нутагшил, суурьшлын асуудал эрхэлсэн байгууллага нь хотын захын дүүргүүдийн үерт автах аюулыг бууруулахад тухайн дүүрэгт оршин суугч эмэгтэйчүүдийг манлайлал, оролцоог дэмжиж байна. Энэ хүрээнд, 1176 гишүүдээс бүрдсэн иргэдийн бүлгүүдийг 130 гаруй эмэгтэйчүүд удирдаж ажиллав. Мөн нийт 5933 иргэдэд манлайлал, иргэдийн оролцоотой үйл ажиллагааны төлөвлөлт, олон нийтийн хяналт, гамшгийн бэлэн байдлыг хангах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох чадавхыг бэхжүүлэх зэрэг чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан бөгөөд нийт оролцогчдын 64 хувь нь эмэгтэйчүүд байв. Дэлгэрэнгүйг: UN-Habitat

UN Habitat PG meeting — Тайлбар: Гэр хороололд үер усны аюулаас сэргийлэх талаар хорооны эмэгтэйчүүд манлайлан ажиллаж байна.

Зургийг: © НҮБ-Хабитат Монголд

НҮБ-ын Хүүхдийн сан нь хүүхдийн эрхийг бүх хэлбэрээр хамгаалах өргөн хүрээг хамарсан үйл ажиллагаа явуулдаг. Монгол улсад хувьд томоохон сорил болж буй агаарын бохирдлыг бууруулах туршилтын санаачилга нь эмэгтэйчүүд, тэдний сайн сайхан байдалд чухал нөлөө үзүүлсэн. 2019 оноос хойш нүүрсээр галладаг зуухыг солих гэрийн халаалт, дулаалгын CHIP багцыг 1000 гаруй өрхөд олгосноор эдгээр өрхийн гэр нь дулаан, тав тухтай амьдрах нөхцөл бүрдсэн төдийгүй хог хаягдлыг бууруулах, улмаар өрхийн гишүүдийн эрүүл мэнд сайнаар нөлөөлөв. CHIP багцын ачаар эмэгтэйчүүд өдөрт гал түлэхэд зориулдаг цагаа 40 минутаар богиносгосноор хүүхдүүдтэйгээ тоглох юмуу өөртөө зарцуулах цаг нь нэмэгджээ. Дэлгэрэнгүйг: НҮБ-ын Хүүхдийн Сан
Тайлбар: Гэрээ гал түлж халаах шаардлагагүй болсон хүүхэдтэйгээ тоглох илүү завтай болсон ээж CHIP багцыг сонгосондоо сэтгэл хангалуун байна.

Зургийг: © НҮБ-ын Хүүхдийн Сан